به قاعده ، عقلانیت را بایستی در میان نخبگان سیاسی جستجو کرد. در عصر کنونی نخبگان سیاسی نقش تعیین کننده و بارزی را در روند تحولات استراتژیک جامعه دارند و رسالت مزبور، هنگامی به خوبی عینیت پیدا می کند، که نخبگان سیاسی دارای کارآمدی مناسب و مطلوبی  باشند.  یکی از ارکان اصلی کارآمدی نخبگان سیاسی، به عقلانیت و خرد ورزی بازگشت دارد. بنابراین کالبدشکافی عنصر عقلانیت در نزد نخبگان سیاسی، زمینه ساز نیل به کارآمدی مناسب تر و حسن انجام وظایف آنان در روند تحولات استراتژیک جامعه خواهد بود.

از آنجا که دامنه مؤلفه های عقلانیت و خرد ورزی در نزد نخبگان سیاسی گسترده است،به اقتضای شرایط فرهنگی ، اجتماعی کشور، می توان به عنوان نمونه.  به دو وجه از آن اشاره کرد: رابطه عدالت و عقلانیت، و رابطه تحولات محیطی و عقل.

به عبارت دیگر، نخبگان سیاسی، باید تبیین عقلی مناسبی نسبت به عدالت و تحولات محیطی داشته باشند. بنابراین در تبیین این موضوعات، ضرورت دارد در باب عدالت ، به چگونگی عدالت مطلوب و معقول پرداخته شود و در باب تحولات محیطی نیز ، لزوما بایستی ماهیت و چیستی جهانی شدن، توسط نخبگان سیاسی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده شود.

در عصر کنونی بقا و حیات هر کشور توام با تحرک و پویایی است، که خود را در پیشرفت و توسعه جامعه نمایان می سازد. در صورت عدم درک این تحول مفهومی از سوی نخبگان سیاسی، حیات و منزلت سیاسی و استراتژیک آن جامعه دچار فرسایش و فرسودگی می شود که این امر را باید نوعی تهدید تلقی کرد. نخبگان سیاسی باید با تدابیر و چاره اندیشی های مهم و اساسی مبنی بر اتخاذ خط مشی های پیشرفت و توسعه گرایانه، نسبت به غلبه به این تهدید تلاش نمایند، و لذا به نظر می رسد، تلاش عملی برای تحقق بقاء توام با پیشرفت و توسعه جامعه، از نمادهای اصلی عقلانیت نخبگان سیاسی محسوب باشد.

در قرن حاضر، رسالت اصلی نخبگان سیاسی را باید در تحقق " اهداف مرکب" ،- بقای سرزمین همراه و توام با پیشرفت و توسعه جامعه - باز تعریف کرد. به عبارت دیگر، در ادبیات توسعه پایدار، اهداف عقلانی نخبگان سیاسی از یک سو به بقاء به منزله شرط لازم، و از سوی دیگر، به توسعه و پیشرفت به مثابه شرط کافی ناظر است.

تحقق اهداف مرکب مزبور، صلاحیت های بیشتری را برای نخبگان سیاسی که بر مصدر امور اداره جامعه می نشینند ، طلب می کند که کانون آن را عنصر عقلانیت تشکیل می دهد ، و عنصر مذکور نزد نخبگان سیاسی بستر ساز تحقق اهداف نوین نخبگان سیاسی و موجب تغییرات قابل توجه در وضعیت جامعه خواهد بود. البته برخورداری از نخبگان سیاسی عقلانی، در کشورهای در حال توسعه که دارای ضعف های ساختاری و کاستی های مختلف در کیفیت نهادهای مدنی هستند، ضرورت اساسی تر و بنیادین تری دارد.

تفکیک میان اصول و مبانی توسعه و الگوهای راهبردی آن

یکی از نکات اساسی که برای نخبگان سیاسی از اهمیت بسزایی برخوردار است، دقت نظر در تفکیک میان اصول و مبانی توسعه و پیشرفت، و الگوهای راهبردی آن است. بدین معنی که، معمولا اصول و مبانی پیشرفت و توسعه در جوامع مختلف مشترک  هستند، ولی الگوهای مربوط به آن متفاوتند. به عنوان مثال، اصول عام و شاخص هایی همچون رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی، وضعیت زیست محیطی، همبستگی اجتماعی، نیروی انسانی کارآمد معمولا نزد همه کشورها و جوامع مشترکند،  اما هریک از مفاهیم و اصول و شاخص های مذکور، دارای الگوهای مختلف، جزئیات متفاوت و همچنین روش های تحقق خاص خود را دارا هستند که بایستی متناسب با شرایط و ویژگی های فرهنگی و بومی  هر کشور و حوزه های سرزمینی ، با مدنظر قراردادن ارزش های مربوط با آن سرزمین طراحی شوند. لذا می توان گفت عقلانیت نخبگان سیاسی باید قابلیت و توانایی ترکیب مفاهیم عام و مشترک پیشرفت و توسعه را با شرایط خاص و متفاوت کشور داشته باشند. که دقت نظر در این موارد،  موجب می شود مباحث مربوطه از عمق استراتژیک برخوردار شوند و فرصت بهره گیری از تجارب علمی سایر کشورها نیز فراهم آید. تا زمینه های تدوین و اجرای الگوهای مناسب پیشرفت و توسعه  بهتر فراهم شود. عدم توجه به این موارد، از یک سو. سرنوشت استراتژیک جامعه و از سوی دیگر، کارآمدی نظام حکمرانی را دچار چالش های اساسی و بنیادین خواهد کرد.

متاسفانه هم اکنون شکاف قابل توجه و عمیقی بین قابلیت ها و امکانات کشور با عملکرد نخبگان سیاسی وجود دارد.

• تعامل با محیط جهانی

تحقق الگوی پیشرفت و توسعه از یک جنبه دیگر نیز قابل بررسی است. و آن هم این که این امر، بدون بهره گیری از قابلیت ها و ظرفیت های سرزمینی در تعامل مناسب با محیط جهانی و منطقه ای میسر و مقدور نیست. بهره گیری از فرصت های محیطی، بدون شناخت مناسب از آن میسر نخواهد شد. نخبگان سیاسی باید شناخت دقیقی از روند تحولات محیطی در مقیاس های منطقه ای و جهانی برخوردار باشند تا بتوانند زمینه های شکوفا سازی ظرفیت ها و قابلیت های سرزمینی را فراهم کنند. تحولات محیطی  نیز دارای دامنه و گستردگی قابل توجهی است و در دهه های اخیر یکی از نمادهای آن در قالب جهانی شدن ظهور و بروز یافته است. لذا هر کشوری  نیاز دارد که نسبت به روند جهانی شدن، موضع خاص اتخاذ نماید ، و البته ، نسبت به سازوکارهای جهانی شدن، می توان  یکی از وضعیت های ؛ انزوا، تقابل. ادغام و تعامل فعالانه را برای کشور تعریف کرد. نخبگان سیاسی، باید نسبت به یکی از گزینه های مذکور انتخاب خود را بعمل آورند، کیفیت انتخاب آنان نیز دلالت بر کیفیت عقلانیت نخبگان سیاسی دارد.

نیاز به گفتن ندارد که، الگوی پیشرفت و توسعه ای که متناسب با شرایط محیطی و سرزمینی کشور بلحاظ قابلیت ها، ظرفیت ها، محدودیت ها، فرصت ها و تهدیدات و...باشد،  محتاج قدرت مرکزی توانمند و دولت کارآمدی است که دارای ظرفیت های لازم  برای بهره گیری از نخبگان سیاسی بوده ، و درک متناسبی از یکی از مبانی و اصول اصلی پیشرفت ( همچون عدالت )داشته باشد و از سوی دیگر درک هوشمندانه ای از شرایط متحول محیط برون سرزمینی و سازوکارها و فرآیندهای مربوط به آن  که در عصر و روزگار امروزی خود را در قالب جهانی شدن تبلور بخشیده است، داشته باشد.

در نهایت می توان به این جمع بندی رسید که، دولت عقلانی با بهره مندی از عقلانیت نخبگان سیاسی، برای ارتقای وضعیت جامعه و کشور، باید دارای تفکرات ، اندیشه ها و نگرش های جامع و استراتژیک نسبت به قابلیت ها و امکانات سرزمینی و همچنین تجربیات جهانی باشد. تمامی این نکته ها بدون تعامل فعالانه با محیط جهانی میسر و مقدور نمی باشد. ارتباط فعالانه با سازوکارها و فرآیندهای محیطی، بسترهای لازم و مناسب را برای افزایش قابلیت ها و ظرفیت های درونی جهت نیل به پیشرفت و توسعه فراهم خواهد کرد.

منتشر شده در 22 مهر 1404

بازدید: 151

منتشر شده در 18 تیر 1404

بازدید: 297

 منشاء و سرچشمه یک تفکر سیاسی؛  طرح، ارائه و توضیح پرسش های اساسی است. در این راستا، شاید بسیاری از پرسش ها بدون پاسخ مانده و مخاطبان به نتایج مشخصی دست پیدا نکنند. و این نیز خود نعمتی در باره تفکر سیاسی باشد، که خواننده نیاساید، بلکه باید به سوی حالتی هدایت شود، که بیاندیشد.

دیدگاه هدایت مخاطب به سمت و سوی اندیشیدن، از آنجا نشأت می گیرد که، شناخت اندیشه سیاسی نتیجه ی آشنایی با شک و پرسش هایی است که، اندیشه از درون آن ها به وجود می آید. روند یک تفکر در نتایجش خلاصه نمی شود. البته باید پذیرفت که پرسش ها نه تنها آغاز تفکر نیست، بلکه تداوم آن ها به اوضاع و احوال محیط زندگی شخص نیز مربوط می شود. از این رو یک تفکر زنده و پویا، همیشه در نتیجه تماس دائم با پرسش های اساسی محیط خویش پدید می آید. در واقع بیان  متعالی یک فکر و ایده، به طرز نگرش  فرد نسبت به زندگی انسانی و پاسخ به پرسش هایی در این وادی و زمینه است. باید بیاد داشته باشیم که، آنچه که فکر و اندیشه و یا به نوعی زندگی یک فرد را برجسته می کند، افزون بر کیفیاتی چون تعقل، قابلیت بازبینی بی پروا و طرح دوباره سوال و پرسش هایی است که پیش تر به آن پاسخ داده شده است. ایده و تفکر در خاک پرسش ها می روید، در حقيقت یک ایده و نظر، از همان آغاز، در خاک پرسش ها ریشه دوانیده، جوانه زده، رشد یافته وبه بار و بر می نشیند. بنابراین هر پژوهنده ای که با پاسخ ها آشناست؛ اما پرسش ها را نمی شناسد، تقریبا می شود گفت که، چیزی از اندیشه و تفکر سیاسی نمی داند.

امکان آشنایی با یک اندیشه سیاسی، به طور سطحی ویا صرفا با بحث و جدل های گذرای فی المثل ایام انتخاباتی، که همیشه بازارش هم در این ایام داغ می شود، وجود ندارد، بلکه برای مطالعه عمیق در زمینه تفکر و اندیشه سیاسی ، باید به طور جدی به آن پرداخته شود.

تاکید بر اهمیت پرسش، صرفا به دلیل ضرورت پاسخ گویی به آن ها نیست، بلکه سوالات، تنها زمانی امکان ادراک دارند که، با پاسخ گویی سریع حل و فصل نشوند. البته می توان فهمید که برخورد و عدم تحمل عقاید، به علت وجود عدم تغییر و جمود و تاریک اندیشی، تا اندازه ای آموزش و اندیشیدن در باب تفکر را به مخاطره انداخته، و باعث غفلت طالبان آموزش فلسفه سیاسی می گردد. و این راه تفکر سیاسی برای توانا کردن انسان به کسب دانشی بهتر در زمینه نظریه های سیاسی را مسدود می کند. واین خود باعث می شود که تفکر به نحوی خاص، کاری طاقت فرسا و نومید کننده جلوه کند.

گفته شد که آغاز و لازمه یک ایده و تفکر، با شک و و پذیرش عدم قطعیت هاست. و این امر؛ لاجرم انسان را در ابتدا با خلئی مواجه نماید که هیچ افقی در پیش رو و هیچ زمینه استواری در زیر پای خود احساس نکند. ولیکن انسانی که در پی دست یابی به تفکر، و آن هم راه صعب و دشوار تفکر سیاسی باشد، سخت کوشی را به جان خریده، اغلب امکان دارد تمام این تلاش و  سخت کوشی هایش، با اظهارات مختصر دوستی سفسطه گر فرو ریزد. تمام این شرایط دال بر این است که، شخص متفکر و صاحب اندیشه، بی اندازه در معرض انتقاد قرار دارد. در چنین مواقعی است که، صاحب اندیشه و تفکر، باید در برابر دیگران، در پناه وضوح اندیشه ها و شک های خاص خود حضور یابد، نه در پناه و سپری از کتاب‌هایی که خوانده است.

البته بسیاری بر این باورند که، تفکر راهی به سوی نظریه های پایدار و ثابت نیست. ولی این امر ، این پیام را به ما می دهد که،  ، اجتناب عمدی از اندیشیدن نیز، خود نوعی فرومایگی است. اما همگان این پیام را نشنیده اند.

از طرفی امکان دارد یک اندیشه ورز در فضایی نفس بکشد، که بی میلی به اندیشیدن ، آن هم اندیشه و تفکر سیاسی، از مقتضیات چنین فضای حاکمی سرچشمه بگیرد. هر چند ممکن است در چنین فضایی، از اهدافی همچون " آموزش تفکر" با طور لفظی و مکرر ستایش شود. در یک نظام حاکمیتی، اگر چنین فضایی بر عرصه حاکمیتی اش مستولی گشته باشد، بیشتر تحصیل کردگانش، حتی فرهیختگان آن نیز ، به تفکر که محصول جدیت و وسعت دید است، اهمیت چندانی نمی دهند. در این جاست که ، دانشمندان علم سیاست،  با مسئولیتی ویژه در قبال تفکر سیاسی مواجه خواهند شد، تا به طور جامع به آموزش فلسفه سیاسی بپردازند. ووقت خود را صرف موضوعات روز و نه چندان مهم نکرده، بلکه، در زمینه اندیشه سیاسی و نشر مقالات و کتاب‌هایی در این ارتباط همت گمارند، و اندیشه و تفکر را از رخوت و خلوت و مستوری بدر آورند.

نمی توان از این مهم نیز غافل شد که، همه جوامع، ممکن است گرایشی ذاتی به اندیشیدن داشته باشند، ولیکن، برخی از این نظام های اجتماعی ، شدیدا به برخی سنت ها و عادات، که  به وسیله تفکر واقعی در معرض فرو ریختن است، وابسته است. چنین نظام هایی است که، افراد را از پذیرفتن مسئولیت و تلاش بیزار نموده، دلهره اندیشیدن را بیشتر می کنند.

خلاصه این که، شیوه های تفکر روی هم رفته، از جذابیت لازم برخوردار نبوده، و بیشتر به تشویش و رنج خاطر می انجامد.

پس اگرچنانچه تفکر و اندیشیدن چنین مخاطره آمیز است، چرا انسان به تفکر سیاسی نیازمند است؟ به خاطر این که، پاسخ گویی به شماری از پرسش ها از هیچ راه دیگری ممکن نیست. برای مثال، چه وقت شخص این حق را دارد، از فرمان حکومت سرپیچی کرده و راه نافرمانی مدنی پیش گیرد؟ آیا باید تمام نابرابری های اجتماعی و اقتصادی را از میان برد؟ پاسخ گویی به پرسش هایی از این شمار، بدون تفکر میسر نیست،  چرا که فقط اندیشه و تفکر قادر به تعیین پاسخ مناسب می باشد. آیا بدون اندیشیدن مداوم در باره پرسش هایی نظیر پرسش های فوق، امکان فراهم کردن یک زندگی خوب و مطلوب وجود دارد؟ پاسخ را از این اصل می توان سراغ گرفت که، فقط ازطریق ایده ها است که  رابطه خود را با واقعیت تشخیص می دهیم و آن را درک می کنیم. ایده ها به مثابه چراغ است، و بسیاری از ایده های بزرگ سیاسی، قدرت دوگانه نمایاندن " آنچه را هست و آنچه را باید باشند،" را دارند. اگر ایده ها نبودند، زیست جمعی انسان ها، درهاله ای ای از ابهام و تاریکی فرو می رفت. به عنوان مثال ، بدون وجود ایده هایی چون حکومت قانون و نکوهش جباریت، محکومیت نازیسم و فاشیسم و ... و یا ناعادلانه بودن انواع تبعیضات نژادی، قومیتی، جنسیتی،  طبقاتی و... همچون لکه ابری بزرگ در آسمان نیمروز، آشکار نمی شد.

اما چه چیزی مبین این بدشگونی شکل این نظام های اجتماعی و سیاسی است؟ نظام هایی که هزاران سال ، حاکم بوده و به ندرت انتقادی را برانگيخته اند؟ این فروغ ایده هایی نظیر برابری و آزادی طلبی و عدالت محورانه است که به یمن وجود متفکرانی همچون جان لاک، روسو و مارکس و نظایر آن ها، پدید آمده و چراغ راه مدنیت سیاسی بوده اند،  و ما را قادر به تشخیص و داوری در باره واقعیت های زندگی جمعی می کنند. ایده هایی که فقط در پرتو اندیشیدن و تفکر می توانند شکل بگیرند. همچنین است؛  ایده ی حق مشارکت همه انسان ها در امور حکومتی که حاصل  هزاران سال اعتراضات و جنبش ها بوده، بدون تفکر و اندیشه ممکن نبوده است. ایده ها راهنمای بسیاری از اعمال انسان ها هستند. خلق ایده های اساسی روشنگر واقعیت و راهنمای عمل و پژوهش هستند. البته باید این را نیز پذیرفت که، هر انسانی، بدون داشتن اندیشه ای از آن خود، و بدون داشتن تجربیاتی از تلاش و تردید، که موجد اندیشه هاست، نمی تواند بین ایده های معارض، ایده های پذیرفتنی را بیابد ؟ در نهایت می توان به این نکته اشاره کرد که،  اگر کسی هرگز در برابری و آزادی و عدالت فکر نکرده باشد، احتمال ندارد این ایده ها را دریابد و در جهت دست یابی به آن ها قدمی بردارد.

 ماخذ :  تفکر سیاسی ، گلن تیندر، ترجمه محمود صدری. انتشارات علمی و فرهنگی

منتشر شده در 27 اسفند 1403

بازدید: 369

با انتشارمقاله ای تحت عنوان «پیام من به دنیای جدید» در روزنامه انگلیسی زبان تهران تایمز به قلم دکتر مسعود پزشکیان رییس جمهوری جدید ایران که در نوع خود ابتکار جدیدی بشمار می رود، ابعاد جدید سیاست خارجی دولت چهاردهم که حداکثر تا دو هفته دیگر پس از برگزاری آیین های تنفیذ و تحلیف رسما آغاز بکار می کند به جهان مخابره شد.

دکتر پزشکیان در این مقاله با تاکید بر سیاست های بنیادی جمهوری اسلامی و تایید رویکردهای اصلی سیاست خارجی دولت های گذشته ایران به تشریح برخی از مواضع دولت خود درخصوص مسائل منطقه ای و جهانی پرداخته و دیدگاه های خود را درباره روابط دوجانبه و چند جانبه ایران با دیگر کشورها و قدرت های جهانی مطرح کرده است.

آنچه که در این مقاله مورد توجه تحلیل گران و صاحب نظران داخلی و خارجی قرار گرفته، تغییر لحن و ادبیات جدید بکار گرفته شده در آن است که این موضوع بخاطر جایگاه آقای پزشکیان در دسته بندی سیاسی و جناحی کشور و انتساب او به اصلاح طلبان چندان نیز دور از انتظار نیست.

اما آنچه که باعث شگفتی این تحلیل گران و صاحب نظران شده برخی چرخش های آشکار آقای پزشکیان در این مقاله نسبت به دیدگاه ها و وعده های او در زمان کارزار انتخاباتی است که با توجه به صبغه اخلاقی و شخصیتی وی که او را از همه اسلاف خود مجزا کرده است، بسیار تعجب آور و تاسف برانگیز است.

همزیستی با یادآوری این مساله که قضاوت درعملکرد آقای پزشکیان را چه در عرصه مسائل داخلی و چه در عرصه مسائل خارجی هنوز بسیاز زود ارزیابی می کند، برخی از نکات مثبت یا منفی قابل تامل این مقاله را صرفا از دیدگاه یک ناظر بی طرف مورد نقد و بررسی قرار می دهد.

نقد و بررسی برخی از نکات مقاله

این مقاله با این مقدمه شروع می شود:

« در بحبوحه جنگ و ناآرامی‌های منطقه، با برگزاری انتخاباتی رقابتی، مسالمت‌آمیز و منظم، نظام سیاسی ایران ثبات خود را به نمایش گذاشت و بر ادعاهای برخی از «کارشناسان ایران» در برخی دولت‌ها خط بطلان کشید. ثبات سیاسی و شیوه افتخارآمیز برگزاری انتخابات، نشانگر تدبیر رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای، و تعهد مردم ایران به انتقال دموکراتیک قدرت حتی در شرایط دشوار است.»

آوردن عبارت « انتقال دمکراتیک قدرت » و نسبت دادن آن به « تعهد مردم ایران » در اصل درست است و طبیعتا مردم در هر کشور خواستار انتقال دمکراتیک قدرت هستند ولی کیست که نداند مردم در جوامعی که سازوکار دمکراتیک انتخابات برقرار نیست نمی توانند در انتقال دمکراتیک قدرت نقش آفرینی کنند.

آقای پزشکیان که در این مقاله شیوه برگزاری انتخابات را افتخارآمیز خوانده بخوبی می داند که نظارت استصوابی و رد صلاحیت های صورت گرفته و مهم تر از همه تحریم انتخابات از سوی بیش از نیمی از حائزین شرایط، جایی برای این توصیف شیوه انتخابات باقی نمی گذارد.

در بخش دیگری از این مقاله آقای پزشکیان به درستی می نویسد: من با برنامه‌ای که بر «إصلاحات»، «تقویت وحدت ملی» و «تعامل سازنده با جهان» تأکید داشت وارد کارزار انتخابات شدم.

ولی وقتی در ادامه می نویسد: « ... و در نهایت موفق شدم اعتماد هموطنانم را، حتی زنان و مردان جوانی که از وضعیت کلی کشور ناراضی بودند، در پای صندوق‌های رأی جلب نمایم.» در واقع 50درصد حائزین شرایط که این انتخابات را تحریم کردند(بیش از 30 میلیون نفر) و رای دهندگان به کاندیدای رقیب (حدود 5 /13 میلیون نفر) را نادیده می گیرد و حدود 5/16 میلیون رای خود را اعتماد هم وطنان معنی می کند. در صورتی که با آوردن عبارت «بخشی از» به «هم وطنانم» می توانست حق مطلب را بجا بیاورد.

 دکتر پزشکیان در ادامه این مقاله می نویسد: « این اعتماد برای من بسیار ارزشمند است و مصمم هستم با ایجاد اجماع، هم در داخل کشور و هم در سطح بین‌المللی، وعده‌هایی را که در دوران تبلیغات انتخاباتی به مردم کشورم داده‌ام، محقق سازم.»

البته تصمیم برای ایجاد اجماع از سوی یک سیاستمدار در داخل و خارج از کشورش بسیار ارزشمند است و موفقیت وی در ایجاد اجماع به معنی اثبات قدرت و توان رهبری اوست و قاعدتا همه ما آرزو داریم و دعا می کنیم که آقای پزشکیان در این راه موفق شوند ولی یادمان نمی رود معجزه هزاره سوم را که مدعی راهبری دنیا بود و سرانجام سر از ناکجاآباد درآورد.   

در بخش دیگر این مقاله می خوانیم: «چین و روسیه همواره در روزهای سخت دوست و پشتیبان ما بوده‌اند. ما این دوستی را بسیار ارزشمند می‌دانیم. نقشهٔ ‌راه ۲۵ ساله ایران و چین یک گام مهم در جهت ایجاد یک «شراکت جامع راهبردی» سودمند برای هر دو کشور بود؛ و ما تمایل داریم در آستانه ورود به نظم جدید جهانی، همکاری‌های گسترده‌تری در این مسیر با پکن برقرار سازیم.

روسیه یک هم‌پیمان راهبردی ارزشمند و همسایه ایران است و دولت من متعهد است که به گسترش و تقویت همکاری‌هایمان پایبند بماند.»

در مورد چین فقط کافیست به سخنان و مواضع دکتر پزشکیان در مناظرات انتخاباتی درباره چین رجوع کنیم که به درستی به نقش منفی چین در روابط دوجانبه تهران – پکن تاکید و مواضع دولت قبلی را در نزدیکی افراطی به چین و همچنین روسیه نکوهش می کرد.

مردمی که به آقای پزشکیان رای داده اند هیچوقت انتقاد صریح او را از چین در این مناظرات بخاطر اجرا نکردن قرارداد 25 ساله با ایران فراموش نکرده اند. قراردادی که در این مقاله نقشه راه 25 ساله ایران و چین نامیده شده و آن را یک گام مهم در جهت ایجاد یک شراکت جامع راهبردی سودمند یرای هر دو کشور ارزیابی شده است!

و البته خیلی از ماها هم نمی دانیم که چین و روسیه در بسیاری از قطعنامه های سازمان ملل بر علیه ایران رای داده اند. دو کشوری که در این مقاله دوست و پشتیبان ایران در روزهای سخت خوانده شده است! 

دکتر پزشکیان البته به غیراز تکرار بسیاری از مواضع دولت های گذشته، دیدگاه ها و مواضع  دلگرم کننده ای را نیز در این مقاله برشمرده است که مهم ترین آنها عبارتند از:

• دولت من حفظ عزت ملی و شأن بین‌المللی ایران در هر شرایط را سرلوحه کار خود قرار خواهد داد. سیاست خارجی ایران بر پایه اصول «عزت، حکمت و مصلحت» استوار است و طراحی و اجرای آن نیز برعهده رئیس‌جمهور و دولت گذاشته شده است. من قصد دارم تمامی اختیارات اعطا شده به این مقام را به کار بگیرم تا این هدف کلان را پیگیری نمایم.
• دولت من قصد دارد سیاستی فرصت‌گرا را پیگیری کند که با ایجاد «تعادل» در روابط با همهٔ کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه‌ و جهان باشد. در این راستا، از تلاش‌های صادقانه برای کاهش تنش‌ها استقبال می‌کنیم و با صداقت به صداقت پاسخ خواهیم داد.
• هدف ما باید ایجاد محیطی باشد که در آن منابع همگان برای پیشرفت و توسعه منطقه، به نفع همه، اختصاص یابد.
• من آماده برگزاری گفتگوهای سازنده با کشورهای اروپایی هستم تا با تلاش مشترک، روابطمان را بر پایه اصل برابری و احترام متقابل، به مسیر صحیح هدایت کنیم.
• فرصت‌های بسیاری برای همکاری بین ایران و اروپا وجود خواهد داشت که می‌توان مورد بررسی قرار داد.فرصت‌های همکاری شامل همکاری‌های اقتصادی و فناورانه، امنیت انرژی، مسیرهای ترانزیت، محیط ‌زیست، همچنین مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، بحران پناهندگان و سایر حوزه‌ها هستند که همه اینها می‌توانند به نفع کشورهای ما پیگیری شوند.
• می‌خواهم بار دیگر تأکید کنم که دکترین دفاعی ایران شامل ساخت سلاح‌های هسته‌ای نیست.
• مردم ایران به من یک مأموریت قوی داده‌اند تا با جدیت پیگیر تعامل سازنده در صحنه بین‌المللی - در حین پافشاری بر حقوق، عزت و نقش مستحق‌مان در منطقه و جهان - باشم. من از همه کسانی که مایل به پیوستن به این تلاش تاریخی هستند، دعوت به همکاری می‌نمایم.
• منبع: هفته نامه همزیستی شماره 752 به تاریخ 27 تیرماه 1403 

منتشر شده در 28 تیر 1403

بازدید: 421

من بعد از انتخابات  96 درهیچ انتخاباتی شرکت نکردم و بنا دارم تا زمانی که انتخابات در کشور حائز حداقل معیارهای پذیرفته شده جهانی نباشد در هیچ انتخاباتی شرکت نکنم، چرا که شرکت در چنین انتخاباتی را توهین به شعور خود می دانم . البته این نظر شخصی نگارنده است و قاعدتا کسانی که مخالف این نظر هستند و در انتخابات مختلف بخصوص در دو انتخابات اخیر شرکت کردند از نظر نگارنده قابل احترام هستند.

بنابراین من به عنوان یکی از ایرانیان شامل 60درصد تحریم کنندگان مرحله اول و 50درصد تحریم کنندگان مرحله دوم انتخابات منتج به انتخاب دکتر مسعود پزشکیان، در پاسخ به دعوت ایشان از تحریم کنندگان برای مشارکت در توسعه ایران، مواردی را به شرح ذیل متذکر می شوم:

1- من خواستار یک زندگی نرمال هستم و طبق این خواسته، انتظار دارم کشورم نیز رفتار نرمال در صحنه بین المللی داشته باشد. از نظر من زندگی و رفتار نرمال آن چیزی است که در اکثریت قریب به اتفاق جوامع انسانی دنیا وجود دارد.

2- من به کسانی که زندگی و رفتار نرمال را برنمی تابند و معتقد به نوع دیگری از زندگی و رفتار هستند، احترام می گذارم و معتقدم هرکس آزاد است که روش خود را برگزیند ولی اعمال و اجرای هر روش در کشور از کانالی غیر ازانتخابات آزاد و عادلانه قابل قبول نیست.

3- من معتقدم سازو کار انتخابات در کشور آزاد و عادلانه نیست و تبعات و پیامدهای آن را در زندگی خود نامطلوب می دانم و به همین دلیل شرکت در هر نوع انتخابات را توهین به شعور خود می دانم.

4- من معتقدم انتخابات اخیر نیز جدا از انتخابات گذشته نبود، اما نتیجه آن، افق جدیدی پیش روی من که رویای داشتن یک زندگی نرمال برایش بیش از چهاردهه به درازا کشیده، گشوده است.

مختصات این افق را من در دو بخش این گونه ترسیم می کنم:

الف - بخش اول مربوط به دکتر پزشکیان رییس جمهوری منتخب

1- رییس جمهوری بر سر کار آمده است که صداقت و شجاعت در پرونده سابقه اش وجود داشته و دارد. آقای پزشکیان را من از دوره وزارتش در دولت دوم آقای خاتمی می شناسم و کمابیش از طریق رسانه ها از مواضع و دیدگاهایش بخصوص در چند دوره نمایندگی اش در مجلس آشنا هستم و در مجموع هیچوقت حرفی از او نشنیدم که دلم را آزار بدهد و بگویم این هم مثل بقیه است! گرچه در کوران رقابت های انتخابات اخیر فیلم ها و فکت هایی از مواضع و سوابق او در فضای مجازی و کانال های تلویزیونی ماهواره ای منتشر شد که نشانه تفکرات و اعتقادات خاص او بود. همین که در بدو ورود به کارزار انتخاباتی، اعتقادش را آشکارا و با صدای بلند اعلام کرد، به رغم اینکه می دانست سبب ریزش رای برایش خواهد بود، می تواند نشانه ای از صداقت و شجاعتش باشد.

2- رییس جمهوری بر سرکار آمده است که نه تنها خودش دارای بالاترین تخصص و درجه علمی است، بلکه در همه سخنرانی ها و مناظرات بر اعتقادش به کار کارشناسی و ارجاع امور دولت به کارشناسان، آن هم نه به کارشناسان دارای مدارک دانشگاهی به قول معروف کیلویی، بلکه به کارشناسان متخصص و مجرب واقعی، تاکید کرده است.  

3- رییس جمهوری بر سر کار آمده است که با صراحت تعامل با دنیا و گشودن درهای کشور برای سرمایه گذاری خارجی را مورد تاکید قرار داده و گفته که بدون حل مشکلات پیش روی سیاست خارجی کشور و بدون گشودن گره های موجود در مسیر روابط با دیگر کشورها، امکان دستیابی به رشد اقتصادی قابل قبول وجود ندارد.

4- رییس جمهوری بر سر کار آمده که آشکارا از تعرض به کرامت انسانی زنان و دختران این سرزمین که تاج سر هر ملت متمدن در دنیا هستند، در خیابان ها و اماکن عمومی به بهانه بی حجابی انتقاد کرده و گفته که با تمام قوا در مقابل این گونه حرکات غیرانسانی خواهد ایستاد.

5- رییس جمهوری بر سرکار آمده که قول داده در مقابل فیلترینگ اینترنت بایستد و دکان کاسبان فیلترشکن را پلمب کند.(نقل به مضمون)

6- رییس جمهوری بر سر کار آمده که ارتقای عدالت اجتماعی و جایگاه شهروندی اقوام و مذاهب را مورد تاکید قرار داده و گفته به همه ایرانیان بر اساس حقوق شهروندی و شایستگی های حرفه ای نه بر مبنای تفاوت های زبانی و مذهبی توجه خواهد کرد و ارتباط میان آحاد مردم ایران از اقوام و مذاهب مختلف را از طریق گفت وگو تقویت می کند.

7- و سرانجام رییس جمهوری بر سر کار آمده که بر خلاف همه کسانی که از مردم رای گرفته و پس از انتخاب به رای دهندگان خود پشت می کنند با صراحت قول داده که اگر نتواند به وعده های خود عمل کند، استعفا خواهد داد.(نقل به مضمون)

ب - بخش دوم مربوط به فضای داخلی و خارجی

• تقریبا همه ما، چه مخالفان و چه موافقان جمهوری اسلامی، متفق القول هستیم که ایران در یکی از حساس ترین مقاطع تاریخی خود قرار گرفته است، به این معنی که برآیند هم تحولات داخلی و هم تحولات جهانی، اتفاقاتی را در کشور در حال رقم زدن است که می طلبد هرکس که دل در گرو بقای ایران و عزت ایرانی دارد در این مقطع حساس به مسئولیت خطیر خود واقف باشد.
• کسانی که 45 سال است همچنان می گویند مرغ یک پا دارد به نظر می رسد که در منزل آخر، جای پای دوم مرغ را دیده اند و سعی می کنند حداقل برای بقای خودشان هم شده به واقعیت تن بدهند.
• کسانی هم که 45 سال است همچنان می گویند مرغ یک پا ندارد، انتخاب پزشکیان را طراحی یا مهندسی شده از سوی حاکمیت برای مشروعیت بخشیدن به خود ارزیابی کرده و معتقدند پزشکیان هیچ تغییری در روند حکمرانی فعلی ایجاد نخواهد کرد و اتفاقا با استناد به عملکرد خاتمی و روحانی در طول 16 سال ریاست جمهوری این دو، وضعیت معیشتی و اجتماعی جامعه ایران را با روی کار آمدن پزشکیان، بدتر از امروز پیش بینی می کنند.
• اما کسانی هم هستند که انتخاب پزشکیان را تن دادن اجباری جمهوری اسلامی به ایجاد تغییر در روند فعلی حکمرانی و باز کردن کنترل شده بخشی از انسداد سیاسی اجتماعی جامعه امروز ایران برای فرار از ضربات مهلک اعتراضات و مطالبات مردم و فشارهای بی امان قدرت های بزرگ دنیا در قالب تحریم، تهدید وتقویت اپوزسیون و بخصوص خیز بزرگ ترامپ برای جلوس به کاخ سفید می دانند و معتقدند مردم باید از این فرصت پیش آمده نهایت استفاده را بکنند و به رغم خلاء قانونی و تبدیل شدن جایگاه رییس جمهوری به کارگزار و به قول خاتمی تدارکات چی، با کمک به پزشکیان که متفاوت از اسلاف خود است، حداقل از ظرفیت های در اختیار رییس جمهوری برای کاهش آلام و رنج های روزمره خودشان استفاده بکنند.

 اما دیدگاه های من:

اینکه گفته می شود هر رییس جمهوری بیاید آش همان آش و کاسه هم همان کاسه و تاکید می شود که اتفاقا یک فرد غیر خودی رییس جمهور شود رقابت کانون قدرت با این فرد و جریان حامی آن (اصلاح طلبان) دودش به چشم مردم می رود، نمی تواند برای هر زمان و هر رییس جمهور قابل قبول باشد، چرا که این ادعا دقیقا بر می گردد به دو برهه از تاریخ حکومت بعد از انقلاب 57 و دو رییس جمهور مربوط به این دو برهه یعنی سیدمحمد خاتمی و حسن روحانی که هردو با عمل نکردن به وعده های خود، رویای مردم را در مسلخ مصلحت های شخصی و گروهی خود قربانی کردند.

حال ممکن است گفته شود از کجا معلوم مسعود پزشکیان نیز پا در جاپای این دو نگذارد و به رغم وعده های قشنگش پس از نشستن بر کرسی گرم و نرم ریاست جمهوری با عبارات آشنای « نمی گذارند من کار کنم »، « در حیطه اختیارات من نیست »، « گروه های فشار مانع ایجا می کنند » و عباراتی مشابه، سناریوی نخ نمای ریاست جمهوری های پیشین را تکرار نکند؟

درپاسخ باید بگویم این نگرانی کاملا بجاست و هیچ تضمینی نیست که پزشکیان تافته جدابافته ای باشد و از پیامدهای هولناک مماشات و فرار از مسئولیت خاتمی و روحانی، درس گرفته باشد و بعد از انتخاب شدن با صلابت و قدرت در کنار مردم بر مواضع و قول و قرارهای خود در قبل از انتخابات پای بفشارد!

من شخصا نگرانم، اما باید بگویم در شرایط فعلی که حداقل 50درصد مردم به این انتخابات(بخوان رفراندوم) نه گفتند و توازن قوا را بصورت معناداری بهم زدند، هم حاکمیت و هم پزشکیان بخوبی می دانند که امروز دیروز نیست و امسال پارسال و سال های گذشته نیست و دو رویداد تاریخی 8 تیر و 15 تیر به مثابه شمشیر داموکلس بر گرده هر کسی که بخواهد همچنان بر سیاق سابق ساز خودش را بزند و به خواست مردم گردن ننهند، قرار دارد.

من شخصا همیشه آدم خوش بینی هستم و می گویم انشاءالله این بار گربه است و آقای پزشکیان آمده است که امید نه تنها حدود 16 میلیون رای دهند ه اش را بلکه حدود 30 میلیون تحریم کننده را نیز به واقعیت تبدیل کند.

در کنار خوش بینی، واقع بین هم هستم و می دانم که کار به این راحتی ها هم نیست و آقای پزشکیان بطور قطع از فردای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری ایران با دو گروه مخالف که بسیار قوی و پرسروصدا هم هستند، مواجه خواهد شد که نشانه های آن  امروز بعد از گذشت دو هفته از انتخابات 15 تیرماه 1403 هم در فضای واقعی و هم در فضای مجازی بخوبی قابل رویت است.   

گروه اول بطور طبیعی طرفداران کاندیدای شکست خورده هستند که قاعدتا به علت از دست دادن منافع، امکانات و فرصت های بی حساب و کتاب در دولت، ناراحت هستند، همانطور که در گذشته عکس آن هم بطور طبیعی اتفاق افتاده است.

گروه دوم مخالفان نظام جمهوری اسلامی هستند که عمدتا هم در خارج مستقرند و تمام هم و غم شان هم این است که ثابت کنند این نظام اصلاح پذیر نیست و بطور طبیعی اگر پزشکیان موفق به اصلاحات شود، ادعای آنها اثبات نخواهد شد.

 در جمع بندی فحوای مخالفت های این دو گروه، استنباط من این است که آنها معتقدند چون پزشکیان منتسب به جریان اصلاحات  و اعتدال گرا است پس راه دولت های خاتمی و روحانی را در پیش خواهد گرفت و به سرنوشت آنها نیز دچار خواهد شد.

بنا براین، با یک ذهنیت نهادینه شده در تمام وجودشان، شمشیر را از رو بسته و همه گفته ها، حرکات و سکنات آقای پزشکیان را 24 ساعته رصد می کنند تا دلیلی بر صحت ذهنیت خود پیدا کنند و به رای دهندگان آقای پزشکیان بگویند که شما اشتباه کردید!

اما پاسخ من به این دو گروه:

اولا که به قول معروف فعلا نه به بار است و نه به دار. هنوز غیر از خود دکتر پزشکیان هیچ یک از معاونین، مشاوران و وزرای دولت چهاردهم مشخص نشده و قاعدتا حداقل یک ماه باید صبر کنیم تا ترکیب و برنامه های این دولت به تدریج آشکار شود.

مضاف بر اینکه قانونا و عرفا اختیار انتخاب همه وزرا و همکاران رییس جمهوری در ایران با پزشکیان نیست. بنابراین گمانه زنی و اتهام زنی و به قول معروف قصاص قبل از جنایت شایسته شایسته جویان نیست!

دوما اینکه عقلانیت حکم می کند که حداقل در یک بازه زمانی مشخص مثلا 100 روزه رویکرد و عملکرد دولت چهاردهم را در  ترازوی نقد بگذاریم  و بعد بگوییم که دکتر پزشکیان در کجای آمال و آرزوهای ما قرار گرفته است.

و آخر اینکه ما در کشوری زندگی می کنیم که قواعد بازی در آن رعایت نمی شود و چه بپذیریم و چه نپذیریم، بازی برگزار شده و پزشکیان برنده شده است. من که روی اسب برنده شرط بندی می کنم، شما را نمی دانم!

تاج محمد کاظمی

منبع: هفته نامه همزیستی شماره 752 به تاریخ 27 تیرماه 1403

منتشر شده در 28 تیر 1403

بازدید: 403

اخیراً دوست محترمی در مطلبی که درباره مرحوم دکتر سیدحسین فاطمی (وزیر خارجه دکتر محمد مصدق) و همسرش پریوش سطوتی و پسرش سیروس فاطمی نوشته بود، اشاره داشت که پس از اعدام فاطمی، گویا محمدرضا پهلوی، فرزند او را تحت حمایت قرار داده بود، در این خصوص این موارد قابل طرح است:

منتشر شده در 26 تیر 1401

بازدید: 1801

ادامه مطلب...