همزیستی نیوز - حرفه خبرنگاری در دنیا سابقه ای دیرینه دارد، اما هنوز ما خبرنگاران ایرانی نمی دانیم وظیفه ما انتشار اخبار حاکمیتی بی هیچ چون و چراست یا رفتن سراغ مردم و بیان مشکلات آنها. اگر یک رسانه بخواهد صرفا بیان کننده مشکلات مردم باشد با او در کشور ما چگونه برخورد خواهد شد؟ اگر رسانه ای وظیفه خود را در انتشار اخبار مسئولان و به به و چه چه کردن دستاوردها بداند، آیا او وظیفه خبرنگاری و اطلاع رسانی خود را به خوبی انجام داده است؟

سجاد انتظاری در پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران با این مقدمه نوشته است: استرس و خطر کردن یکی از بخش های لاینفک حرفه خبرنگاری است و این را در فعالیت خبرنگارانی که در سوریه و عراق و سایر نقاط پرالتهاب جهان خبر تهیه می کنند، می توان به خوبی دید، خبرنگاران وطنی ای که هم اکنون در کشور خودمان خبر تهیه می کنند، لااقل از امنیت نسبی در مقایسه با سایر کشورهای خاورمیانه بهره مندند و این جای خوشبختی بسیار دارد. هر چند این قشر طبقه پایین جامعه، با مصائب و مشکلاتی از سنخ دیگر و ناامنی های دیگری در کشور مواجه اند که می تواند نباشد، نقدناپذیری برخی مقامات و دست به شکایت خوب بعضی نهادها و مسئولان، عرصه را بر خبرنگاران وطنی در برخی حوزه ها  تنگ کرده است.

به یاد دارم خبری از سوی روابط عمومی یک نهاد حکومتی تهیه و به خبرگزاری ها ارسال شده بود و آن خبرگزاری ها هم لاجرم باید آن خبر را عینا استفاده می کردند اما روابط عمومی آن نهاد، پا را از این هم جلوتر گذاشته و می خواست حتی فراتر از آن متن تحمیلی ، تیتر را هم به خبرگزاری ها تحمیل کند.

خبرگزاری اسوشیتدپرس می گوید که تنها در طی سال گذشته میلادی (2015) 69 خبرنگار در حین کار کشته شده اند. بر اساس این گزارش کشورهای یمن، لیبی، عراق و سوریه خطرناک ترین محل ها برای کار خبرنگاران اعلام شده است.

خبرنگاری، کار شبانه روزی است آنها روزهایی می گذرانند که شب تا صبح مجبورند به خاطر تهیه گزارش حتی پلک بر هم نگذارند و صبح فردایش به دنبال گزارش های دیگر می دوند. تمام این مشکلات وقتی قابل تحمل و حتی تبدیل به یک جذابیت می شود که خبرنگار متوجه مسئولیت اصلی خود باشد. اگر خبرنگار به جای تهیه گزارش و انعکاس اخبار واقعی و ارزشمند برای مردم تبدیل به تریبونی برای حاکمان و یا میرزا بنویس مسئولان شود، به نظر من باید نامی به غیر از خبرنگاری روی کار خود بگذارد.

آن قلمی که خداوند در قرآن به آن قسم می خورد، روزمرگی های برخی خبرنگاران در انعکاس سخنرانی های مسئولان و خبرهای آنها نیست. وقتی یک خبرنگار به عنوان مثال در پیاده روی خیابان انقلاب تهران راه می رود، اگر متوجه انواع و اقسام مشکلات از دست فروشی و تکدی گری گرفته و تا موارد دیگر نشود و آنها را نبیند و در مورد آنها ننویسد، به نظر من رسالت و مسئولیت خود را انجام نداده؛ و اگر منعکس کننده درد جامعه به مسئولان نباشد نمی تواند به اینکه یک خبرنگار است افتخار کند.

انتخابات های مجلس دهم شورای اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و افتتاحیه آنها از جمله خبرهای مهم سیاسی یک سال گذشته بود. اما معلم خبرنگاری به من یاد داد که این منعکس کردن اخبار سیاسی نیست که خبرنگار را خاص می کند و یک خبرنگار باید سوژه های خود را از کف خیابان جمع کند. سوژه هایی که هرگز انعکاس اخبار سیاسی و سیاسی کاری نیست و بلکه دردهای جامعه و سوژه های اجتماعی است. به این ترتیب خبرنگاری که صرفا تریبون مسئولین و سیاسیون باشد و درد جامعه خود را نبیند نمی تواند نام خبرنگار بر خود بگذارد.

اما وقتی که خبرنگاری درد و یا معضلی از جامعه را انعکاس می دهد و بازخوردهای آن را چند روز بعد در عکس العمل ها و اقدامات مسئولین می بیند می تواند خوشحال باشد که رسالت خبرنگاری خود را انجام داده است. در غیر این صورت باید پیش و بیش از همه پاسخگوی وجدان خود باشد که از فرصتی که در اختیارش بوده تا در راستای خدمت به جامعه خود گامی بردارد استفاده نکرده است و این مصیبت زمانی سنگین تر می شود که از این فرصت در راستای کار سیاسی و اغراض شخصی استفاده کند.

منتشر شده در 19 مرداد 1395

بازدید: 1312

منتشر شده در 14 مرداد 1395

بازدید: 1315

همزیستی نیوز - چرا تشكيل پارلمان بخش خصوصي (اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي) در شهرستان هاي هرمزگان فرصتي تاريخي براي شكوفايي و بالندگي هرمزگان بيدار است؟

عباس براهیمی قلعه قاضی* با این مقدمه می نویسد: چرا بايد ظرفيت هاي قانوني خاموش در هرمزگان را براي شتاب توسعه و جبران عقب ماندگي روشن و پر فروغ برافرازيم؟

وی پاسخ این پرسش ها را در چهار بند به شرح ذیل می دهد:

• 1- پارلمان بخش خصوصي با سوابق تاريخي بيش از يكصد سال يكي از مردمي ترين و فراگير ترين تشكل هاي مردم نهاد ايراني است، منابع درامدي از محل يك و سه درهزار فعاليت هاي بازرگاني و حق عضويت قانوني و ساير منابع درآمد هاي داخلي باعث استقلال و تداوم و تقويت جايگاه ملي و بين المللي آن شده است. به طوري كه در برنامه توسعه ششم كمك به ساماندهي و هدايت و حمايت از تشكل هاي صنفي و مردمي و يكپارچگي آن در پوشش انجمن و اتحاديه و تعديل و حذف موازي كاري هاي بازدارنده آنان به پارلمان بخش خصوصي محول گرديد
• 2- براي تأسيس و راه اندازي پارلمان بخش مردمي و خصوصي در هر شهرستان ٢٥٠ عضو از بخش هاي مرتبط با بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي و فعاليت هاي خدماتي و صنفي و عضويت نخبگان و كارآفرينان و صاحب نظران محلي لازم است، ولي مهم ترين بخش كار اخذ مجوزهاي قانوني از مركز است كه لطف و پيگيری و مساعدت مجمع محترم نمايندگان و استاندار بزرگوار هرمزگان را مي طلبد، كما اينكه تعدادي از شهرستان هاي خوزستان داراي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن و كشاورزي مستقل هستند، البته پيشكسوتان اتاق هرمزگان با وسعت نظر و افتخار و حسب اختيار دفاتر نمايندگي پارلمان بخش خصوصي فعال را حسب درخواست مردمي در صورت مطالبه و مشاركت فعالان اقتصادي در شهرستان های هرمزگان راه اندازي خواهند نمود، به گمان برخي ها، ورود به عرصه هاي مختلف پارلمان بخش خصوصي تنها ويژه بازرگانان و دارندگان كارت بازرگاني است، در صورتي كه با عضويت عادي هم مي توان با راي و نظر فعالان عرصه هاي چهار گانه و ساير اعضا در بالاترين سطوح پارلمان خدمت رساني و نقش آفريني كرد.
• 3-پارلمان بخش خصوصي ده ها كميسيون تخصصي و كارگروه هاي كارشناسي و اتاق فكر و مركز آموزشي علمي و پژوهشي پيشرفته دارد و پل ارتباطي و مشاوره به سران و قواي مختلف نظام است در استان ها به نمايندگي از بخش هاي مختلف أعم از تعاوني و مشاغل آزاد و فعالان بخش خصوصي و مردمي در شوراي گفتگوي دولت و بخش خصوصي رييس اتاق به عنوان دبير و در غياب استاندار به عنوان جانشين در حل و فصل مشكلات  فعالان اقتصادي و ارائه راهكارهاي برون رفت از تنگناهاي كسب و كار به اتفاق مدیران ارشد اهتمام  مي ورزند و اتاق مدافع حقوق و منافع فعالان و كارآفرينان اقتصادي است، دولت و مجلس و حتي قوه قضائيه در بخش بزرگي از تصميمات و مصوبات قانوني خود از ظرفيت كارشناسي و راهنمايي و تصميم سازي هاي پارلمان بخش خصوصي مدد مي گيرند، قدرت و ظرفيت قانوني و تأثيرگذاري اين تشكل فراگير و مردم نهاد در پي گيري مطالبات اقتصادي مردم و پيشنهاد اصلاح فرايند انجام كارها و بخشنامه هاي باز دارنده و اعتراض به خود تحريمي هاي اداري و فرصت سوزي هاي داخلي و شناسايي بازارهاي هدف و پل ارتباطي با جهان اقتصاد و تجارت كه از وظايف عمده اتاق است، براي خيلي ها ناشناخته است. پارلمان بخش خصوصي براي تسهيل صادرات و واردات و هماهنگي و همسويي با اهداف و برنامه و منافع فعالان اقتصادي هرمزگان  و كمك به اقتصاد مقاومتي مي تواند در اتاق هاي بازرگاني مشترك تمام كشورهاي هدف رسما عضو و تبادل و انتقال تجربه و تفاهم نامه داشته باشد و با سرمايه گذاران خارجي و رايزنان اقتصادي سفارت خانه ها براي شناسايي توانمندي و ظرفيت هاي سرمايه گذاري هرمزگان به مذاكره و مراوده بپردازد.
• 4 - وسعت پراكندگي و گستردگي و موقعيت استراتژيك هرمزگان پايتخت ترانزيت بين المللي و دريايي اقتصادي ايران و مجموعه توان و پتانسيل هاي گردشگري دريايي و اقتصادي و كشاورزي و معدني و انرژي ديارمان ضرورت و اولويت تأسيس پارلمان بخش خصوصي مقتدر و كارآمد را در شهرستان هاي لنگه، گاوبندي، ميناب، رودان، حاجي آباد و جاسك را دوچندان مي کند.
• نمايندگان عزيز تلاش و پيگيري مضاعف و مديران بزرگوار مرتبط حمايت و همراهي تان را مي طلبيم و صاحب نظران دريا دل و نخبگان و صاحب نظران و خوبان شهر آفتاب و شرجي و مهر ورزي و خونگرمي خواهشا و بالاغيرتا پشتيباني و مطالبه خواهي فرمائيد.
• *رئيس شوراي مشورتي و مشاور عالي برنامه ريزي زنان بازرگان و فعالان اقتصادي اتاق ايران
• نماینده پارلمان بخش خصوصی هرمزگان

منتشر شده در 06 مرداد 1395

بازدید: 1264

همزیستی نیوز - شغل روزنامه نگاری (البته اگر شغل حساب شود!)  هم مانند بسیاری از مشاغل، شیرینی ها و تلخی های خاص خودش را دارد. با تلخی هایش کاری ندارم، (هرچند زیاد باشد(اما یکی از شیرینی های کار روزنامه نگاری خاطرات آن است و صد البته خاطرات هم می تواند تلخ باشد که باید عرض کنم باز هم با تلخی هایش کاری ندارم ) .چرا که کار ما بیشتر شیرین کاری است!)

راشد انصاری در نشریه طنز و کاریکاتور خط خطی با این مقدمه نوشته است:از آن جایی که بنده از اوایل دهه ی هفتاد خورشیدی وارد عرصه ی مطبوعات شده ام و قابل ذکر است که صاحب این قلم شاید عکس بیشتر اصحاب رسانه استان ابتدا از مطبوعات کثیر الانتشار و به اصطلاح کشوری کارش را به عنوان عضو راه دور تحریریه و طنز نویس آغاز کرده و در ادامه به نشریات محلی پیوست! 

طی این سال های طولانی، خاطرات فراوان و ریز و درشتی دارم که ای کاش می شد همه ی آنها را منتشر کرد. از ممنوعه ها و غیر قابل چاپش می گذرم و درست مثل بچه ی آدم به مجازهایش می پردازم. آن را «دسته گل ها و یا گاف های مطبوعاتی» نام گذاری کرده ام. البته همان گونه که از عنوانش پیداست بیشتر این دسته گل به آب دادن ها و گاف ها! مربوط به اشتباهات تایپی و چاپی و چاپخانه ای آن هم در بحث تیتر و عکس است که اتفاق می افتاد و کماکان نیز در حال افتادن است! دوستان مطبوعاتی و یحتمل خواننده های حرفه ای نشریات استحضار دارند که آن اوایل صفحه آرایی به صورت امروزی نبود، چسب اتو، قیچی و کاغذ و چسباندن مطالب و بعد هم لوله کردن شبیه “آر. پی. جی۷″ و بردن به فرودگاه با موتورسیکلت! 

به خاطر دارم که در یکی از شماره ها عکس مدیر کل عزیزی را که تازه به این سمت منصوب شده بود با یکی از شهروندان که به رحمت ایزدی پیوسته بود، در چاپخانه جابجا چاپ کردیم! یعنی به این صورت که ذیل تصویر آگهی تبریک مدیر کل تیتر زده بودیم: «انا لله و انا الیه راجعون…» و پایین عکس آگهی تسلیت آن عزیز از دست رفته نوشته بودیم: «انتخاب شایسته حضرت عالی را به سمت …. تبریک و ….» جالب است که مدیر کل یاد شده پس از انتشار روزنامه اولین کسی بود که با دفتر نشریه تماس گرفت و در معرفی خود اظهار داشت: «بنده فلانی ام. از آن دنیا تماس می گیرم!» خب، تصور بفرمایید مدیر کل و خانواده آن مدیر در لحظه دیدن روزنامه چه حال و روزی را داشته اند! خدایا از سر تقصیرات ما بگذر! از این نوع دسته گل به آب دادن ها را زیاد به یاد می آورم .

یک بار هم بالای یک آگهی تسلیت نوشته بودیم: «از شمار دو چشم یک تن کم، از شمار خرد هزاران بیش» متاسفانه در هنگام تایپ “دال” خِرَد را فراموش کرده بودیم! 

یک بار هم که نرخ پیاز در یکی از شهرستان های استان بالا رفته بود و ما گزارش مفصلی را در این خصوص منتشر کرده بودیم، باز هم متاسفانه تصویر یک عدد پیاز چاق و چله با عکس رئیس اداره ای فرهنگی در چاپخانه جابجا چاپ شده بود. به این صورت که زیر تصویر پیاز درشت نوشته بود: «فلانی گفت: در استان هرمزگان این تعداد…. کتابخانه وجود دارد» و اما پایین عکس مدیر یاد شده نوشته بود: «نرخ پیاز در شهرستان.... از مرز هر کیلو …. تومان گذشت …» باز هم خدا را شکر که ننوشته بودیم پیازی را که در تصویر مشاهده می فرمایید! 

راستی داشت فراموشم می شد که یک بار هم نوشته بودیم: «تعدادی از کارکنان شرکت …. با مشورت فلان مدیر استان در اعتراض به عدم پرداخت حقوق و مزایا از سوی رئیس شرکت مذکور، در مقابل استانداری تحصن کردند» خب، می فرمایید کجای این خاطره خنده دار بود؟ الساعه عرض می کنم، “م”مشورت متاسفانه در هنگام تایپ افتاده بود!

منتشر شده در 25 تیر 1395

بازدید: 1101

همزیستی نیوز - ماجرای افشای فیش های حقوق نجومی هرچند در ابتدا به گفته بسیاری از صاحبنظران با هدف تخریب دولت یازدهم انجام شد، ولی روند قضایا و اقداماتی که دولت برای برخورد با این پدیده انجام داد، گویای این واقعیت است که این ماجرا فرجامی نیک برای دولت حسن روحانی به ارمغان می آورد.

تاج محمد شیری گنبد*در ستون نگاه ایرنا با این مقدمه نوشته است: از نخستین روزهای افشای دریافتی کلان برخی از کارگزاران دولت که البته با استفاده از مفرهای قانونی که میراث دولت گذشته محسوب می شوند، انجام شده است و با فرمان رئیس جمهوری به معاون اول خود، اصلاح این روند و قطع کامل مجاری چنین سوء استفاده هایی در دستور کار دولت قرار گرفت و در چند روز اخیر آثار مبارک آن با برخورد قاطع دولت با متخلفان در این زمینه هویدا شده است.
اقدامات دولت در این زمینه گویای این مطلب است که برخلاف رئیس دولت پیشین که برخورد با برخی از نزدیکان خود در دولت را خط قرمز خود عنوان کرده بود، نه تنها هیچ مماشاتی با متخلفین صورت نخواهد گرفت، بلکه با قاطعیت، خود اقدام به عزل مدیران متخلف کرده تا ثابت کند که دریافتی های کلان هرچند قانونی بوده باشد ولی برخلاف عدالت اجتماعی است که دولت در نظر دارد آن را در جامعه پیاده کند.
با صدور دستور برکناری مدیران متخلف در اخذ حقوق های نجومی از سوی رئیس جمهوری و با تغییر مدیران عامل چهار بانک در چند روز اخیر، در حقیقت برخورد عملی دولت با پدیده دریافت حقوق های غیرمتعارف آغاز شده و بی شک این اقدام و تداوم آن در آینده ، می تواند فرجام نیکی را برای پروژه ای که با قصد تخریب دولت یازدهم آغاز شده بود، برای این دولت رقم بزند.
آنگونه که از برخی خبرهای منتشره بر می آید، عزم دولت برای عزل مدیران متخلف جدی است و برخی منابع خبری از عزل تدریجی 307 مدیر که حقوق بالای 40 میلیون تومان دریافت می کرده اند، خبر داده است.
اقدام دیگر دولت در این زمینه قطع وام قرض الحسنه مدیران بانکی است که وزیر امور اقتصادی و دارایی در توضیح آن گفت: در گذشته وام به صورت قرض الحسنه پرداخت می شد و برای اعداد آن هم سقفی وجود نداشت و همین باعث شده بود که یکسری پرداخت های نامتعارف وجود داشته باشد .
علی طیب نیا خاطر نشان کرد: دولت اکنون مصوبه ای گذرانده است که به موجب آن امکان اعطای تسهیلات از محل منابع قرض الحسنه به مدیران و مسئولان سیستم بانکی و شرکت های دولتی وجود نداشته باشد و کمیته ای مسئول تعیین سقف تسهیلات و نرخ سود است که قاعدتا از محل قرض الحسنه نخواهد بود.
صدور بخشنامه معاون اول رئیس جمهوری مبنی بر ممنوعیت انتخاب مدیران ستادی به عنوان هیات مدیره شرکت ها، بانک ها و واحدهای خارج از کشور نیز که با هدف برقرای انضباط مالی و ایجاد شفافیت بیشتر صادر شده است، از تازه ترین اقدامات دولت تدبیر و امید برای بستن هرگونه منفذ سوء استفاده برای دریافتی های کلان است.
اقدامات دولت در این زمینه که هنوز هم تداوم دارد و در صدور بخشنامه ها، احکام و مقررات مختلف تجلی می یابد، گویای آن است که دولت در این مسیر عزم خود را جزم کرده تا به این موضوع یک بار برای همیشه پایان دهد و به نظر می رسد که این اقدامات میمون و مبارک در حال تبدیل شدن به یک موج در بین سایر قوا و نهادها نیز است.
برگزاری نشست رئیس دیوان محاسبات، رئیس مرکز پژوهش های مجلس و رئیس کمیسیون اصل نود با علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی که در آن گزارشی از اقدامات و پیگیری های انجام شده در موضوع پرداخت حقوق های غیر متعارف ارائه و راهکارهای جلوگیری از این موضوع مورد بررسی قرار گرفت و نیز تهیه طرح یک فوریتی 'استرداد حقوق های نجومی و ساماندهی نظام پرداخت' از سوی نمایندگان مجلس که از سوی عزت الله یوسفیان ملا عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی اعلام شد، نمونه هایی از موج به راه افتاده برای برخورد با ریشه های دریافتی های کلان است.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی شامگاه یکشنبه در ضیافت افطاری دولت، با تحسین اقدام دولت یازدهم درخصوص ناهنجاری های به وجود آمده درخصوص انتشار فیش های حقوقی نجومی، تأکید کرد: حتماً باید برخورد قاطعی با این افراد انجام شود.
حجت الاسلام و المسلمین غلامحسین محسنی اژه ای سخنگوی قوه قضائیه هم در نشست خبری خود گفت: براساس گزارش قاضی سراج رئیس سازمان بازرسی کل کشور، چهار نفر از اعضای صندوق توسعه ملی یک میلیارد تومان از پول هایی که قبلا گرفته بودند را بازگرداندند.
وی گفت: در دو سه هفته اخیر دریافت حقوق های غیرمتعارف مطرح شده و هر سه قوه مصمم هستند با این موضوع برخورد مناسب داشته باشند، مجلس به طور جدی دنبال آن است که قوانین را شفاف کند یا قانون را اصلاح کند تا این موضوع ادامه نیابد.
سخنگوی دستگاه قضا گفت: همچنین دولت نیز مصمم است مقررات آن را اصلاح یا مقررات جدید ایجاد کند و در واقع دولت و قوه قضائیه مصمم هستند کسانی که این حقوق های غیرمتعارف و پاداش های آنچنانی گرفته اند باید اول آنها را برگردانند.
وی خاطرنشان کرد: اگر چنانچه در راستای دریافت این حقوق های غیرمتعارف جرمی را مرتکب شده باشند دستگاه های مربوطه از جمله سازمان بازرسی در این زمینه برخورد خواهند کرد و دستگاه قضائی مصمم است با اختصاص شعبات ویژه به صورت فوق العاده این مسائل را مورد بررسی قرار دهد.
بی شک پاسخ رهبری معظم انقلاب به نامه معاون اول رئیس جمهوری که در آن تمامی دستگاه ها را موظف به برخورد قاطعانه با موارد تخلف در موضوع حقوق های نامتعارف کرده اند، راهگشای تمامی دست اندرکاران امر برای ریشه کنی موضوعی است که تنها مربوط به این دولت نبوده و ریشه در گذشته، کاستی های قانونی و ضعف نظارتی دارد.
تمامی این تحولات گویای این نکته است که با اقداماتی که از سوی دولت برای برخورد با پدیده دریافت حقوق های نامتعارف آغاز شده و به سایر قوا نیز تسری پیدا کرده است، دامن این دولت و دولت های آینده و سایر دستگاه هایی که از بودجه های دولتی استفاده می کنند از موضوع دریافتی های کلان پاک خواهد شد و این اقدامی بس مبارک است که به نام دولت تدبیر و امید در تاریخ ثبت خواهد شد.
بررسی اقدامات انجام شده از سوی دولت، موضع گیری های عالی رتبگان نظام از همه قوا و نیز فضای ایجاد شده در کشور در این زمینه، گویای این موضوع است که مساله دریافتی های کلان از سوی برخی از مدیران، یکبار برای همیشه در حال حل شدن است و بر دولت یازدهم فرض است که با تداوم اقدامات قاطع خود در این زمینه تا رفع تمامی کاستی های قانونی و بستن مفرهای احتمالی برای دریافت های کلان، یادگاری نیک از خود برجای گذارد.
بی شک به ثمر رساندن این اقدام و نهادینه کردن آن می تواند، پروژه ای را که برای تخریب رقم خورده بود به فرصتی برای ایجاد عدالت اجتماعی تبدیل نموده و فرجامی نیک و میمون برای دولت روحانی به همراه داشته باشد.

* مسئول نمایندگی ایرنا در گنبدکاووس

منتشر شده در 14 تیر 1395

بازدید: 1846

همزیستی نیوز - يك سال آينده، سال مهمي براي دولت حسن روحاني خواهد بود. اگر سه سال دولت يازدهم را در يك طرف و يك سال باقيمانده را در طرف ديگر قرار دهيم شايد سخني به اغراق نگفته باشيم.

صادق زیباکلام با این مقدمه در روزنامه اعتماد نوشته است: اين اهميت زماني است كه فرض بگيريم حسن روحاني مي‌خواهد براي دور دوم رياست‌جمهوري هم در انتخابات شركت كند. به همين خاطر است كه يك سال آينده براي ايشان بسيار مهم و سرنوشت‌ساز خواهد بود، چراکه آنچه بيشتر به بحث اقبال ايشان كمك مي‌كند يا بالعكس كمك مي‌كند كه مردم براي رأی دادن به او به پاي صندوق‌هاي رأی نيايند، نه‌چندان آنچه در اين سه سال گذشته، بلكه اين يك سال پيش روي خواهد بود، چراکه جهت‌گيري‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي و... در اين يك سال است كه در ذهن رأی‌دهندگان بسيار اثرگذار خواهد بود و تعيين تكليف مي‌كند كه آن‌ها بازهم به روحاني در انتخابات ۹۶ رأی بدهند يا نه؟

درعین‌حال از اين نكته هم نمي‌توان غافل شد كه هرقدر كه در يازده ماه آينده به جلو مي‌رويم و هرچقدر كه به خرداد ٩٦ نزديك‌تر مي‌شويم، مخالفت، حمله، انتقاد و رويارويي با دولت روحاني بيشتر و بيشتر مي‌شود. همچنان كه در خصوص مسئله فيش‌هاي حقوقي شاهد هستيم كه چگونه مخالفان ايشان عملاً خيلي برایشان نه اخلاق مهم است و نه صورت‌مسئله كه موضوع واقعاً چه بوده، بلكه خود را به آب‌وآتش مي‌زنند و تلاش مي‌كنند تا آقاي روحاني و دولت ايشان را يك‌تنه و يكپارچه در داستان فيش‌هاي حقوقي مقصر جلوه دهند. ظرف يازده ماه آينده مي‌توانيم مطمئن باشيم كه هر اتفاق ديگري بيفتد و هر مشكل و بحراني كه در كشور به وجود بيايد مخالفان آقاي روحاني به‌خصوص اصولگرايان تندرو سعي خواهند كرد كه آن را به پاي دولت آقاي روحاني بنويسند. درعین‌حال از واقعيت هم نمي‌توان صرف‌نظر كرد و آن‌ها را ناديده گرفت. ازجمله اينكه وضعيت اقتصادي و معيشتي مردم خيلي دچار تغيير و تحول نشده. اين درست است كه دولت با تلاش زياد توانسته تورم را مهار كند و اين هم درست است كه حداقل اگر دولت نتوانسته جلوي فساد را بگيرد، دست‌كم خود بر فسادهاي جديدي نيفزوده، اما این‌ها كافي نيست. ما به يك روايت بالاي ٧ ميليون و به روايتي ديگر بالاي ٤ ميليون بيكار در كشور داريم.

در خانه كمتر خانواده‌اي را مي‌توان اين روزها در شهرهاي بزرگ باز كرد و حداقل با يك يا دو فارغ‌التحصيل بيكار مواجه نشد. سايه ركود همچنان بر كشور سنگيني مي‌كند و همچنان صنايع را گرفتار و اسير نگه‌داشته است. كم نيستند صنايعي كه يا تعطیل‌شده‌اند يا در شرف تعطيلي قرار دارند، يا به‌زحمت و به‌واسطه نبود نقدينگي نوك بيني خود را بالاي آب نگه‌داشته‌اند. بنابراين در اين شرايط خيلي مهم است كه دولت روحاني بتواند به كساني كه رأی‌دهندگان بالقوه‌اش هستند نشان دهد كه تلاش‌هايش چه ميزان در خصوص اقتصاد موفقیت‌آمیز و چقدر ناموفق بوده است.
نكته مهم ديگر اينكه دولت روحاني بتواند به رأی‌دهندگان بالقوه‌اش نشان دهد كه بخش عمده‌اي از مشكلات و معضلات اقتصادي، ساختاري بوده و به اقتصاد دولتي ناكارآمد ايران بازمی‌گردد و در اين حالت چه روحاني رييس‌جمهور باشد و چه فرد ديگري مادام كه اقتصاد ايران دولتي باقي بماند اين مشكلات و مصائب هم همچنان باقي خواهد ماند.
روحاني بايد با رأی‌دهندگان صادقانه و صميمانه سخن بگويد. بايد به مردم بگويد كه ظرف پنج سال گذشته درنتیجه سياست غلط و نابخردانه پرداخت يارانه فله‌اي مقدار زيادي يعني چيزي بالاي دويست ميليارد تومان يارانه پرداخت شده درحالی‌که كل بودجه عمراني كشور براي يك سال گذشته به نصف اين مقدار هم نمي‌رسد.
واقعيت‌هاي كلان اقتصادي كشور را روحاني بايد صادقانه و صميمانه با مردم در ميان بگذارد. به مردم بگويد كه چرا بايد يارانه را متوقف كرد. به مردم بگويد كه چرا بايد همچنان كمربندهاي رياضتي را از اين هم سفت‌تر ببنديم. اگرچه اصولگرايان تندرو جو‌سازي زيادي خواهند كرد و صادقانه و صميمانه صحبت كردن روحاني را نقطه‌ضعف او خواهند گرفت اما آنچه مسلم است اينكه تعداد قابل‌توجهی از اقشار و لايه‌هاي تحصیل‌کرده مي‌فهمند و درك خواهند كرد وقتي روحاني صادقانه با آنان سخن بگويد. بنابراين جداي از اينكه دولت روحاني در يازده ماه آينده چه دستاوردهايي در حوزه سياست و اقتصاد داشته باشد اين مسئله تعيين تكليف خواهد كرد كه او چقدر خواهد توانست صميمانه با مردم صحبت كند؛ امري كه متأسفانه در اين سه سال گذشته از آن همواره غفلت ورزيده است.

منتشر شده در 14 تیر 1395

بازدید: 2279

منتشر شده در 13 تیر 1395

بازدید: 1385

منتشر شده در 06 تیر 1395

بازدید: 1468

محمد یزدانی – کارشناس ارشد جامعه شناسی //       

استان هرمزگان به دلیل موقعیت جغرافیایی وهمجواری با مرزهای دریایی وعدم وجود بسترهای مناسب  و زیر ساخت های لازم برای سرمایه‌گذاری در اکثر مناطق و از طرف دیگر مهاجرپذیری، رشد سریع جمعیت جوانان،  بیکاری، وجود شرایط وسوسه انگیز برای قاچاق و خصوصاً پرسودترین آن ها، یعنی قاچاق سوخت، سیاست های حمایتی دولت وتخصیص یارانه به فرآورده های نفتی که شکاف قیمتی قابل توجهی را با خارج از مرزها ایجاد نموده، باعث گسترش پدیده قاچاق سوخت در بین جوانان به خصوص دانش آموزان منطقه شده است. احتمالاً این پدیده برای عده ای سود اقتصادی فراوانی به همراه داشته، اما قطعا در برخی ابعاد زندگی نیز این درآمد انفجاری هزینه ها و آسیب های متعددد برای فرد و جامعه درپی داشته است.

نکته مشترکی که در اکثر بحث ها، تحلیل ها، تحقیقات علمی و خصوصاً سخنان و هشدارهای مسئولین اجرایی درخصوص مسئله اجتماعی قاچاق مشاهده می شود؛ تاکید بر پیامدهای اقتصادی آن می باشد. در کمتر موردی به پیامدهای اجتماعی این گونه مسائل اشاره شده است. گویی فقط سرمایه های اقتصادی کشور به یغما می رود. بدون شک منابع اصلی انرژی هرکشوری و همین طور تعاملات پایدار در هرجامعه ای، سرمایه آن هست. سرمایه فقط سرمایه اقتصادی نیست. مفهوم سرمایه در اصطلاح جامعه شناسی عبارت است از آن دارایی که به فرد و یا جامعه کمک می کند تا موقعیت های جدیدی را کسب کرده و یا موقعیت هایی را که از آن ها برخوردار است را حفظ کند.  

"پی یر بوردیو" و کسان دیگری پیش و پس از او به انواع دیگر سرمایه اشاره می کنند. سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه نمادین سه نوع دیگری از سرمایه است که "بوردیو" شناسایی و معرفی می کند. بدون شک همه این سرمایه ها از مواردی است که هر جامعه ای باید از آن ها خوب حفاظت کند و همچنین آن ها را بهبود بخشد. برخی دیگر سرمایه انسانی را نیز بعنوان بعد دیگر سرمایه هرجامعه ای معرفی می کنند. اما در نگاه "بوردیو" می توان این سرمایه را بخشی از آن سه نوع دیگر و خصوصا در ذیل سرمایه فرهنگی تعریف کرد. با این وجود امروزه وجود نیروی انسانی ماهر، متعهد و متخصص از ابعاد مهم سرمایه های فرهنگی و انسانی هرکشوری بشمار می آید. این نیروی متخصص و متعهد زمانی تأمین می شود که آژانس ها و واسطه های اجتماعی شدن، کارکردشان را بخوبی انجام دهند.

 از منظر "هربرت بلومر" آژانس های اجتماعی شدن عبارتند از: خانواده، مدرسه، گروه همالان، اماکن عمومی و رسانه های جمعی. هر کدام از این واسطه ها به میزان بسیاری در اجتماعی کردن جوانان و نوجوانان سهیم اند و نمی توان پدیده های اجتماعی را با یک یا چند علت واحد تبیین کرد. اما با این وجود به نسبت زمان و مکان برخی از عناصر سهم شان تغییر می کند؛ مثلا امروزه رسانه های جمعی و از آن میان شبکه های اجتماعی موبایلی نقش بسیار پررنگی دارند. اما با توجه به تغییرهای مستمر و گاها پرسرعت جوامع انسانی دو نهاد اولیه بعنوان واسطه های اجتماعی شدن همچنان نقش بسزایی دارند. این دو نهاد را می توان یکی را در امتداد دیگری تصور کرد. بعد از خانواده، مدرسه قرار دارد که البته این ترتیب امروزه نمی تواند گویای تقدم و تأخر در وزن این دو واسطه در اجتماعی کردن باشد. مسائل و عناصر متعددی در این فرآیند اجتماعی شدن که مهمترین چرخه تولید و بازتولید سرمایه های متعدد هستند تاثیر گذار است. از آنجا که برای تولید و بازتولید سرمایه های فرهنگی و یا به تعبیر برخی دیگر سرمایه های انسانی فرآیند اجتماعی شدن به خوبی انجام شود، مسائل متعددی این فرآیند و کارکرد آن پنج واسطه را تحت الشعاع قرار می دهد. با توجه به شرایط استان هرمزگان و همچنین محدودیت ها و برخی فرصت ها که ذکر شد، کارکرد دو نهاد اصلی اجتماعی شدن(خانواده و مدرسه) در معرض تحدید قرار دارد، گرچه این دو در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر هستند، اما در بررسی شرایط اجتماعی شدن جوانان هرمزگانی مدرسه بسیار آسیب پذیر بوده و قطعا از این طریق و طرق دیگر خانواده نیز از پدیده اجتماعی مورد بحث ضربه خورده است. طبق نتایج یک بررسی علمی در شهرستان بندر خمیر[1] که در گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس انجام شده، اشاعه پدیده قاچاق سوخت در بین دانش آموزان موجب پیامدهای اجتماعی از قبیل: کاهش بسیار شدید انگیزه تحصیل در بسیاری از دانش آموزان پسر، ترک تحصیل، سست شدن تعهد اجتماعی، ازدواج زود رس، و بطور خلاصه موجب اختلال در فرایند اجتماعی شدن نوجوانان و جوانان به خصوص دانش آموزان که سرمایه اصلی جامعه وآینده سازان کشور هستند گردیده است.

شاید نگارش این سطور در این زمان که قاچاق سوخت در استان هرمزگان فروکش کرده به نظر ضروری نیاید، اما شواهد حاکی از آن هست که قاچاق سوخت نه تنها در زمان رونق خود منجر به آسیب زدن به ابعاد مختلف سرمایه یک کشور ـ خصوصاً سرمایه های غیراقتصادی که کمتر مورد توجه کارشناسان قرار گرفته ـ می شود، بلکه پس از فروکش آن نیز مسائل اجتماعی متعددی سرباز می کنند. به نظر می رسد از این منظر باید درخصوص افزایش آمارهای آسیب های اجتماعی مختلف خصوصاً طلاق و خودکشی در مناطق مختلف استان تأمل کرد. گفته های شفاهی ساکنین جزیره قشم و احتمالاً مرور آمارهای برخی مناطق دیگر استان هرمزگان  گواهی بر گسترش این دو مسئله اجتماعی ذکر شده دارد. شاید قاچاق سوخت کاهش بسیار چشمگیری یافته باشد اما باید به خرابی پس از طوفان نیز توجه کرد و در پی راهی البته برمبناء تحقیقات علمی بود.

پی نوشت ها:

رساله کارشناسی ارشد: یزدانی، محمد(1394) ، بررسی قاچاق سوخت بر فرآیند اجتماعی شدن دانش آموزان پسر مقطع دوم متوسطه شهرستان بندر خمیر؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس، گروه جامعه شناسی، استاد راهنما دکتر مصطفی عبدی 

منتشر شده در 05 تیر 1395

بازدید: 2127

همزیستی نیوز - شاید در صورت اجرای جدایی بخشی از خاک هرمزگان و الحاق به استان فارس، وضعیت اقتصادی این مناطق و حتی شهرستان پارسیان بهبود یابد، اما این تغییر به بهای نادیده گرفتن بخشی از تاریخ هرمزگان خواهد بود. پس فعالان سیاسی و اجتماعی در پس این جدایی مسائل فرهنگی و اجتماعی دیگری را حس می کنند.

مصطفی عبدی(جامعه شناس) با ارسال یادداشتی به ایسنا، منطقه خلیج فارس، پیرامون موضوعات اخیر شهرستان پارسیان آورده است: این روزها جوشش و حرکت های مردمی در هرمزگان شکل گرفته که می‌توان ویژگی‌های ذکر شده در منابع علمی برای جنبش‌های اجتماعی را در آن دید. این تحرک نیروهای اجتماعی از جنس جنبش های اجتماعی جدید است. چرا که در دهه‌های اخیر پس از دهه 60 جنبش‌هایی مشاهده شد که محققین، بسیاری از ویژگی‌های جنبش‌های پیشین را در آن‌ها نمی‌توانستند بازیابند. ویژگی‌هایی در این حرکت‌های جدید رنگ باخته بودند ویژگی‌هایی بودند چون؛ طبقاتی بودن، رودرویی با طبقات فرا‌دست جامعه و اقدام برای تغییر ساختار سیاسی و اجتماعی و یا تلاش در جهت تغییر نظام سیاسی و دولت حاکم، مطالبات سیاسی، و از همه مهم‌تر بیشتر جنبش‌های کلاسیک در صدد ساختار شکنی بودند.

جنبش‌های جدید دیگر در طبقه خاصی محدود نشده و مطالبات آن‌ها به مباحث فرهنگی، اجتماعی، زیست‌محیطی و ... گسترش یافته است. حرکت‌هایی که در جهت اهداف زیست محیطی و فرهنگی همچون به رسمیت شناساندن و یا دفاع از هویت و تاریخ خود شکل می‌گیرند، از جمله فراوان‌ترینِ جنبش‌های جدید مشاهده شده در جهان متاخر‌تر است.

در استان هرمزگان بسترها و یا لایه‌های اجتماعی ـ فرهنگی بسیاری وجود دارد که ظرفیت بالقوه‌ای را برای جنبش‌های اجتماعی از نوع جدید و کلاسیک تشکیل می‌دهند. مسائل و عوامل متعددی می‌تواند این ظرفیت را به بالفعل تبدیل کند، مهم‌ترین عامل در این زمینه نوع عملکرد دولت و مسئولین و نخبگان ملی و محلی با این مسائل و شکاف‌های اجتماعی بسترساز جنبش‌های اجتماعی هرمزگانی‌ها است. برخی بسترهای و شکاف‌های اجتماعی که می‌تواند زمینه‌ساز جنبش‌های اجتماعی بوده و یا بطور کلی بر هرگونه مشارکت و فعالیت سیاسی اجتماعی در هرمزگان تاثیرگذار باشد عبارتند از؛ مسئله بومی/ غیر بومی، جنسیت، مذهب، قشربندی اجتماعی، قومیت و مسائلی چون تقابل‌های دوگانه برخی شهرستان‌های استان مانند بستک/لنگه، رودان/میناب و ....، تحرکات و مسائل صنفی (مانند صیادان، کشاورزان، دانشجویان و ...)، مسائل یکی از مهم‌ترین گروه‌های سنی یعنی جوانان، مسائل زیست‌محیطی و....

برخی از این مسائل و شکاف‌ها فعال‌تر از برخی دیگر هستند، و این مسئله نیز همانطور که ذکر شد بسیار متاثر از آن عناصر ذکر شده در بالا و خصوصاً نگاه دولت‌ها، مسئولین و نخبگان به آن­ها و نحوه تعامل با آن‌ها است. در غرب استان هرمزگان حداقل سه بستر فعال برای جنبش‌های اجتماعی وجود دارد که مسئولین استانی نباید از آن‌ها غفلت نمایند. این سه یکی به دلیل همجواری شهرستان‌هایی چون پارسیان با منطقه صنعت زده ـ و نه صنعتی ـ پارس جنوبی ایجاد شده، که همان مشکلات زیست محیطی ناشی از صنعت زدگی منطقه و عوارض خطرناک ناشی از آن است. در این شراکت مناطق همجوار هرمزگان با پارس جنوبی بیشترین بهره این صنعت زدگی نصیب مردمان دیگری می‌شود، درحالی که ساکنان غرب هرمزگان بیشترین سهم شراکت را در عوارض مخرب ناشی از صنعت زدگی لجام گسیخته دارند. چندی پیش که میزبان دکتر محمد امین قانعی راد (رئیس انجمن جامعه شناسی ایران) در قشم بودم، پس از بازدید از منطقه پارسیان و شهرستان پارسیان ـ که به دعوت یک NGO فعال در حوزه محیط زیست بودـ مسائلی را برایم ذکر می‌کرد که بسیار نگران کننده بود. آنگونه که بومیان آن منطقه برای استاد قانعی راد شرح داده بودند یکی از حداقل عوارض مشاهده شده متاثر از این شراکت مصائب آمار بالای سقط جنین در یکی از روستاهای پارسیان هست. آن‌طور که نقل شد ساکنان این روستا شبانه روز حتی در حریم خصوصی خود بوی شدید گاز را حس می‌کنند.

تقابل قطبی شده

مسئله دیگری که البته هم می‌تواند کارکرد مثبت و هم منفی برای انسجام، همبستگی و توسعه پایدار استان داشته باشد، رو‌یا‌رویی و رقابت سیاسی و اجتماعی در قالب تقابل قطبی شده دوگانه در غرب استان هست. تقابل‌های محلی مانند آنچه که در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی مشاهده شد. این تقابل احتمالا امکان مشارکت فعال را از بسیاری شهروندان سلب می‌کند. زیرا وقتی با بغض تقابل با قطب مقابل مشارکت صورت گیرد امکان بررسی دقیق و عقلایی تنوع‌های موجود در انتخاب پیشرو و در نهایت کنش نمادی کمتر شده و گونه‌ای کنش نانمادی روی خواهد داد. در هر حال این گونه تقابل‌ها نیز می‌توانند بستری برای جنبش‌های اجتماعی باشند.

بستر سوم زمینه ساز جنبش‌های اجتماعی آن هم از نوع جدید در غرب استان همین مسئله نگاه فیزیکی مسئولین کشوری و حتی نخبگان به موضوع هویت و تاریخ مناطق به ظاهر دور افتاده از مرکز (البته از دید مرکز نشینان) است. آن کارشناسی که در خصوص این انتزاع نظر داده آیا فرهنگ، هویت و تاریخ این مناطق را دیده است؟ در سال های قبل وقتی مسئولین شهری در برخی شهرهای دنیا مسائل و مشکلاتی در شهرهای تحت مدیریت خود مشاهده می‌کردند که این مسائل محل فیزیکی مشخصی داشت به تصور اینکه جابجایی و یا حذف این مناطق امکان رفع مشکل را فراهم می‌کند اقدام به جابجایی و یا تخریب آن مناطق می‌گردند. یک نمونه از این گونه مدیریت مسائل در سال‌های پیش در مدیریت تهران بوقوع پیوست. در منطقه شرق تهران منطقه‌ای بود به نام محله غربت (در خاک سفید تهران پارس) که با حذف فیزیکی این منطقه نه تنها مشکل حل نشد بلکه آن آسیب‌های متمرکز در یک منطقه شهری در سرتاسر شهر منتشر شد شاید این تشبیه با پنج روستایی که محل مناقشه این روزهای مسئولین و مردم دو استان هست جایز نباشد ولی نکته مورد نظر در این مثال ذکر شده آن هست که تجربه این اقدام، نمونه بسیار گویایی از این موضوع هست که یک محله، کوچه، شهر، روستا و... تنها یک مکان فیزیکی نیست که بتوان به راحتی آن را دست به دست کرد، بلکه همان‌طور که بیان شد، هرمنطقه سکونتی برای خود دارای هویت مشخصی هست و از همه مهم‌تر این یک شیء فیزیکی نیست، این مناطق برای خود دارای حیات اجتماعی هستند. این جابجایی یک موجود زنده از منطقه و اقلیمی به اقلیم دیگر است، حیات هر موجود زنده‌ای در دیالکتیک با محیط پیرامون خود شکل گرفته و استمرار می‌یابد. پس با این جابجایی عناصر مهم حیات آن موجود مانند آب و هوا، خاک و ... تغییر خواهد کرد و آنگاه آن موجود زنده یا از بین خواهد رفت و یا به شکلی تغییر ماهیت خواهد داد که دیگر نتوان آن ویژگی‌های پیشین را در او بازشناخت، در این حالت این موجودی جدید است که آن گذشته خود را از دست داده است.

در اینجا محیط فرهنگی و اجتماعی این پنج روستا حکم همان آب و هوا و خاک موجود زنده را دارد که درصورت انتزاع این اقلیم فرهنگی _ اجتماعی تغییر خواهد کرد. پس این فقط وجود فیزیکی پنج روستا نیست که تصمصم به جدایی آن از هویت فرهنگی‌اش را از بالا گرفته اند. به نظر نگارنده این سطور مسئولین ملی و محلی باید نگاه فرود به زمین داشته باشند. یعنی همان رویکرد علمی که هربرت بلومر در نقد جامعه شناسان مطرح کرد. او پیشنهاد روش جامعه شناختی فرود به زمین را داد، نگاهی به هر واقعیت اجتماعی از درون آن واقعیت و در فرایند طبیعی آن اتفاق می‌افتد. بدون این رویکرد تصمیمی گرفته شده که بخشی از هویت و تاریخ هرمزگان را به بهانه دسترسی یکی از پهناورترین استان‌های کشور به دریا و آب‌های آزاد از او جدا کند، گویی فقط چند صد متر یا کیلومتر از خاک و عناصر فیزیکی است که جدا می‌شود.

هویت و تاریخ مشترک

با این وجود آنچه که این جدایی را بستری برای شکل گیری جنبش اجتماعی به نام؛ هرمزگان بیدار است (نه به جدایی گاوبندی از هرمزگان) تبدیل کرده، همان هویت و تاریخ مشترک این مناطق با استان هرمزگان هست. این هویت مشترک پیوستگی را ایجاد می‌کند که به را حتی امکان حذف یا جدایی تکه‌هایی از پازل فرهنگ و جامعه هرمزگان را نمی‌دهد. نگاهی به گرایش برخی مناطق جنوب استان کرمان به فرهنگ و جامعه هرمزگان و خصوصاً بندرعباس نمونه تاریخی گویایی از بد‌قوارگی تفکیک مناطق بدون در نظر گرفتن حوزه‌های فرهنگی است. مردم مناطق را می توان در یک حالت دوگانه هویتی مشاهده، که از نظر تقسیمات رسمی کشوری گرایش به استان کرمان و از نظر فرهنگ و مشترکات تاریخی گرایش به استان هرمزگان دارند.

شاید در صورت اجرای جدایی بخشی از خاک هرمزگان و الحاق به استان فارس، وضعیت اقتصادی این مناطق و حتی شهرستان پارسیان بهبود یابد، اما این تغییر به بهای نادیده گرفتن بخشی از تاریخ هرمزگان خواهد بود. پس فعالان سیاسی و اجتماعی در پس این جدایی مسائل فرهنگی و اجتماعی دیگری را حس می کنند. این مسئله همان نیروی محرک هسته‌ها و شبکه‌های اجتماعی است، زیرا جنبش‌های اجتماعی را انگیزه و ایده اولیه‌ای شکل می‌دهد که این عنصر "درجهت ایجاد تغییر و یا مقاومت دربرابر تغییر در زمینه خاصی" شکل گرفته و سپس اشاعه می‌یابد. اشاعه انگیزش اولیه، روح گروهی را شکل می‌دهد که با تعریف اهداف و سازماندهی، گروه‌های اجتماعی متأثر از این روح گروهی وارد گام بعدی شکل گیری جنبش اجتماعی خواهند شد. در مراحل نهایی برای بروز جنبش باید این حرکت نیروهای اجتماعی برای دستیابی به آن عنصر انگیزش بخش و یا آرمان‌های مورد نظر تاکتیک‌های عملیاتی خود را مشخص کرده و اقدام جمعی صورت گیرد.

در مسئله جدایی روستاهای پارسیان در دو سطح انگیزش اجتماعی شکل گرفته اشاعه یافت؛ یکی در سطح شبکه های اجتماعی حقیقی مانند شوراها، مساجد، انجمن ها، دانشجویان و ... و دیگری در سطح شبکه‌های اجتماعی مجازی مانند؛ گروه‌های اجتماعی مجازی موجود در تلگرام و دیگر نرم افزارهای این حوزه. اشاعه این انگیزش درحدی گسترش یافت که حرکت اجتماعی به راه افتاده موج خود را به سمت نخبگان سیاسی و محلی همچون امام جمعه شهرستان و نمایندگان مجلس نیز سوق داد. در این وضعیت احتمال آن نیز وجود دارد که کسانی هم از این موج‌های جاری شده به سمتشان سواری بگیرند. این جنبش شکل گرفته که تاکتیک‌های عملیاتی مسالمت آمیز و فرهنگی را برگزیده، خود را درشکل همایشی با عنوان نه به جدایی گاوبندی(پارسیان) از هرمزگان بروز می‌دهد. تامل در نگارش نام این همایش نیز علاوه بر اعتراض به جدایی، اعتراض دیگری را بازنمایی می‌کند. در این نامگذاری کلمه پارسیان در پرانتز قرار داده شده و قبل از آن نام پیشین این شهرستان (گاوبندی) نوشته شده است. این نحوه نامگذاری بازنمایی اعتراض به نگاه از بیرون و از بالا نگریستن به مناطق مختلف کشور مانند گاوبندی را دارد. زیرا در مرور تاریخ این تغییر نام اخبار از نامگذاری بدون تأمل، فوری، بدون مشورت با نخبگان محلی و بررسی تاریخ و هویت شهرستان را حکایت می‌کند. کلمه گاوبندی باخود تاریخ، فرهنگ و هویتی به دوران‌های معاصر حمل می‌کرد، و حال اگر بنا بر تغییر نام هست باید تغییری صورت گیرد که نام جدید بازهم بتواند با خود تاریخ و فرهنگ این منطقه را بازنمایی کند، و از ان مهم‌تر مردمان این مناطق خود حق انتخاب نام جدید را دارند.

معمولاً در فرآیند جنبش‌های اجتماعی عناصر و زمینه‌هایی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند که چارلز تیلی ـ یکی از مشهورترین نظریه پردازان جنبش‌های اجتماعی ـ از آن‌ها با عناوینی چون موانع و تسهیل کننده‌ها یاد می‌کند، و یا در مدل مطروحه هربرت بلومر ـ جامعه شناس امریکایی ـ در قالب عناصر شتاب زا و تسهیل کننده و یا مانع و کُند کننده جنبش ها ذکر می‌شود.

تسهیل کننده شتاب زا

دسترسی به شبکه‌های اجتماعی مجازی از مهم‌ترین تسهیل کننده‌ها و عناصر شتاب‌زا در این جنبش بود و انتشار تصاویر و پیام‌های نخبگان فرهنگی در مراحل آغازین جنبش و نخبگان سیاسی و اجتماعی در گام‌های بعدی از دیگر عناصر شتاب‌زای این حرکت اجتماعی شد، به شکلی که در این خصوص مدام در فضای مجازی شاهد انتشار تصاویر نخبگان مختلف فرهنگی _ اجتماعی ازجمله یکی از هنرمندان کشور با در دست داشتن نوشته "هرمزگان بیدار است" بودیم، و در گام های بعدی بیانیه‌ها نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حتی متن نامه یکی از نمایندگان به وزیر کشور انعکاس یافت. در روز برپایی "همایش نه به جدایی گاوبندی (پارسیان) از هرمزگان" انتشار اخبار همایش در فضای مجازی به شکل دیگری بر شتاب جنبش افزود، شاید برخی پیش از برپایی این گردهمایی تصمیم به حضور در آن گرفته بودند، اما قطعاً انتشار لحظه لحظه حضور نخبگان و انبوه مردم در همایش و خصوصاً بازنشرِ مکرٌر جمله‌ای که این گونه آغاز می­شد: "فوری ... در جمع در میان معترضین حضور یافت"، حتی آن کسی را هم که پیش از آن تصمیم به حضور در این تجمع نگرفته بود را به آنجا کشاند.

یکی از مهم ترین آسیب ها و مسائل مبتلا به تحصیل کردگان و دانشگاهیان محلی و ملی در اشتراک با این جنبش اجتماعی تحلیل شده به سر می­برد، آن اشتراک وجود همان مسئله انتزاع در هردو مسئله هست، در این جنبش، مسئله انتزاع بخشی از هرمزگان از آن است و در نزد دانشگاهیان هرمزگان ـ خصوصاً حوزه علوم انسانی ـ انتزاع از مسائل اجتماعی جامعه‌شان است. این مسئله انتزاع و دوری محققین و صاحب نظران در اکثر جوامع، در حوزه جامعه­ شناسی از مسائل محل مناقشه و نقد خود جامعه شناسان به جامعه شناسی هست. به همین دلیل کسانی چون مایکل بورووی حوزه فعالیت‌های جامعه شناسی را به چهار بخش تقسیم کرده و جامعه شناسی که در پیوند با حوزه عمومی و مسائل همگانی باشد ـ و مهم تر از همه برای مردم بنویسد و نه صرفاً با قلمی تخصصی برای خواص ـ را جامعه شناسی مردم مدار می‌نامد. این یاداشت نیز مانند بخشی از یاداشت‌های پیشین من که در این سطح منتشر شده با هدف جامعه شناسی برای جامعه و نه جامعه شناسی برای جامعه شناسان قلم فرسایی شده است.

منتشر شده در 03 تیر 1395

بازدید: 2449