همزیستی نیوز - عباس عبدی میگوید: رقیب اصلی روحانی عملكرد خودش است و اینكه مجموعه اطرافیانش تا چه حد كارآمد و با سلامت عمل كنند. نه احمدینژاد و نه كس دیگری رقیب اصلی و اولیه او نیست.
به گزارش ایسنا، روزنامه «اعتماد» نوشته است: فصل انتخابات كه نزدیك میشود تحركات در گروهها و جناحهای سیاسی به اوج خود میرسد و شاید به همین دلیل است كه چند هفتهای است بحث حضور محمود احمدینژاد در انتخابات سال آینده شكل جدیتری به خود گرفته است. مركز جهان برای رئیس دولت سابق همچنان حاشیهها و شهرستانهای كوچك است و به باور بسیاری حرفها و سیاستهایش هم جز در این مناطق خریداری ندارد.
عباس عبدی اما بر خلاف بسیاری دیگر احمدینژاد را به هیچ عنوان تهدیدی برای روحانی نمیداند و برای این ادعا دلایل خودش را دارد. او معتقد است سال ٨٤ همدستی متن و حاشیه بود كه همای سعادت را روی شانههای احمدینژاد نشاند و او را پاستورنشین كرد اما امروز دیگر چنین همدستی وجود ندارد و حاشیهها هم نمیتوانند بر متن غلبه كنند، بنابراین محال است كه بار دیگر احمدینژاد رئیسجمهور ایران شود و بر همین اساس است كه میگوید: پیش از انتخابات مثل یك گلوله برف در تابستان داغ، به سرعت آب خواهد شد. در عین حال اما نقطه ضعف بزرگ روحانی را در عدم ارتباطگیری با نخبهها و گروههای اجتماعی میداند. اصو لا او ارتباط با تودههای جامعه را وقت تلف كردن میداند و معتقد است ارتباط با نخبگان و گروههای اجتماعی جامعه است كه راه ارتباطی سالم با مردم را میسازد، مسالهای كه دولت روحانی بهشدت از نبود آن ضربه خواهد خورد.
مشروح گفتوگو با عباس عبدی را در ادامه بخوانید.
زمزمههای بازگشت محمود احمدینژاد در این روزها مطرح است اما سوال اصلی این است كه در فضای جامعه و به ویژه تودهها چقدر این زمزمه جدی است؟
مشكل اصلی در ساختار سیاسی ایران فقدان نظام حزبی است. در چنین ساختاری افراد به نحو غیرقابل پیشبینی محوریت پیدا میكنند و به همین دلیل هم تا حدود زیادی دچار توهم لایزالی قدرت خود نیز میشوند. در این ساختار شهرت نقش حامیپروری را ایفا میكند. این در حالی است كه همه تجربیات گذشته نشان داده است كه شهرت اگرچه از جهتی ممكن است نقطه قوت باشد ولی در عین حال نقطه ضعف هم محسوب میشود، زیرا رای منفی را قطعی میكند. این موضوع در انتخابات سال ١٣٨٤ و حتی ١٣٩٢ دیده شد. نیروهای سیاسی چون نمیتوانند طرفداران خود را حول شعارها و مفاهیم سیاسی بسیج كنند، حول افراد بسیج میكنند، و در این میان عدهای كه فاقد شهرت هستند، در برابر آنها راهبرد محتوایی و جریانسازی را و ضد شهرت و تخریبی را پیش میگیرند، و چهبسا برنده هم میشوند. ولی در مورد اینكه مردم چه اندازه چنین حضور احتمالی را جدی میگیرند، نمیتوان اظهارنظر قطعی كرد، زیرا چنین اظهارنظری مستلزم وجود نظرسنجی است. با این حال باید دید كه از سوی یك نامزد احتمالی چه پیامی میتواند داده شود. گمان نمیكنم كه نیروهای سیاسی منتقد ظرفیت دادن شعاری ملموس را داشته باشند.
بهطور كلی پوپولیسم با چه مكانیزمی باز میگردد؟ نسبت پوپولیسم و انتظار مردم برای بهبود وضعیت اجتماعی چیست؟
پوپولیسم یا عوامگرایی به همان دلایل و همانطور كه میآید، بازمیگردد. سازماننیافتگی گروههای سیاسی، بیاعتمادی به ساختار و گروهها، ناامیدی از آینده، و وفور دلارهای كثیف نفتی و نابخردی نیروهای سیاسی به ویژه وقتی قدرتطلبی كنند، فضا را برای چنین حضوری به وجود میآورد. برای مثال حضور آقای هاشمی در سال ١٣٨٤ و بیاعتمادی به او در كنار وجود درآمدهای نفتی و تشتت نیروهای سیاسی مجموعه شرایطی را به وجود آورد كه مردم حس كردند الیگارشی حكومتی همچون پیش از ١٣٧٦ قصد قبضه مجدد قدرت را دارد. لذا در برابر هاشمی قاطعانه به احمدینژاد رای دادند. فراموش نكنید كه در دوره اول انتخابات سال ١٣٨٤، شعارهای پوپولیستی چندان خریدار پیدا نكرد چون یكی، دو مورد از شروط فوق در آن نبود، بلكه در سوم تیر بود كه حضور و وجود آقای هاشمی در قالب الیگارشی سیاسی به علاوه موارد پیشگفته چنین جریانی را ایجاد كرد. از میان موارد فوق قضیه نفت خوشبختانه مثل گذشته نیست. از سوی دیگر احمدینژاد هم نمیتواند نقش اپوزیسیون را برای الیگارشی سیاسی بازی كند، ضمن آنكه نقد نسبت به حكومت و حضور منتقدانه اصلاحطلبان هم اتهام الیگارشیك بودن نامزدشان را از میان میبرد. ولی در نهایت نقش تعیینكننده و مهم را برجام به عهده دارد. بازگشت از برجام به معنی خودكشی برای ایران است و حضور احمدینژاد به معنای این بازگشت است.
چرا تمركز محمود احمدینژاد بر مناطق حاشیهای تهران است؟ به بیان دیگر آیا میتوان گفت كه حداقل بخشی از طبقههای پایینتر و حاشیهای جامعه خواهان بازگشت محمود احمدینژاد هستند؟
در واقع نوعی قرابت فرهنگی و ادبی و منافعی میان آنان وجود دارد كه چارهای جز این توجه نیست. به علاوه نیروهای سیاسی دیگر به دلیل انتساب به پایگاههای اجتماعی مشخص اصراری بر توجه به نیروهای حاشیهای ندارند. نیروهای سیاسی موجود به جز جریان نزدیك و تابع احمدینژاد خواهان جذب نیروهای حاشیهای به متن هستند، لذا موفقیت حاشیه را اصیل نمیدانند و آن را به رسمیت نمیشناسند، در حالی كه احمدینژادیها اصولا این نیروها را با همین وضع اصیل میدانند و خواهان ارتقای قدرت آنان و تغییر جایگاه متن و حاشیه با یكدیگر هستند و نه امتزاج آنها و نه تغییر در سایر موقعیتهای اجتماعی آنان.
اگر توجه كنید در دوره ٨ ساله آن دولت نیز این مجموعه از نیروهای حاشیهای فقط توانستند چند پله از قدرت را طی كنند و هیچ تغییر دیگری در نسبت آنان با سایر گروهها و اقشار اجتماعی پدید نیامد. بنابراین بخشی از نیروهای حاشیهای جامعه نیز به همین دلیل همسو با این گروه هستند.
آیا میتوان گفت كه حافظه كوتاهمدت مردم باعث میشود كه آنها كاستیهای برخی دولتمردان را كه موجب به وجود آمدن مشكلات فراوانی شده است فراموش كنند؟
این موضوع ربط چندانی به حافظه تاریخی ندارد. به علاوه به این معنا هیچ ملتی حافظه تاریخی موردنظر شما را ندارد زیرا در انتخابات به وضع و نیروهای موجود رای میدهد و نه به عملكردهای تاریخ.
موضوعی كه به چشم میآید این است كه حتی در میان آنهایی كه تمایل به بازگشت احمدینژاد دارند نگاه منفی نسبت به حسن روحانی وجود ندارد. فكر میكنید كه چرا برخی طبقهها با وجود آنكه نگاه مثبتی به حسن روحانی دارند هنوز خواهان بازگشت فردی مثل احمدینژاد هستند؟
بهطور قطع نمیتوان براساس برداشتهای فردی و گفتوگو با چند نفر قضاوت تحلیلی و قطعی كرد. ولی با فرض درست بودن ادعای شما، میتوان گفت كه تضادهای این دو نگرش هنوز برای برخی افراد روشن نیست. شاید فكر كنند كه برجام قطعی شده و دیگر خطری آن را تهدید نمیكند، از این رو و به نظر بنده هنگام انتخابات و ملاحظه تمام شرایط و مقایسه خوب و بد ماجرا، نظرات بیشتر چنین افرادی تغییر خواهد كرد. ضمن اینكه نیروهای حاشیه به خودی خود و به تنهایی نمیتوانند بر نیروهای متن غلبه كنند، مگر آنكه مثل سال ١٣٨٤ با بخشی از نیروهای متن همدست شوند كه در مورد انتخابات سال آینده رخدادن چنین اتفاقی تقریبا محال است.
آیا میتوان گفت كه روحانی نتوانست با این بخش از مردم ارتباط برقرار یا آنكه دستاوردهایش را برای آنها ملموستر كند؟
بهطور كلی نظام و ساختار رسانهای این دولت فشل است. به جای آنكه از توان نیروهایش استفاده كنند، این نیروها هستند كه دولت را هُل میدهند. دولتی تماما بروكراتیك و فاقد ظرفیت و اقدامات سیاسی و تبلیغی است، و همین پاشنه آشیل آن است. بنابراین مشكل مطرح شده از طرف شما نیز به شكلی بازتاب این واقعیت است.
عدم ارتباط حسنه دولت با صدا و سیما چقدر در این ضعف ارتباط روحانی با تودههای جامعه موثر بوده است؟
فكر نمیكنم این صداوسیما بتواند كار مثبتی برای دولت انجام دهد، زیرا منطق و فرهنگ غالب آن بیشتر به همان نیروهای حاشیهای نزدیك است تا نیروهای در متن جامعه. ولی صداوسیما میتواند مشكلات دولت را تشدید كند. هرچند خوشبختانه با حضور شبكههای مجازی و سایر رسانهها از قدرت تخریبی آن نیز كاسته شده و چه بسا اقدامات تخریبی آن نتیجه معكوس داشته باشد. در اقدامات تخریبی نمونهها زیاد است، از جمله همین برنامه چند روز پیش است كه یك نامه جعلی را در برنامه تلویزیونی برای تخریب دولت به كار بردند، كه واقعا تاسفآور بود و اگر در یك كشور دیگر چنین رویدادی رخ میداد، آن رسانه عذرخواهی میكرد و برنامه و مجری آن بهطور كلی از مدار تولید خارج میشد. نكته مهم دیگر این است كه مسوولان چون خودشان تلویزیون را میبینند تحت تاثیر قرار میگیرند. اگر نبینند، تحت تاثیر قرار نمیگیرند و از اهمیت آن در ذهنشان كاسته میشود.
عدم اطلاعرسانی روحانی از میراث به جا مانده از دو دولت سابق چقدر در این موضوع بازگشت احمدینژاد موثر بوده است؟
اتفاقا به میزانی كه دولت روحانی بهطور مستقیم بر فساد و میراث ویرانگر دولت سابق تاكید كند، ضرر میكند، آنها باید بر دستاوردهای خودشان تاكید كنند. بیان و تحلیل آن میراث را بگذارند برای نیروهای سیاسی. نكته مهم این است كه دولت در این زمینهها هم مثل افراد سیاسی برخورد میكند، در حالی كه باید گزارشهای كارشناسی مستدل ارایه كند. مثل نمونه مربوط به حكم دادگاه امریكا برای برداشتن از اموال ایران به نفع خواهانهای امریكایی، البته آن گزارش هم باید در نحوه ارایه دچار تغییراتی میشد تا بهتر شنیده شود.
در انتخابات مجلس شورای اسلامی شاهد بودیم در شهر تهران و حتی در مناطق حاشیهای استقبال خوبی از لیست امید صورت گرفته بود. فكر میكنید این موضوع در تضاد با برخی خواستهها برای بازگشت احمدینژاد نیست؟
اول اینكه ابعاد چنین درخواستی روشن نیست ولی در هر حال علت اصلی این است كه درك مردم حاشیه از اصولگرایان متفاوت از دركی است كه از احمدینژاد دارند. اصولگرایان به عنوان الیگارشی سیاسی شناخته میشوند، در حالی كه احمدینژاد خود را در مقام ضدیت با این الیگارشی معرفی میكند. این یكی از مشكلات اصولگرایان است كه چگونه میتوانند از احمدینژاد حمایت كنند، در حالی كه او خود را دشمن الیگارشی آنان میداند، حتی این دشمنی احمدینژاد با آنان بیشتر از ضدیت او با اصلاحطلبان است. بنابراین مقایسه میان این دو مورد دقیق نیست. رای دادن به لیست امید تا حدی مصداق ضدیت با الیگارشی اصولگرایان نیز بود.
فكر میكنید در شهرهای بزرگ شاهد ایجاد دو قطب بالادستی و پاییندستی هستیم كه ارزشهای متفاوت و خواستههای متضاد و سبك زندگی منحصر به فرد خود را دارند؟ آیا جز تهران، دیگر كلانشهرهای ایران نیز از این دوقطبی پیروی میكنند؟
هر انتخابات رقابتی و جدی مستلزم ایجاد یك دو یا چندقطبی سیاسی است. این دو یا چندقطبیها پیرامون شكافهایی شكل میگیرد كه فعال هستند یا از جانب نیروهای سیاسی میتوانند فعال شوند. این شكافها برحسب نوع آنها میتوانند در همه كشور یا فقط در برخی مناطق فعال شوند. ولی در هر حال شكافها عمدتا حول منافع و به تعبیر دقیقتر درك از منافع است. ولی گمان نمیكنم كه این شكاف براساس سبك زندگی باشد زیرا صفبندیهای موجود از این حیث به نسبت مغشوش هستند.
آیا طبقات فرودست جامعه در دوره محمود احمدینژاد فقیرتر نشدهاند و اگر شدهاند چرا متوجه این حقیقت نمیشوند؟
درباره اینكه فقیرتر شدهاند یا خیر، باید با آمار و ارقام صحبت كرد. یكی از مسائل مهم ضریب جینی یا همان نابرابری اقتصادی است كه در پنج سال اول دوره او بهبود كه نیافت تا حدی بدتر هم شد ولی پرداخت یارانهها به صورت مبلغ ثابت آن را تا حدود اندكی كاهش داد و از حدود ٤/٠ به ٣٧/٠ رساند. ولی از همان موقع هم گفته شد كه با شكلگیری تورم این شاخص دوباره به جایگاه اولیه برمیگردد. از نظر گروههای حاشیهای در این زمینه احمدینژاد یك نقطه قوت و دو نقطه ضعف دارد. قوت او پرداخت یارانه بود، ولی نقاط ضعف او كه اساسیتر بود، تورم فوقالعاده بالا، به علاوه فقدان اشتغال بود. ولی دولت فعلی از حیث تورم وضع خوبی دارد، اشتغال هم بهطور نسبی بدتر از گذشته نیست و نقطه ضعفش عدم پرداخت یارانه در حد انتظار است. البته در موضوع فساد و امنیت خارجی هم میتوان آنها را با یكدیگر مقایسه كرد كه كفه ترازو بهشدت به سمت دولت فعلی است. ولی مهمتر از همه یادآوری نوع مدیریت و ادبیات سخیف گذشته است كه گمان نمیكنم به جز اندكی از مردم حاشیه به بازگشت چنان وضعی رضایت دهند. تورم سالهای ۸۹ تا ۹۲ همواره بیشتر از ۳۰درصد بوده و این به معنای فشار سنگین بر طبقه فرودست جامعه بیش از هر بخش دیگری است. آیا آن سالها امروز فراموش شده است؟
همانطور كه عرض كردم، مساله تورم مهم است، ولی مردم در هر حال با توجه به شرایط موجود رای خواهند داد. تورم در زمان آقای هاشمی و در سالهای ١٣٧٣ و ١٣٧٤ هم جمعا صددرصد شد، ولی چون آقای هاشمی در جهتگیریهای سیاسی و ادبیات خود تغییرات كلی داد، اقبال نسبی هم به سوی او به وجود آمد. ولی گمان نمیكنم احمدینژاد ظرفیت چنین تغییراتی را داشته باشد.
فكر میكنید كه واكنش بخشهای مختلف جامعه به كاندیداتوری احمدینژاد چه خواهد بود؟
بهطور قطع بخش اصلی جامعه در برابر این حضور واكنش سختی نشان خواهند داد. این واكنش از روحانیون سنتی تا مدرنترین اقشار جامعه را در برخواهد گرفت. البته به شرط آنكه بیاید یا اصولا مجاز به حضور شود زیرا صدور چنین اجازهای در شرایط كنونی در حد ٥ درصد هم نیست. در هر حال شدت مخالفتها و كمیت آنها در برابر چنین حضوری چند برابر موافقتها خواهد بود.
وی را خطری جدی برای ادامه راه روحانی میدانید یا خیر؟
رقیب اصلی روحانی عملكرد خودش است و اینكه مجموعه اطرافیانش تا چه حد كارآمد و با سلامت عمل كنند. نه احمدینژاد و نه كس دیگری رقیب اصلی و اولیه او نیست.
هدف فعالیتهای اخیر احمدینژاد چیست؟ كاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری؟
اگر او اكنون فعال نشود، احتمال كمی وجود دارد كه در آینده شرایطی برای حضور سیاسی به دست آورد. او گروه و جریان سیاسی پایدار و مستمر نیست. فرد است و باید خود را زنده نگه دارد. بنابراین فعال شده تا زنده بماند، ولی هدف اصلی او آمدن نیست، هرچند اگر بتواند بیاید از آن استقبال میكند، شاید گمان دارد كه فضای سیاسی برای زدن روحانی به او نیاز دارد و ویزای ورود را كسب خواهد كرد. اگر چنین فكر كند این ناشی از درك نادرست او از ساختار سیاسی ایران است بنابراین او فعال میشود و مدتی پیش از انتخابات مثل یك گلوله برف در تابستان داغ، به سرعت آب خواهد شد.
چه چیزی در احمدینژاد هست كه در روحانی نیست؟
تحلیل مساله را نمیتوان از فرد آغاز كرد. آنچه برای یك فضای پوپولیستی با همه ویژگیهای آن لازم است در احمدینژاد جمع است یا به تعبیر دقیقتر او پاسخ مثبتی به چنین فضایی میدهد مشروط بر اینكه این فضا در عینیت جامعه باشد. با حالت عصا قورت داده حرف زدن كه نمیتوان این نقش را ایفا كرد. به علاوه روحانی مجبور است یا میخواهد كه ملتزم به برخی قواعد حكومتداری عقلایی شود و اطرافیانش نیز متناسب با این ویژگی هستند؛ در حالی كه اطرافیان احمدینژاد مثل خودش هستند، از همه مهمتر پسزمینه تاریخی آنان است. یادم میآید كه در تعزیههایی كه قدیم میدیدیم، به راحتی متوجه میشویم كه چه كسانی باید مخالفخوان شوند و چه كسانی موافقخوان. از تن صدا گرفته تا چهره ظاهر و... همه و همه نشانگر این بود كه چگونه و چه نقشی را باید بازی كنند. حالا در سیاست هم همینطور است. بنابراین تحلیل فردی بعد از زمینههای اجتماعی قرار میگیرد. زمینهها فراهم شوند افرادی كه نقشهای مناسب آن زمینهها را ایفا كنند نیز پیدا خواهند شد. در دو سال ٩٠ تا ٩٢ بروز هیچ یك از ویژگیهای سالهای اولیه را در احمدینژاد نمیبینید چون زمینههایش از میان رفته بود و خریدار نداشت. در این سالهای آخر شما چند بار درباره هلوكاست و مدیریت جهانی شنیدید؟ چون بیمایه فطیر است. پول نفت ته كشید و مدیریت جهانی و هلوكاست هم فراموش شد.
آیا در دسترس بودن احمدینژاد است و اینكه روحانی در بین مردم نیست مهم نیست؟
در دسترس مردم بودن یك اسطوره است. این كار در قالب عوامگرایانه آن برای سیاستمدار آگاه و خدمتگزار فقط وقت تلف كردن است. سیاستمدار آگاه و كارآمد، با نخبگان و نمایندگان مدنی مردم باید رابطه داشته باشد، و الا اگر بخواهد سالانه برای هر هزار نفر یك دقیقه هم وقت بگذارد، ٨٠ هزار دقیقه از وقت خود را باید صرف مردم كند كه شدنی نیست. البته نقصان جدی روحانی این است كه همان ارتباط مدنی و نخبگانی را در حد مناسب و سازمانیافته ندارد. البته در ماه رمضان قدری این كمبود جبران شد، ولی به نظرم باید منظم و سازمانیافته و مستمر باشد.
آیا یكی از علتهای محبوبیت احمدینژاد در این قشر از مردم را میتوان در این دید كه روحانی در سیاست كلان حرف میزند اما احمدینژاد اینگونه نیست؟
پاسخ منفی است. آیا مدیریت جهانی و سخنان ارایه شده سازمان ملل، امور جزیی و ملموس برای مشكلات مردم و جامعه بود؟ آیا هاله نور از این دست بود؟ به نظرم مشكل موضوعاتی نیست كه موضوع بحث است، بلكه نحوه بیان آنها است. روحانی همانطور با مردم سخن میگوید كه با نخبگان حرف میزند. سخنرانی وی در كنفرانس اقتصاد ایران در دو سال پیش را مقایسه كنید با سخنرانی او در تلویزیون برای مردم، ظاهرا هر دو از یك ادبیات و لحن است. او باید ادبیات و نحوه سخن گفتن خستهكننده خود را كنار بگذارد و با مردم خودمانیتر و نزدیكتر حرف بزند بهطوری كه مردم فاصلهای میان او و خودشان حس نكنند. البته منظورم مردم است و نه یك قشر محدود حاشیهای كه حتما باید در استفاده از ادبیات آنان پرهیز كرد.
همزیستی نیوز - 80نفر از اعضاي مجمع عمومي فراكسيون اميد روز گذشته در ساختمان مجلس دور هم جمع شدند تا هيات رييسه دايم اين فراكسيون را انتخاب كنند. روزنامه اعتماد روز چهارشنبه 30تیرماه 95با این مقدمه نوشته است: به اين ترتيب و با اين انتخاب اين ٨٠ نفر، اكثريت هيات رييسه موقت فراكسيون اميد تغيير كردند تا به اين ترتيب يك نماينده خانم و يك نماينده اهل تسنن هم به هيات رييسه فراكسيون راه پيدا كند. در اين جلسه محمدرضا عارف با اجماع اعضاي فراكسيون به عنوان رييس فراكسيون اميد انتخاب شد. او البته براي رياست فراكسيون هيچ رقيبي نداشته است. اما از ميان هشت نفر باقي مانده عبدالكريم حسين زاده، فاطمه سعيدي، محمدرضا تابش، مسعود پزشكيان، بهرام پارسايي، محمد فيضي، مصطفي كواكبيان و محمود صادقي به عنوان اعضاي هيات رييسه دايم فراكسيون انتخاب شدند.
بر اين اساس حجتالاسلام مازني، تاجگردون، الياس حضرتي، محمدعلي وكيلي و علي نوبخت با كانديدا نشدن براي اين سمتها، جاي خود را به اعضاي جديد دادند. پيش از اين الياس حضرتي، نماينده مردم تهران به عنوان عضو هيات رييسه موقت فراكسيون اميد در گفتوگو با اعتماد آنلاين تاكيد كرده بود «اين انتخابات را فرصتي براي حضور بانوان، نمايندگان اقوام و شهرستانها ميدانم و بر همين اساس براي هيات رييسه دايم كانديدا نخواهم شد آنطور كه محمد علي وكيلي به ايسنا گفته است: در جلسه مجمع عمومي فراكسيون اميد ابتدا گزارش عملكرد هيات رييسه موقت فراكسيون اميد ارايه شد، شوراي مركزي فراكسيون موظف به ارايه برنامه يكساله شد و در نهايت هيات رييسه دايم فراكسيون انتخاب شدند. به گفته وكيلي، اركان هيات رييسه دايم فراكسيون اميد در اولين جلسه هيات رييسه فراكسيون انتخاب خواهند شد. او البته درباره عدم حضور برخي از چهرهاي هيات رييسه موقت در هيات رييسه دايم هم توضيحاتي داد و گفت: از بين اعضاي هيات رييسه موقت فراكسيون اميد من به خاطر حضورم در هيات رييسه مجلس، آقاي تاجگردون به خاطر مشغلهشان در رياست كميسيون برنامه و بودجه و آقاي حضرتي با فداكاري هميشگياش در انتخابات هيات رييسه دايم فراكسيون حضور پيدا نكرديم. افزون بر اين محمدرضا تابش عضو هيات رييسه فراكسيون اميد تركيب جديد هيات رييسه اين فراكسيون را نشاندهنده انسجام تشكيلاتي آن دانست و ابراز اميدواري كرد كه اعضاي فراكسيون اميد در پيشبرد برنامههاي اين فراكسيون موفق عمل كنند. به اعتقاد تابش انتخابات روز گذشته هيات رييسه دايم فراكسيون اميد نشاندهنده انسجام تشكيلاتي و عزم راسخ اعضا براي رفع نقاط ضعف تركيب هيات رييسه موقت فراكسيون بود. آنطور كه تابش به ايسنا گفته است در هيات رييسه دايم اين فراكسيون نماينده اهل تسنن و يك نفر از خانمهاي مجلس با راي بالايي انتخاب شدند. همچنين علاوه بر او آقايان پارسايي، فيضي، پزشكيان و حسينزاده نيز از حوزههاي انتخابي مختلف در تركيب هيات رييسه حضور دارند. اين در حالي است كه اكثريت هيات رييسه موقت فراكسيون از نمايندگان تهران بودهاند و اين ايراد در انتخابات روز گذشته مرتفع شد. تابش با ابراز اميدواري نسبت به عملكرد موفق فراكسيون اميد در پيشبرد برنامهها، اهداف و استراتژيهاي اين فراكسيون تصريح كرد: به هر حال فراكسيون نقاط ضعفي داشته كه برخي از آنها خلأ اطلاعاتي و برخي اشكالات هم وارد است و ما اميدواريم با پياده كردن برنامهها و راهبردها و تبديل آن به طرح، طرحهاي عملياتي، خلأها و ضعفهاي قبلي را جبران كنيم و رضايتمندي مردمي را كه با اميد به اين ليست راي دادند فراهم كنيم.
به گزارش ایرنا، لو در این بیانیه که در پایگاه اینترنتی وزارت خزانه داری آمریکا منتشر شد، ضمن تکرار اتهام ها و ادعاهای پیشین در مورد تاثیر تحریم ها نوشت: 'برجام که سال گذشته در چنین روزی به تصویب رسید موفقیت بزرگ جهانی بود که نشان داد دیپلماسی فشرده می تواند جهانی امن تر را فراهم سازد.'
وی افزود: 'ما ضمن عمل به تعهدات خود در توافق، تحریم های هسته ای را که در برجام قید شده برداشته و پس از مجاز شدن مراوده با ایران، بخش های دولتی و خصوصی شرکایمان را به موقع راهنمایی کردیم. ایران نیز از این توافق بهره اقتصادی برده، فروش نفت خود را به شدت افزایش داده و بیش از 300 حساب بانکی در بانک های خارجی افتتاح کرده است. ایران در حال مذاکره بر سر میلیاردها دلار خط اعتباری جدید بوده و سرمایه گذاری مستقیم خارجی جدید در آن کشور سه میلیارد افزایش یافته است.'
وزیر خزانه داری آمریکا اظهار داشت: ما در هفته ها و ماههای آتی آماده همکاری با شرکای بین المللی خود در زمینه اجرای برجام هستیم.
لو در عین حال ادعاهای واهی آمریکا درباره برنامه موشکی ایران و تروریسم را تکرار کرد و گفت: 'ما به طور کامل آگاهیم که برجام نگرانی های غیر هسته ای از جمله حمایت ایران از تروریسم و برنامه موشکی بالستیک را برطرف نکرده و چنین بنایی نیز نداشته است.'
وی در ادامه این بخش از اظهارات مداخله جویانه خود در امور دفاعی ایران و ادعاهایش افزود: 'ما در آینده از دیگر ابزارها از جمله تحریم ها برای مواجهه با چنین رفتاری استفاده خواهیم کرد.'
به گزارش ایرنا، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در واکنش به ادعاهای غرب درباره برنامه موشکی ایران بارها تاکید کرده است: ما در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه تنها بخش ناچیزی را صرف توان دفاعی می کنیم و برنامه موشکی یکی از مصادیق توان دفاعی است که ما به آن نیاز داریم و آزمایش های موشکی نقض قطعنامه شورای امنیت نیست و ایران نباید به خاطر این فعالیت هایش تحریم شود.
ظریف تصریح کرده است: ما همواره گفته ایم که به توسعه ظرفیت های دفاعی خود ادامه می دهیم و این تجهیزات دفاعی ارتباطی با تسلیحات هسته ای ندارند. ما بهترین تضمین را ارائه کرده ایم که ایران هرگز قصد دستیابی به سلاح هسته ای را ندارد و این موشک های آزمایش شده با هدف حمل کلاهک های هسته ای مورد آزمایش قرار نگرفته اند. این موشک ها تنها برای اهداف دفاعی هستند. ما به هیچ کشوری تجاوز نکرده و نخواهیم کرد.
همزیستی نیوز - یک سال از توافق هستهای میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 میگذرد و «برجام» هنوز همانقدر که موافقانی جدی دارد، مخالفان سرسختی را هم در خارج و البته داخل کشورمان در برابر خود میبیند.
به گزارش ایسنا، در نخستین سالروز برجام، روزنامههای مختلف ایران از منظر خود به این موضوع و تاثیرات یکساله آن پرداختهاند. موافقان توافق معتقدند که برجام سنگ بزرگی را از پیش پای توسعه ایران برداشت و مخالفان همچنان اعتقاد دارند که این توافق، بیتاثیر بوده است.
برجامیان بر این مسأله که توافق هستهای قرار نیست همه مشکلات را حل کند، تاکید میکنند و در عین حال به دستاوردهای سیاسی، اقتصادی و فنی (در حوزه فناوری هستهای) برجام اشاره میکنند اما نابرجامیان هنوز با همان حرارت پیشین، دستاوردهای این توافق بزرگ را «هیچ» میخوانند.
روزنامه «ایران» در ویژهنامه چندصفحهای امروز خود به مناسبت سالگرد برجام، یادداشتها و مصاحبههای متعددی از کارشناسان حوزههای انرژی هستهای، دیپلماسی و اقتصاد منتشر کرده است. در یکی از این مطالب، معاون برنامهریزی وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر داده که «افزایش 30 درصدی هزینه مبادلات در پسابرجام حذف شد» و این یکی از دستاوردهای اقتصادی این توافق محسوب میشود.
در مطلب دیگری، ناگفتههای یک دیپلمات آمریکایی از شکلگیری برجام روایت شده است. در این مطلب، یادآوری شده که ویلیام جی برنز - دیپلمات مورد اشاره - نقش قابل توجهی در مذاکرات غرب با ایران داشت. این دیپلمات کهنهکار در بخشی از صحبتهایش به کارکشته بودن محمدجواد ظریف و دیگر اعضای تیم مذاکرهکننده ایران اشاره کرده و گفته است: «ایرانیها مذاکرهکنندگان متخصصی هستند و به سختی میتوان از سد بلند آنها عبور کرد».
در مقابل، روزنامه «کیهان» به عنوان سرسختترین مخالف مذاکرات و توافق هستهای، همچنان آشکارا علیه برجام فعایت رسانهای میکند؛ چنانکه در شماره امروز، با تیتر کاملاً درشت نوشته "«تقریباً هیچ» یک ساله شد/هستهای رفت تحریمها ماند". در بخشی از گزارش کیهان آمده است: «با گذشت 12 ماه از امضای توافق هستهای و همچنین با گذشت شش ماه از روز آغاز اجرای تعهدات 1+5 ذیل برجام، نه تنها پولهای بلوکه شده به کشور بازنگشت بلکه آمریکا در اقدامی گستاخانه، 2 میلیارد دلار از اموال ایران را نیز غارت کرد. علاوه بر این، نه تنها تحریمها لغو نشد بلکه در پسابرجام تحریمهای جدیدی نیز به فهرست قبلی اضافه شد. همچنین کنگره آمریکا پس از برجام بیش از 70 طرح ضد ایرانی را تصویب کرد.» این روزنامه البته به نقش دولت قبل در ماجرای این 2 میلیارد دلار، هیچ اشارهای نکرده است.
ابن روزنامه به همراهِ همراه همیشگیاش یعنی «وطن امروز» تلاش کردهاند صحت سخنان عباس عراقچی - رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام - را زیر سوال ببرند. به نوشته این روزنامهها، عراقچی دوشنبهشب گفته بود از ابتدا هم قرار نبود «همه» تحریمها لغو شود. روزنامه «جوان» نیز این جمله را به عنوان تیتر خود انتخاب کرده و در انتهای تیتر از علامت تعجب (!) استفاده کرده است. تعجب این روزنامهها در حالی است که عراقچی و دیگر مذاکرهکنندگان هستهای کشورمان در زمان انجام مذاکره با 1+5 نیز این مساله را عنوان کرده و با تفکیک دو موضوع «تحریمهای اولیه» و «تحریمهای ثانویه»، تاکید کرده بودند که مذاکرات «هستهای» منجر به لغو تحریمهای «هستهای» خواهد شد.
در حالی که مقام معظم رهبری ضمن بیان نکات مهمی درباره مذاکرات توافق هستهای و برجام و پسابرجام، بارها از اعضای تیم مذاکرهکننده ایران حمایت و تشکر کردهاند، روزنامه «وطن امروز» ترجیح داده در شماره امروزش تیتری توهینآمیز برای صحبتهای عراقچی انتخاب کند: «ماله بکش عراقچی!» این روزنامه پیشتر نیز بخاطر انتخاب تیترهایش جنجالآفرین شده بود.
روزنامههایی نظیر «اطلاعات»، «شهروند» و «آرمان» نیز به انعکاس صحبتهای اخیر عراقچی پرداختهاند. «آرمان» همچنین در گزارشی با عنوان «برجام یکساله شد»، بعدعهدي آمريكاييها را یکی از مشكلات بر سر اجراي برجام خوانده و آرامش اقتصادیو کاهش مطلوب نرخ تورم را نیز از دستاوردهای برجام دانسته است. این روزنامه همچنین در گفتوگویی، به نقل از پدرام سلطانی - عضور اتاق بازرگانی ایران - نوشته است که «برجام اقتصاد ایران را نجات داد و امنیت ملی را تامین کرد.»
علی خرم - رایزن سابق ایران در سازمان ملل متحد - نیز در گفتوگو با روزنامه «وقایع اتفاقیه» به عصبانیت عربستان سعودی از انعقاد توافق هستهای اشاره کرده و ضمن مثبت ارزیابی کردن توافق برجام، حلوفصل چالشهای موجود در راه آن را منوط به ایجاد اعتمادسازی بین ایران و آمریکا بهعنوان دو کشور اصلی طرف قرارداد برجام دانسته است.
روزنامههای اقتصادی نیز به این موضوعات اشاره کردهاند؛ از جمله، روزنامه «دنیای اقتصاد» به روایت نعمتزاده - وزیر صنعت، معدن و تجارت - از دستاوردهای برجام اشاره کرده است. نعمتزاده گفته بود: «سیاست دولت در پسابرجام حول محور افزایش تولید و توسعه صادرات بوده است که این سیاست با جدیت دنبال میشود. پیامدهای مثبت برجام غیرقابل باور است. بیش از 100 قرارداد با کشورهای مختلف منعقد شده است. در سالهای گذشته کمتر کشوری حاضر به سرمایهگذاری در ایران بود، اما در 6 ماه گذشته هیأتهای اقتصادی فراوانی از کشورهای مختلف برای سرمایهگذاری به ایران سفر کردند».
روزنامه «ابتکار» هم در گزارشی با تیتر «تولد امید در سایه برجام» نوشته است: 23 تیرماه 1394 یکی از بغرنج ترین موضوع های اختلاف ایران با غرب و آمریکا در تاریخ بعد از انقلاب اسلامی از طریق گفت و گوهای طولانی مدت در قالب مذاکرات ایران و گروه 5+1 حل و فصل شد و مناقشه 12 ساله پرونده هسته ای به تمام مرارت ها و مصائبش به پایان رسید. حتی میتوان گفت مذاکرات هستهای یکی از مهمترین پیروزهای دیپلماتیک ایران در دوران معاصر بوده است. 12 سال انجماد و انزوا و ایرانهراسی با راهکار دیپلماتیک پایان یافت... هنوز زمان زیادی از توافق هستهای سپری نشده و به راحتی با رجوع کردن به ذهنمان میتوان رویدادهای قبل از برجام را به یاد آوریم. اینکه هر روز و هر لحظه تحریمی جدید به تحریمهای گذشته اضافه میشد و با انباشت تحریمها مواجه بودیم، اینکه مدام از تهدید نظامی سخن میرفت و رزمایشهای گاه و بیگاه لرزه بر انداممان میانداخت، اینکه هر لحظه و هر ساعت قیمتها تغییر میکرد و ثبات اقتصادی در داخل کشور معنا نداشت، اینکه برای دور زدن تحریمها به راههای مختلف توسل جسته میشد و عاقبت آن چه شد، اینکه رابطه ما با کشورهای خارجی و محیط بینالملل به کدام سمت میرفت و نومیدی روز به روز در فضای داخلی کشور رخنه میکرد و هزاران خاطره و تصوری که به یاد آوردنش هم زننده است.»
«برجام» برجا ماند؛ این تیتر روزنامه «اعتماد» در صفحه نخست شماره امروز است. این روزنامه ویژهنامه مفصلی برای یکسالگی برجام منتشر کرده و در آن، گفتارها و یادداشتهایی از کارشناسان، صاحبنظران و مسئولان مختلف از جمله معاون امور بينالملل شركت ملي نفت، معاون حفاظت و امنيت سازمان انرژي اتمي، معصومه ابتکار، علی طیبنیا، رضا صالحی امیری، بهروز کمالوندی و سعید لیلاز آورده است.
در حالی که مخالفان برجام، در دستور کار قرار گرفتن سه طرح تحریم جدید علیه ایران در مجلس نمایندگان آمریکا را بیشتر برجسته کردهاند، برخی روزنامههای موافق توافق هستهای به «درخواست دهها سیاستمدار آمریکایی برای بهبود روابط با ایران» اشاره کردهاند. روزنامه «شرق» در این رابطه نوشت: «تندروها و اعتدالیون در دو سوی دنیا رقابتی نفسگیر را دنبال میکنند؛ یک سر این طناب در قاره آسیا و کشور ماست و سر دیگر آن در آمریکای شمالی. تنها چند روز پس از آنکه سختترین حملات از سوی محافظهکاران در مجلس نمایندگان آمریکا علیه ایران و قرارداد هستهای انجام شد، حالا معتدلان وارد میدان شدهاند و تلاش میکنند التهاب را کاهش دهند. روز دوشنبه، ۲۱ تیر، بیش از ۷۵ سیاستمدار و مقام ارشد کنونی و سابق آمریکایی با ارسال نامهای به رئیسجمهوری آمریکا خواستار ایجاد روابطی نزدیکتر بین آمریکا و ایران شدهاند.»
در این میان، روزنامه «خراسان» ترجیح داده موضعی متعادلتر اتخاذ کند و با تیتر «برجام در یک سالگی؛ دستاوردها و نگرانیها» تلاش کرده کمتر به قضاوت قطعی درباره توافق بزرگ بپردازد. این روزنامه در مقدمه گزارشش آورده است: «با عبور از شرایطی که توافق هستهای در ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا به تصویب رسید و در 26 دیماه اجرایی شد، اکنون تقریبا یک سال از انعقاد این توافق میگذرد و این سوال به طور جدی مطرح است که ما در چه شرایطی به سوی انعقاد این توافق رفتیم و این توافق که به «بزرگترین مذاکرات قرن» مشهور شده است چه دستاوردهایی برای ما داشته و چه نگرانیهایی در روند اجرای برجام وجود دارد؟»
این روزنامه ضمن بررسی مسائل و مشکلات پیش روی اجرای برجام - که بخشی از آن در روزهای آینده به چاپ خواهد رسید - از جمله «دستاوردها و تجربیات برجام»، به این موارد اشاره کرده است: حذف مانع جعلی هستهای از مقابل ایران و دور شدن سایه ایرانهراسی، قدرتنمایی مذاکرات و دیپلماسی در حل مسائل کشور، بسته شدن پرونده جعلی «پی.ام.دی»، ایجاد انتظارات کاذب توسط دولت از برجام در برهه قبل از توافق هستهای، جای خالی اتاقهای فکر برای تدوین نقشه راهبردی در طول مذاکرات، نبود راهبرد منسجم رسانهای برای اعمال دیپلماسی عمومی فعال بر مخاطب داخلی و خارجی، عدم تحرک در دیپلماسی منطقهای برای ایجاد اعتماد در میان همسایگان.
حمید بعیدینژاد - رئیس تیم کارشناسی مذاکرات هستهای - در یادداشتی در روزنامه «ایران» به این سؤال کلیدی که «برجام چه دستاوردهایی برای کشور داشته است؟» بطور اجمالی پاسخ داده است. به گفته این عضو تیم مذاکرهکننده هستهای، تثبیت حقوق مسلم هستهای ایران، بالندگی صنعت هستهای، تثبیت شرایط اقتصادی کشور، بازگشت صنعت نفت به بازار، احیای صنعت هواپیمایی، تقویت روح امید و نشاط ملی، بهبود شرایط بینالمللی برای تقویت توان دفاعی کشور و بهبود روابط سیاسی و بینالمللی ایران از جمله نتایج مثبت توافق هستهای در یک سال اخیر بوده است.
عراقچی در بخشی از صحبتهای اخیرش گفته بود: کسانی هستند که در مسیر اجرایی شدن برجام میخواهند مانع ایجاد کنند؛ همان کسانی که تلاش داشتند مذاکرات موفق نشود، الان تلاش دارند که میوههای برجام و آثار رفع تحریمها برای ملت ایران آنگونه که انتظار وجود دارد محقق نشود.
انتهای پیام
همزیستی نیوز - علی مطهری گفت: رهبری قبلا هم گفته بودند مخالفت با نظر ایشان جرم نیست ولی ردههای پایینتر کاسه داغتر از آش هستند. آنها ولایت فقیه را عملا به معنی تعطیل عقل و مخالف آزادی بیان میدانند و میخواهند از ولی فقیه یک بت بسازند و این خلاف نظر اسلام و اسلامشناسان مانند امام خمینی (س) و شهید مطهری و خود مقام رهبری و نیز خلاف سیره پیامبر (ص) و امام علی (ع) است.
به گزارش ایسنا، «جماران» نوشت: «از نتایج رأی هفتم اسفند این بود که صدای «متفاوت» مجالس هشتم و نهم در مجلس جدید چند پله بالاتر ترقی کرد و به عضویت هیأت رئیسه مجلس درآمد. علی مطهری گر چه امروز بر کرسی نیابت دوم رئیس مجلس نشسته و دیگر جزو مسئولان نظام تلقی میشود، صراحت لهجه خود را همچنان حفظ کرده و با رویکرد و لحن سابق درباره مسائل روز سخن میگوید.
پایگاه اطلاعرسانی و خبری جماران درباره مسائل جاری کشور سراغ فرزند آیتالله شهید مطهری و نایب رئیس دوم مجلس شورای اسلامی رفته و نظرات او را در مورد مسائل روز کشور جویا شده است که مشروح آن در پی میآید:
سخنان نمایندگان گروههای دانشجویی میتوانست صریحتر و جامعتر باشد
برگزاری جلسه مقام معظم رهبری با دانشجویان و شنیدن سخنان صریح نمایندگان گروههای مختلف را دارای چه پیامهایی به گروههای سیاسی و مردم میدانید؟
البته سخنان نمایندگان گروههای دانشجویی میتوانست صریحتر و جامعتر باشد و برخی موضوعات باید مصداقیتر بیان میشد. بیشتر ناطقان از یک گرایش سیاسی بودند و سخنانشان شبیه هم بود ولی همین مقدار هم مغتنم است و نوع برخورد مقام رهبری میتواند برای گروههای سیاسی و مردم درس باشد.
نباید به بهانه حفظ نظام چشم بر بسیاری قانونشکنیها و ظلمها ببندیم
با توجه به تأکید رهبر انقلاب بر این که مخالفت با نظر رهبری جرم نیست، وظیفه قوای مختلف و نخبگان سیاسی چیست؟ چگونه و توسط چه کسانی میتوان این سخن را جامه عمل پوشاند؟ نسبت موضع مقام معظم رهبری با کسانی که به بهانه حفظ نظام معتقد به کتمان امور و لاپوشانی هستند، چیست؟
ایشان قبلا هم شبیه این مطلب را که مخالفت با نظر رهبری جرم نیست، گفته بودند ولی ردههای پایینتر امنیتی، اطلاعاتی و نظامی تمکین نمیکنند و به اصطلاح کاسههای داغتر از آش هستند. شما در جریان حادثه حمله به اینجانب در شیراز که به دستور یک نهاد نظامی انجام شد، دیدید که توجیه دستوردهندگان این بود که مطهری نظرش در موضوع ادامه حصر خانگی خلاف نظر رهبری است و نباید به او اجازه ورود به شیراز و سخنرانی در دانشگاه داده شود.
برای این که سخن رهبری جامه عمل پوشانده شود، باید نگاه این افراد به اصل ولایت فقیه اصلاح شود. آنها ولایت فقیه را عملا به معنی تعطیل عقل و مخالف آزادی بیان میدانند و میخواهند از ولی فقیه یک بت بسازند و این خلاف نظر اسلام و اسلامشناسان مانند امام خمینی (س) و شهید مطهری و خود مقام رهبری و نیز خلاف سیره پیامبر (ص) و امام علی (ع) است. آنها میخواهند نگاه نظامی خود به فرماندهی کل قوا را به اصل ولایت فقیه سرایت دهند در حالی که این قیاس نادرست است. زیرا در نیروهای مسلح اطاعت محض مطرح است و نظر مخالف و بحث مادون با مافوق معنی ندارد ولی در سایر حوزههای تخصصی هر کس نظر خود را دارد. ممکن است یک نماینده مجلس در موضوعی، نظری مخالف نظر رهبری داشته باشد. او باید در اظهارنظر خود آزاد باشد والّا فرهنگ تملق و چاپلوسی رواج پیدا میکند و افراد حرّ و آزاده به حاشیه رانده میشوند. اتفاقی که تا حدودی رخ داده است.
نخبگان سیاسی باید این سخن رهبری را ترویج کنند و البته اظهارنظر مخالف نظر رهبری باید با حفظ احترام و جایگاه ایشان باشد چون هیچ چیزی نمیتواند جایگزین اصل ولایت فقیه شود. در واقع ما باید با آفات و آسیبهایی که از سوی برخی ولایتمداران و دوستان نادان انقلاب پیدا شده است، مقابله کنیم نه با اصل ولایت فقیه. ائمه جمعه و جماعت در این زمینه میتوانند مؤثر باشند و باید ذهن توده متدین را در این موضوع روشن کنند.
این موضع رهبری نشان میدهد که ما نمیتوانیم و نباید به بهانه حفظ نظام چشم بر بسیاری قانونشکنیها و احیانا ظلمها ببندیم. باید آنها را مطرح کنیم تا تکرار نشود و نظام اصلاح شود. تصور برخی افراد از «نظام جمهوری اسلامی» این است که چون پسوند «اسلامی» دارد و ولی فقیه در رأس آن است، هیچ خطا و ظلمی صورت نمیگیرد در حالی که چنین ادعایی حتی در مورد حکومت پیغمبر اسلام هم درست نیست. پیامبر اسلام در جریان فتح مکه که میخواست بدون خونریزی انجام شود، وقتی خالد بن ولید چند نفر را روی کینههای شخصی کُشت، از کار او تبری جست و از مردم مکه عذرخواهی کرد. به هر حال ما باید تصور درستی از حکومت اسلامی داشته باشیم.
بیان نظرات متفاوت در جمهوری اسلامی مانع ساختاری ندارد، مانع عرفی دارد
به نظر شما بیان نظرات متفاوت دارای چه نوع موانع ساختاری و عرفی در جمهوری اسلامی است؟
بیان نظرات متفاوت در جمهوری اسلامی هیچ مانع ساختاری ندارد ولی مانع عرفی دارد و آن همان برداشت غلطی است که عدهای - بیشتر به خاطر منافع خود - از قداست نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه دارند. آنها مقدس بودن نظام و جمهوری اسلامی را به معنی غیر قابل انتقاد بودن آن میدانند. قداست جمهوری اسلامی درست است چون هر چیزی که رابطهای با خدا و اسلام پیدا میکند، مقدس میشود ولی قداست داشتن به معنی غیر قابل انتقاد بودن نیست. شهید آیتالله مطهری میگوید: «هر مقام غیر معصومی اگر در جایگاه غیر قابل انتقاد قرار گیرد، هم برای خودش خطر است و هم برای جامعه.» بنابر این مانع ساختاری برای اظهارنظر مخالف در جمهوری اسلامی وجود ندارد و قانون اساسی توجه خوبی به آزادیهای اساسی مردم داشته است ولی به تدریج یک مانع عرفی توسط دوستان نادان انقلاب و برخی مقامات امنیتی و اطلاعاتی و نظامی برای این موضوع پدید آمده است که باید با آن مبارزه شود و سخن مقام رهبری میتواند موجب تسهیل این راه باشد.
از سال 88 که رعب و ترس بر اهالی رسانه حاکم شد، فسادهای مالی بیشتر شد
فکر میکنید تنوع سلایق در جمهوری اسلامی و توان ابراز آنها چه نتایجی را میتواند به دنبال داشته باشد؟
هرچه راه برای ابراز نظر مخالف و انتقاد و اعتراض سازنده بازتر باشد و هر چه شفافیت بر جامعه حاکم و رسانهها آزادتر باشند، تخلفات و فسادها و اختلاسها کمتر خواهد بود و هر چه به بهانه حفظ نظام آزادی بیان را محدود و خطوط قرمز مصنوعی معرفی کنند، سوءاستفادهها و فسادهای مالی و غیر آن بیشتر خواهد بود. از سال 88 که فضای مطبوعات و سایر رسانهها بسته شد و رعب و ترس بر اهالی رسانه حاکم شد، دیدیم که فسادهای مالی بیشتر شد چون در چنین فضایی مفسدان میدان بازتری پیدا میکنند و جامعه خبردار نمیشود. اگر مطبوعات و مجلس یک جامعه صرفا به تعریف و تمجید و بلکه تملق پرداخت، این امر نقطه آغاز سقوط آن جامعه است.
فیش های حقوقی ناشی از قصور یا تقصیر دستگاه های نظارتی است
به موضوع فسادهای مالی اشاره کردید. اخیرا موضوع فیشهای حقوقی به موضوع اول کشور مبدل شده و از صدر تا ذیل نظام نیز موضع قاطعی در قبال آن اتخاذ کردهاند. آیا میتوان این پدیده را نیز مولود شرایطی دانست که شما معتقد به شکل گرفتن آن در سالهای اخیر هستید؟ فکر میکنید داغ شدن این سوژه به دلیل سال پایانی دولت و تلاش تبلیغاتی مخالفان آن برای تأثیرگذاری در سال 96 است؟ برخورد دولت با این گونه فضاسازیها باید چگونه باشد؟
این موضوع بیشتر ناشی از قصور یا تقصیر دستگاههای نظارتی است چون از چشم اهالی رسانه هم دور بوده است و تنها آنها باید اقدام میکردند. البته نقطه شروع این مطلب از سال 88 و به دنبال برخی مصوبات دولت قبل است. مثلا به هیات عامل صندوق توسعه ملی اختیارات ویژهای در زمینه حقوق و دستمزد داده شده بود که دولت فعلی اخیرا و البته با تاخیر آن را لغو کرد. یعنی توجیه قانونی وجود داشته؛ گر چه مدیران مربوط باید به ندای وجدان خود عمل میکردند و از دریافت حقوق مثلا پنجاه میلیونی در حالی که دریافتی یک کارگر مثلا یک میلیون تومان است، خودداری میکردند. شهید مطهری در کتاب «نظری به نظام اقتصادی اسلام» میگوید: «نباید تفاوت حقوق مثلا یک رفتگر با حقوق یک وزیر زیاد باشد چون آن وزیر بیشترین پاداش خود را از ناحیه احترام و جایگاه اجتماعی خود دریافت میکند.»
همچنین این آسیب منحصر به زیرمجموعه دولت نیست و شامل بسیاری از نهادهای دیگر نیز میشود و اصلاح باید فراگیر باشد.
احتمال این که دامن زدن به این موضوع انگیزه انتخاباتی هم داشته باشد، وجود دارد ولی ما نباید نیتخوانی کنیم بلکه باید ببینیم آیا انتقاد وارد است یا نه. به نظر من دولت در این زمینه خوب عمل کرده و به جای حمله به منتقدان به حل مسئله پرداخته است.
دولت نباید برنامههای خود را متاثر از انتخابات اجرا کند
اساسا دولت در سال پایانی باید روی چه نقاط و مطالباتی دست بگذارد و سعی در پیشبرد آنها داشته باشد؟
دولت نباید برنامههای خود را متاثر از انتخابات اجرا کند بلکه باید اولویتها و مصالح مردم را در نظر بگیرد؛ خواه دور بعدی رای بیاورد یا نیاورد. این یک آسیب بزرگ است که بسیاری از مصالح مردم تحت تاثیر انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری نادیده گرفته میشود. مثلا دولت و مجلس معتقدند که پرداخت یارانه به شکل فعلی خلاف مصلحت جامعه است و یارانه فقط باید به اقشار تحت پوشش سازمانهای حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی تعلق بگیرد ولی هر کدام از مجلس و دولت با نظر به انتخابات پیش روی مجلس یا ریاستجمهوری توپ را در زمین دیگری میاندازد تا از آراء او کاسته نشود. این روش اداره کشور درست نیست. مجلس نهم هم که از تعداد یارانهبگیران به طور محسوس کاست، بعد از انتخابات مجلس دهم بود و به اصطلاح خرش از پل گذشته بود. اینجا بود که توپ را به زمین دولت انداخت و دولت هم که تا پیش از آن از ضرورت کاهش یارانهبگیران صحبت میکرد و پرداخت یارانهها در پایان هر ماه را مصیبت عظمی مینامید، به عکس موضع گرفت و مخالف کاهش شد. یعنی برخورد مجلس و دولت هر دو سیاسی بوده است نه بر اساس مصالح مردم. لذا دولت اصلا نباید به فکر رای آتی خود باشد بلکه باید به مصالح جامعه عمل کند. در این صورت خدا هم محبت او را در دل مردم میاندازد.
همزیستی نیوز -گزارش کمیته ویژه ای که بعد از ابلاغ رئیس جمهوری و به دستور اسحاق جهانگیری به منظور بررسی همه جانبه مساله فیش های حقوقی، زمینه ها، ابعاد و موارد مختلف آن تشکیل شده بود، منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، در گزارش کمیته ویژه که برای استحضار رئیس جمهور، پاسخگویی مناسب به مطالبه اجتماعی و سامان دهی نظام پرداخت ها در همه دستگاه های دولتی و عمومی تهیه شده، ضمن ریشه یابی موضوع، تصمیمات، راهکارهای کوتاه و بلند مدت و دستورالعمل هایی را به منظور مسدود شدن همه منافذ شکلگیری پرداختهای غیرمتعارف در همه دستگاه های دولتی و غیر دولتی، ارائه کرده است.
انتشار و صدور بیانیه 9 ماده ای رئیس جمهور در خصوص برخورد با پرداخت های غیر متعارف در روز سه شنبه بر اساس این گزارش معاون اول بود.
متن کامل گزارش کمیته ویژه خطاب به رئیس جمهور به شرح ذیل است:
«حجتالاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر روحانی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
سلام علیکم؛ براساس دستور صریح جنابعالی کمیته ویژه-ای تشکیل گردید و مأموریت یافت که با بررسی همه جانبه مسأله فیش¬های حقوقی، زمینه¬ها ، ابعاد و موارد مختلف آن، گزارش اولیه ای برای استحضار جنابعالی و پاسخگوئی مناسب به مطالبات اجتماعی تهیه کند. این کمیته طی مدت دو هفته فعالیت، با کمک کارشناسان مطلع و همکاری مسئولانه دستگاه-های نظارتی ضمن بررسی علل و شناسائی موارد تخلف، تصمیم گیری درباره استرداد وجوه و برکناری مدیران متخلف تصمیماتی نیز در جهت اصلاح مقررات و ضوابط اجرائی اتخاذ نمود که به شرح زیر گزارش می شود:
1- با دریافت لیست مجموع پرداختی به مدیران ارشد در کلیه دستگاه¬های اجرایی وابسته به دولت و همچنین بررسی گزارش سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات، اطلاعات دقیقی از میزان و حجم پرداختی¬ها به دست آمد و همچنان که در فرمایشات مقام معظم رهبری بدان تصریح شد، مشخص گردید که پرداخت¬های غیرمتعارف در دستگاه¬ها امری استثنا است و به دستگاه¬ها و افراد کمی محدود می¬شود و شأن قاطبه مدیران دلسوز و زحمتکش که با جدیت فراوان به ایفای مسئولیت می¬پردازند، از شمول چنین موضوعی به دور است. (گزارش تفصیلی اقدامات کمیته و توصیف و تحلیل پرداخت¬ها جداگانه ارسال می¬شود)
2- بررسی اطلاعات دریافتی نشان می¬دهد که پرداخت¬های غیرمتعارف انواع متفاوتی دارد و به دلایل گوناگونی انجام شده است. بخشی از این پرداخت¬ها با تخلف از ضوابط و مقررات موجود، بخشی به دلیل استفاده حداکثری از سقف اختیارات قانونی و بخش دیگر نیز به علت وجود ضوابط و مقررات ناعادلانه پرداخت در سازمان¬ها، بنگاه¬ها و نهادهای مختلف اقتصادی و عمومی صورت گرفته است.
3- به عنوان اولین اقدام برای پیشگیری از تداوم این نابسامانی¬ها و بستن راه¬های گوناگونی که معبر چنین تخلفات و یا اقدامات غیرمتعارف شده است، ابتدا باید با اقداماتی عاجل به بی¬انضباطی ناشی از مقررات گوناگون و ضوابط و معیارهای متفاوت پایان داده می¬شد و دایره شمول تصمیمات دولت تعیین می¬گردید.
4- دایره شمول این تصمیمات کلیه دستگاه¬های اجرایی شامل وزارتخانه¬ها، مؤسسات دولتی، مؤسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی، شرکت¬های دولتی و کلیه دستگاه¬هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است از قبیل شرکت ملی نفت ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بانک مرکزی، بانک¬ها و بیمه¬های دولتی اعم از اینکه مشمول این قانون بوده یا از شمول آن مستثنی شده¬اند، تعیین شد. با این اقدام چتر تصمیم بر کلیه موارد کشیده می¬شود و جامعیت شمول حاصل می¬گردد. براساس درخواستی که از مقام معظم رهبری شد و مطابق پی-نوشت معظم¬له کلیه نهادهای عمومی نیز موظف به رعایت تصمیمات دولت در این باره شدند. بنابراین تمام دستگاه¬ها صرف¬نظر از اینکه تحت پوشش هریک ازقوا یا نهادهای عمومی هستند، در شمول این تصمیمات قرار می¬گیرند.
5- در ضوابط اجرایی قانون بودجه سال 1395 کل کشور، مقررات محدود کننده¬ای برای کلیه دستگاه های مشمول به شرح ذیل وضع شده است:
1/5- ساماندهی پرداخت حقوق و مزایا:
پرداخت هرگونه حقوق، فوق¬العاده و مزایا در دستگاه¬های اجرایی مشمول و یا غیرمشمول قانون مدیریت خدمات کشوری که تاکنون مورد تصویب یا تأیید شورای حقوق و دستمزد قرار نگرفته است، در سال 1395 ممنوع بوده و تداوم پرداخت آنها در دستگاه¬های اجرایی منوط به تصویب این شورا خواهد بود.
2/5- ساماندهی پرداخت تسهیلات رفاهی:
پرداخت هرگونه وام و تسهیلات رفاهی در کلیه شرکت-ها و بنگاه¬های دولتی اعم از بانک¬ها و بیمه¬ها و امثال آنها به صورت یکسان، بدون استفاده از منابع سپرده قرض¬الحسنه پس¬انداز بانک¬ها و براساس ضوابط مصوب کمیته¬ای مرکب از وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی کشور و رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
3/5- ساماندهی پرداخت پاداش، کارانه و کمک رفاهی:
پرداخت هرگونه پاداش، کارانه و کمک رفاهی از محل اعتبارات قانونی به صورت خاص، موردی و سلیقه¬ای از سوی هر مقامی ممنوع بوده و پرداخت¬ها باید صرفاً در چارچوب ضوابط و دستورالعمل¬های مصوب توسط مراجع قانونی انجام شود.
4/5- ممنوعیت ذی¬نفعان از تصمیم¬گیری درباره خود:
رؤسای دستگاه¬های اجرایی و مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره شرکت¬های دولتی مجاز به پرداخت پاداش، کارانه و کمک¬های رفاهی از محل منابع دستگاه متبوع در مواردی که خود در آن ذی¬نفع هستند، نمی-باشند.
5/5- ممنوع کردن انتخاب مدیران ستادی به عنوان هیات مدیره شرکتها و واحدهای خارج از کشور
کلیه دستگاه های اداری بویژه آندسته از شرکت¬ها و بانک¬های دولتی که برای انجام وظائف قانونی اقدام به ایجاد یا ثبت شرکت یا عناوین مشابه در خارج از کشور می کنند، باید از انتخاب مدیران ستادی به عنوان عضو هیات مدیره به هر نحو خودداری کنند و در موارد ضرور نیز که صرفاً با تائید بالاترین مقام دستگاه تعیین می شود حق دریافت هیچگونه وجه یا پاداش و عناوین مشابه را نخواهند داشت.
6/5- ممنوعیت دریافت پاداش و عضویت در بیش از یک هیات مدیره در مجموعه های تحت مدیریت دستگاه های اجرائی
به کلیه دستگاه¬های اجرایی ابلاغ شده است که در موارد ضروری مدیران آن دستگاه حداکثر می¬توانند در یکی از شرکت¬ها یا مؤسسات تحت نظر آن دستگاه به عنوان عضو هیأت¬مدیره حضور یابند و هرگونه دریافتی از این بابت در چارچوب قانون است.
7/5- تعیین سقف حقوق و مزایای پرداختی توسط شورای حقوق و دستمزد
به شورای حقوق و دستمزد مأموریت داده شده است که میزان سقف حقوق و مزایای کلیه دستگاه¬های مشمول را متناسب با وظایف و مأموریت¬ها تعیین و اعلام کند.
6- با اتخاذ این تصمیمات و ابلاغ آن می¬توان با اطمینان گفت که منافذ شکل¬گیری پرداخت¬های غیرمتعارف مسدود و امکان پرداخت¬های غیرمتعارف مستند به ضوابط و مقررات سلب خواهد شد.
7- گام بعدی تعیین معیار برخورد با پرداخت¬های غیر متعارف بود که با توجه به تفاوتهائی که در بررسی وضعیت شناسائی شد، معیارهای حاکم بر تصمیمات به شرح زیر تعیین گردید:
1/7- در مواردی هرچند بسیار محدود که پرداخت¬های غیرمتعارف با تخلف از قوانین و مقررات جاری حاصل شده است، تصمیم کمیته بررسی به شرح زیر است.
الف افرادی که در تصمیم¬گیری غیرقانونی نسبت به پرداخت¬های غیرمتعارف ذی¬نفع بوده¬اند ضمن برکناری از مسئولیت و معرفی به هیأت تخلفات اداری جهت رسیدگی به تخلف، موظف شوند نسبت به مسترد کردن کلیه وجوه دریافتی غیر قانونی اقدام نمایند.
ب-کسانی که بدون دخالت در تصمیم صرفا وجوه غیر قانونی را دریافت کرده اند موظفند نسبت به مسترد کردن وجوه غیر قانونی که دریافت داشته¬اند، اقدام کنند.
2/7- در مواردی که پرداخت¬ها در چارچوب برداشت¬های حداکثری از اختیارات انجام شده است پیشنهاد می شود با تعیین سقفی که در شورای حقوق و دستمزد تصویب می¬شود مابه¬التفاوت حقوق، مزایا و تسهیلات و کمک¬های رفاهی دریافت شده محاسبه و به دستگاه اجرایی مسترد ¬شود.
8- اقدام بعدی بررسی موارد گذشته و تصمیم¬گیری درباره آنها بود که اقدامات ذیل انجام شده است:
1/8- ادامه پرداخت در کلیه مواردی که در گذشته بدون دریافت مجوز شورای حقوق و دستمزد بوده است، در سال 1395 ممنوع شد.
2/8- از مجموع لیست¬های دریافتی از سه مرجع (دستگاه ذیربط، سازمان بازرسی و دیوان محاسبات) در مورد برکناری دریافت¬کنندگان حقوق¬های غیر متعارف تصمیم¬گیری و در مواردی تصمیمات به اجرا درآمد و به اطلاع افکار عمومی رسانده شد. براساس این اقدام تعدادی از مدیرانی که دریافت غیر متعارف داشتند، استعفا داده یا برکنار شده¬اند و مازاد دریافتی آنان به بیت المال مسترد شد و این اقدام زیر نظر اعضای محترم هیأت دولت استمرار خواهد یافت.
3/8- وجود مواردی از پرداخت¬های غیر متعارف در بخش¬هایی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت و وزارت صنعت، معدن و تجارت مشاهده شد که با توجه به ماهیت تخصصی آنها، بررسی و تصمیم¬گیری درباره آنها نیازمند زمان و دقت بیشتری است که وزرای مربوط موظف شدند با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی تصمیمات لازم را در چارچوب معیارهای فوق ظرف یک ماه آینده اتخاذ نمایند.
9- با تصمیمات ذکر شده در بند (5)، مشکل وجود ضوابط و مقررات ناعادلانه نیز مرتفع خواهد شد و شورای حقوق و دستمزد که به موجب قانون مسئولیت بررسی و تصمیم¬گیری در مورد حقوق و مزایا را به عهده دارد، موظف شد که ضمن بررسی کلیه نظام¬های پرداخت دستگاه¬های مشمول و غیرمشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، نسبت به هماهنگی پرداخت¬ها و عادلانه کردن آن اقدام نماید. از آنجایی که در سال 1395 پرداخت¬های بدون مجوز شورای حقوق و دستمزد ممنوع اعلام شده است، کلیه دستگاه¬ها موظفند حتی اگر از مراجع قانونی متفاوتی برای تعیین حقوق و مزایا برخوردار باشند، پرداخت¬های خود را با این شورا هماهنگ نموده و موافقت آن را اخذ نمایند.
10- اقدام بعدی برای ساماندهی وضعیت حقوق و مزایا در جهت برقراری عدالت بیشتر در پرداخت¬ها و همچنین لحاظ نمودن کارایی و اثربخشی نیروها در خلق ارزش، افزایش بهره¬وری و تمهید ضوابط قانونی مناسب با بهره¬گیری از تجارب پیشین، بازنگری قانون مدیریت خدمات کشوری است که تاکنون بصورت آزمایشی اجرا شده است. سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی کشور موظف است در مدت یک ماه از این تاریخ نسبت به بررسی کامل موضوع و ارایه پیش¬نویس اصلاحی قانون مذکور جهت منظور نمودن در لایحه دایمی کردن قانون مدیریت خدمات کشوری به دولت ارسال نماید.
11- طی سالیانی که به تدریج پرداخت¬های غیرمتعارف در برخی دستگاه¬ها شکل گرفته است، هیچ¬یک از نهادهای نظارتی درون و برون قوه¬ای حساسیت کافی در این زمینه به خرج نداده¬اند. بنابراین به نظر می¬رسد که کارکرد دستگاه¬های نظارتی محل نقد است و با روشن شدن تصمیمات دولت از این پس بایستی نظارت هدفمند و هوشمندانه¬تری بر این موضوع صورت بگیرد و هریک از این دستگاه¬ها ضمن بررسی فرآیندهای داخلی خود نسبت به ترمیم کاستی¬هایی که موجب کاهش این حساسیت¬ها شده است، اقدام نمایند.
12- انحلال سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی کشور و کاستی در نقش¬آفرینی سازمان امور اداری و استخدامی که به تدریج با ادغام در سازمان مدیریت و برنامه-ریزی سطح مداخله و اقدام آن کاهش یافت نیز مورد تأکید است و ضروری است مأموریت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی دولت به واحدی مستقل با سطح سازمانی تأثیرگذاری محول شود.
13- بررسی اسناد پرداخت¬های غیرمتعارف در سطح نهادهای عمومی غیر وابسته به دولت حاکیست که این پدیده محدود به قوه مجریه نیست و بنابراین ضرورت دارد اکنون که دولت تدبیر و امید پیشگام این ساماندهی شده و نتایج بررسی¬های خود را آشکار نموده است دیگر قوا و نهادهای فعال در سطح کشور نیز در حیطه دستگاه های تحت مسئولیت خود اقدام نموده و نتائج آنرا برای اطلاع افکار عمومی و در پاسخ به این مطالبه اجتماعی منتشر نمایند.
14- اقدامات کمیته مورد اشاره محدود به سطح مدیران ارشد و بلاواسطه آنان بوده است و لذا ضرورت دارد بررسی و اقدام در سایر سطوح سازمانی و بنگاهی به بالاترین مقام مسئول دستگاه واگذار شود تا با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی کشور در مدت حداکثر یک ماه و در چارچوب تصمیمات ذکر شده در بندهای قبل اقدام و نتیجه آن را گزارش کنند.
دولت به رغم محدودیت¬های مختلف، ضمن ادامه مبارزه با رشد فساد و تبعیض و قانون¬گریزی در کشور، با برخورد اصلاحی با پدیده تلخ حقوق¬های نامتعارف، مصمم است که این امر را به فرصتی برای اصلاح نظام مدیریتی کشور، ارتقای شفافیت و تقویت جریان آمار و اطلاعات، افزایش بهره¬وری دستگاه¬ها، بالا بردن سطح اعتماد عمومی و نهایتاً بخشی از عدالت در جامعه مبدل سازد. انجام این مهم بدون حمایت قاطع جنابعالی و همراهی همه قوا و ارکان نظام، نهادهای مدنی و جریان¬های سیاسی و مشارکت فعال رسانه¬های مستقل و شبکه¬های اجتماعی میسر نیست. عنایت خداوند متعال و یاری ملت بزرگوار بزرگ¬ترین سرمایه در این راه خواهد بود.
اسحاق جهانگیری»
همزیستی نیوز - رییس جمهوری در بیانیه مهمی خطاب به ملت شریف ایران که در پی گزارش مربوط به پرداختهای نامتعارف به برخی مدیران صادر شد، تاکید کرد: حساسیت افکارعمومی و رسانه ها به پرداختهای نامتعارف قابل ستایش است و دولت از این فرصت برای ساماندهی "نظام شفاف اطلاعات" بهره خواهد برد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی در این بیانیه با ابلاغ این دستور که "لایحه اصلاح نظام حقوقی پرداختها با رفع خلاءهای قانونی با فوریت تهیه و همچنین دستگاهها موظف به انتشار حداقل و حداکثر حقوق مدیران کشوری و لشکری شوند"، تصریح کرده است: با کسی عقد اخوت نبسته ام؛ مبارزه با فساد و رانت در نظام اداری و اقتصادی را تا ریشه کن شدن ادامه می دهیم.
متن کامل بیانیه رییس جمهوری به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
ملّت شریف ایران
چند هفته ای است که موضوع پرداختهای نامتعارف و حقوقهای غیرمنصفانه، وجدان ملّی را حساس و خاطر مردممان را مکدر ساخته است؛ این مسئله از آن جهت برای اینجانب رنج آور است که صرفنظر از کم و کِیف، ابعاد و زمینه های آن، می تواند پیوندهای عمیق میان دولت و ملت و جوانه های امید که حیاتی تازه به جامعه ایران داده است را خدشه دار نموده و خدای ناکرده استواری رابطه میان مردم و نظام را نشانه رود. در همین راستا، به محض طرح موضوع و بروز حساسیتها و صرفنظر از تمایز میان مطالبه اجتماعی به حق و برخی غرض ورزیهای سیاسی غیر عدالتخواهانه، دستور دادم کمیته ویژه ای به ریاست معاون اول محترم رییس جمهور برای سه هدف:
1- بررسی علل و شناسایی موارد تخلف و سوءاستفاده؛
2- انجام اقدامات قاطع در خصوص استرداد وجوه و عزل مدیران متخلف؛
3- تنظیم تصمیمات لازم در جهت تغییر مقررات و ضوابط اجرایی؛
تشکیل و گزارش اقدامات خود را برای اینجانب ارسال نماید. امروز گزارش این بررسیها، تصمیمات و اقدامات کمیته مذکور را از طرف معاون اول دریافت نمودم. ضمن تشکر از زحمات ایشان، بر همین مبنا لازم می دانم نتایج آن را به اطلاع شما ملت شریف برسانم.
این گزارش با اشاره به نارسایی ها و ناکارآمدی سیاستها و قوانین پیشین، قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت (مصوب سال 1370) و قانون مدیریت خدمات کشوری (مصوب سال 1386) را یکی از مهمترین عناصری می داند که متعارف شدن گریزگاه های قانونی در گذشته و حال را به دنبال داشته است. من کاملاً دریافته ام که میراث ساختاری معیوب به جا مانده از گذشته، عدم توجه و یا عدم اجرای دقیق قانون، کم کاری و عدم توجه کافی نهادهای نظارتی و تنظیمی، و تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری در سال 1386 و اجرای عجولانه و ناقص آن در سال 1388 که حکم یکسان و کلی برای همه دستگاههای اجرایی با دایره شمول وسیع و تمایزات و تفاوتهای آشکار صادر کرد، منجر به مستثنی کردن بسیاری از دستگاهها و سپس صدور حکم الزام همه دستگاههای مشمول و غیرمشمول به هماهنگی با شورای حقوق و دستمزد برای کلیه پرداختها و در نتیجه نوعی بی انضباطی و آشفتگی جدید قانونی در اثر عدم تشکیل شورای مذکور گردید، که آثار آن هنوز پابرجاست. بیان این واقعیت در گزارش فوق که پرداختهای غیرمتعارف در دستگاهها به افراد کمی محدود میشود و شأن اکثریّت مدیران دلسوز و زحمتکش نظام اداری که با جدیت فراوان و همراه با قناعت به ایفای مسئولیت می پردازند، از شمول چنین موضوعی به دور بوده است و اقدام خارج از قانون و سوءاستفاده از خلأ قانونی برخی افراد نمی تواند به این جایگاه ضربه وارد نماید؛ سبب دلگرمی و آرامش خاطر مردم است. لازم می دانم در این راستا، نکات زیر را به اطلاع شما مردم عزیز برسانم:
1- هوشیاری مردم و حساسیت قابل ستایش افکار عمومی جامعه نسبت به موضوع پرداختهای غیرمتعارف و ابراز نظرآزادانه در حوزه های عمومی و فضای مجازی و رسانه ها، سرمایه گرانقدری است که بدان ارج نهاده و می کوشم با تکیه بر یاری و حمایت شما مردم عزیز، و با تأکید بر اینکه من در این راه با هیچکس عقد اخوت نبسته ام، مبارزه با فساد و رانت در نظام اداری و اقتصادی کشور را تعمیق بخشیده و این جرثومه پلیدی را از ساحت مقدس خدمتگزاری کشور ریشه کن نمایم. در این جهت ضمن توجه به قصورهای گذشته، دولت با استقبال از این فرصت، و علاوه بر اقدامات فوری برای توقف اقدامات ناصحیح به عمل آمده و اتخاذ تصمیمات لازم، در مسیر اصلاح بنیادین ساختار ناسالم مقررات که در طول سالیان گذشته در نهادهای عمومی ریشه دوانده است، گام برخواهد داشت.
2- از وزراء خواسته ام تا در خصوص هرگونه پرداخت، به ویژه حقوق و مزایا، از بیت المال که شامل بودجه کل کشور و همه منابع عمومی است، حداکثر دقت را صورت دهند، تا خدای ناکرده دوباره ریشه های تعمیق شده بی انضباطی مالی و رانت خواری مجدداً از گوشه ای سر برنیاورد، و تخلّف، توجیه نشود. همه مسئولان دولتی و مدیران بنگاههای عمومی غیردولتی و نهادهای نظارتی در اجرای این امر در رابطه با حیطه کار خود مسئولند.
3- وزراء، معاونین، مسئولان و مدیران دستگاهها در قوه مجریه، مقننه، قضاییه و همه نهادهایی که به هر نحو از بیت المال استفاده می کنند نسبت به اعمال دقّت و نظارت در واحدهای زیرمجموعه خود مسئولند، و باید ضمن به اجرا گذاشتن اقدامات لازم، در خصوص اصلاح نظام اداری حوزه خود و شفاف نمودن تصمیمات آن اقدام نمایند. لذا ضرورت دارد علاوه بر اعمال دقیق ضوابط اجرایی بودجه سال 1395 که از جمله بر جلوگیری از تصمیم گیری ذینفعان و ممنوعیت دو شغله بودن مدیران و کارمندان تأکید می کند، چنانچه نیاز به مقررات دیگری وجود دارد، به فوریت جهت تصویب به دولت پیشنهاد کنند.
4- از هیأت دولت و وزرای محترم خواسته ام تا علاوه بر مواردی که در سطح وزارتخانه ها و بانکها به فوریت به مرحله اجرا درآمده است، موارد مشابه دیگر در کلیه دستگاههای اجرایی را حداکثر ظرف یک ماه بررسی، اصلاح و اجرا نمایند. از آن تاریخ به بعد تمامی دستگاهها موظفند تمام حقوق و مزایای دریافتی کلیه مقامات کشوری و لشکری را به صورت حداقل و حداکثر دستمزد و پرداختی ماهانه در سایت وزارتخانه یا سازمان ذیربط، و همچنین در سایت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برای آگاهی عموم درج نمایند؛ هرگونه پرداختی ورای این مبالغ تخلف به شمار آمده و موجب ضمان و تخلف اداری محسوب خواهد گردید.
5- کلیه دستگاههای اداری، به ویژه آن دسته از شرکتها و بانکهای دولتی که برای انجام وظایف قانونی اقدام به ایجاد یا ثبت شرکت یا عناوین مشابه در داخل و یا خارج از کشور می کنند، باید از انتخاب مدیران ستادی به عنوان عضو هیأت مدیره به هر نحو خودداری کنند و در موارد ضرور نیز که با تایید بالاترین مقام دستگاه تعیین می شود حق دریافت هیچگونه حقوق یا پاداش را نخواهند داشت.
6- شورای حقوق و دستمزد که به موجب قانون، مسئولیت بررسی و هرگونه تصمیم گیری در مورد حقوق و مزایا را به عهده دارد، موظف است ضمن بررسی کلیه نظامهای پرداخت دستگاههای مشمول و غیرمشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، نسبت به هماهنگی پرداختها و عادلانه کردن آن اقدام نماید. از آنجایی که در سال 1395 پرداختهای بدون مجوز شورای حقوق و دستمزد در کل کشور ممنوع اعلام شده است، کلیه دستگاهها موظفند حتی اگر از مراجع قانونی متفاوتی برای تعیین حقوق و مزایا برخوردار باشند، پرداختهای خود را با این شورا هماهنگ نموده و موافقت آن را اخذ نمایند.
7- دولت به منظور اعمال یکپارچگی در نظام حقوقی پرداختها و رفع هرگونه خلأ یا ابهام قانونی، لایحه مربوطه را به فوریت تهیه و با تصویب آن، تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد.
8- از دستگاههای ذیربط، مطبوعات و رسانه های جمعی می خواهم تا در خصوص مواردی که به صورت نادرست و تحت عنوان فیش حقوقی یا پرداخت غیرمتعارف، مطرح شده ولی ماهیّت متخلّفانه نداشته است، افکار عمومی را در جریان قرار دهند؛ تا گل آلود کردن این چشمه زلال، مانع از پیگیری اقدامات عدالت جویانه دولت نگردد، و برخورد با موارد تخلّف، بهانه تخریب و ناسپاسی نسبت به خیل عظیم کارکنان و مدیران امین و پرتلاش تمامی دستگاههای لشکری و کشوری خدمتگزار مردم نشود.
9- دولت از این فرصت برای برنامه ریزی و ساماندهی «نظام شفافیت اطلاعات» در منابع و مصارف عمومی و تسریع در اجرای قانون دسترسی و انتشار آزادانه اطلاعات استفاده خواهد کرد تا مردم که ولی نعمتان اصلی سرمایه ها و منابع عمومی کشورند، بتوانند بر امور و اموال خود نظارت داشته و با نصایح خود به مسئولان، سلامت و استحکام نظام را تضمین کنند.
وزراء و مسئولان دستگاه های اجرائی موظفند همه اقدامات مقرر در گزارش کمیته ویژه را ظرف مهلت تعیین شده به انجام رسانده و نتیجه را گزارش نمایند. معاون اول محترم بر سرعت و دقت کار نظارت خواهد کرد.
خدای بزرگ را شاکریم که در ماه رحمت خود که ماه شهادت امام عدالت، حضرت علی (ع) نیز هست، توفیق آن را داد که دولت تدبیر و امید در مسیر اصلاح نظام پرداختها و باز کردن این گره کور، کهنه و برجا مانده از سالیان دور قدمی بردارد و عهد خود با مردم را تجدید نماید.
حسن روحانی
همزیستی نیوز - رییس جمهوری با قدردانی از همه دست اندرکاران برجام و بویژه خبرنگاران رسانه های همگانی تصریح کرد که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام )، کم هزینه ترین راه برای رسیدن به اهداف و منافع ایران اسلامی بود و راهی به جز برجام برای رسیدن سریعتر به این اهداف وجود نداشت.
به گفته روحانی ایجاد اشتغال برای جوانان، رشد اقتصادی و بهره برداری از منابع مشترک نفت و گاز از جمله اهداف برجام بوده و هست و امروز همگان بویژه رسانه های همگانی، اساتید دانشگاه ها و کارآفرینان باید دست به دست هم دهند و در جستجوی راههای استفاده بهتر ازفرصت های پسابرجام باشند.
حجتالاسلام والمسلمین حسن روحانی شامگاه شنبه در ضیافت افطار با دست اندرکاران برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تصریح کرد: تردیدی نیست که اگر ارشادات، حمایتها و دفاع قاطع مقام معظم رهبری نبود، در پیشبرد برجام با مشکل مواجه میشدیم.
وی با اشاره به بررسی برجام در شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی گفت: این کار بزرگ با کمک هم انجام شد و مصحلت هم همین بود که همه بیایند. هر جا که شبهه ای وجود داشت مورد توجه قرار گرفت و این بسیار با اهمیت بود.
رییس جمهوری با تاکید بر ضرورت بهره گیری از فضای برجام اظهارداشت: دوره پیش از برجام سپری شده است و اکنون رسانه های همگانی ، دولت و مجلس و همه دلسوزان باید به این بیاندیشند که چگونه می توان از فضای پسابرجام در راستای منافع ملی بیش از پیش بهره گرفت.
روحانی با تاکید بر اینکه "راهی جز وحدت و اتحاد نداریم"، گفت: برجام مخالف داشت و هنوز هم نه تنها در آمریکا ، اروپا و منطقه که حتی در میان برخی کشورهای نزدیک هم که متاسفانه به غلط نگران قدرت ایران هستند ، مخالف دارد و به شدت در حال تلاش علیه برجام هستند و در این ارتباط ما باید از این دستاورد، مراقبت و حفاظت کنیم و به دست دشمنان منافع ایران، بهانه ندهیم.
وی پرهیز از سردادن برخی شعارهای غیر ضروری و بی نتیجه را ضروری دانست و گفت: بلند داد زدن، امنیت و منافع ملی ما را تقویت نمی کند. آن چیزی که قدرت ملی ما را افزایش می دهد تقویت واقعی قدرت دفاعی ، پیشبرد سیاستهای اقتصاد مقاومتی و اهداف سند چشم انداز 20 ساله ، تحقیقات دفاعی و جذب سرمایه است اما طرح برخی شعارها، صرفا به دست آنهایی که به دنبال ایران هراسی هستند ، بهانه می دهد و موضع آنها را تقویت می کند.
رئیس جمهوری مطرح کردن بحث هسته ای از سوی برخی قدرت ها را محصول ایران هراسی برشمرد و گفت : ما در مقابل تلاش کردیم به همگان بگوییم که تعامل با ایران به نفع همه است، ایران یک تهدید و خواهان دستیابی به تسلیحات اتمی نیست.
روحانی اظهار کرد: ایجاد اشتغال برای جوانان ، رشد اقتصادی و بهره برداری از منابع مشترک نفت و گاز از جمله اهداف برجام بوده و هست و امروز همگان بویژه رسانه های همگانی، اساتید دانشگاه ها و کارآفرینان باید دست به دست هم دهند و در جستجوی راههای استفاده بهتر ازفرصت های پسابرجام باشند.
وی تاکید کرد که نباید از برخی حملات بهراسید و این حرکت ها نباید در روحیه و عزم شما ذرهای خلل ایجاد کند.
رییس جمهوری در ابتدای سخنان خود نیز با بیان اینکه مراسم افطاری در این شب به پاس قدردانی از همه کسانی است که در زمینه حل یک معضل بزرگ ملی که شکل بین المللی به خود گرفته بود، قدم های موثر و کارسازی برداشتند، ادامه داد: رسانه های کشور خدمت بزرگی برای اطلاع رسانی در زمینه برجام انجام دادند که باید کماکان به این خدمت ادامه دهند.
روحانی با مرور روند طولانی مذاکرات هسته ای افزود: یک معنای ظاهری مذاکرات ، نصیحت و بیانیه صادر کردن و همچنین اعلام شهر و زمان جلسه بعدی بود که ممکن است این نوع مذاکرات صدسال طول بکشد و این حل و فصل نبود بلکه ادامه دعوا است. اما مذاکره به معنای واقعی این است که طرف های مذاکره کننده ، در رسیدن به اهداف و مقاصد تعیین شده ، قدم های مشخص و متقابلی بردارند.
رییس جمهوری با اشاره به برنامه بدخواهان کشور و ملت برای به صفر رساندن فروش نفت ایران در بازارهای جهانی، گفت: البته نباید اقتصاد کشور تک محصولی و متکی به نفت باشد اما باید در نظر داشت که برای نجات از اقتصاد نفتی یک برنامه بلند مدت نیاز است.
روحانی، تلاش دشمنان برای کاهش درآمدهای نفتی، مسدود کردن فعالیت های بانکی و افزایش تا 20 درصدی هزینه های نقل و انتقالات مالی را از اقداماتی برشمرد که دشمنان پیش از برجام مرحله به مرحله اجرا کردند و اظهارداشت :با کشاندن پرونده ایران به شورای امنیت و قراردادن ما تحت مواد 40 و 41 فصل هفتم منشور سازمان ملل و در مرز ماده 42 قرار دادن به آن معنا بود که هر زمانی ممکن بود کشور، درگیر یک توطئه نظامی از سوی بدخواهان شود.
وی یک راه حل این معضل را مذاکره دانست و گفت: آغاز مذاکره ای جدی با طرف مقابل و با راهبرد برد- برد، یکی از راههای پایان دادن به این وضعیت بود و معتقدم اگر در این مسیر حرکت نمی کردیم، موفق نمی شدیم و این مسیر و راه را در انتخابات 92 به عنوان یک وعده به مردم مطرح کردم و مردم نیز درهمان انتخابات ، به این مسیر و راهبرد رای دادند.
رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: در چارچوب این مذاکرات و در نهایت برجام ، به توافقی دست یافتیم که مساله بسیار پیچیده پی ام دی ، حل و فصل گردید ، کشور از فصل هفتم خارج و تحریم ها بتدریج برداشته و مسیر تقویت برنامه دفاعی کشور نیز گشوده شد و اینها موفقیت بزرگی در راستای منافع ملی بود.
روحانی افزود: امروز حقوق هسته ای ایران اسلامی که خواست ملت بود، تثبیت شده است ،به گونه ای که اکنون یو اف سیکس و آب سنگین می فروشیم و کیک زرد خریداری می کنیم و همزمان هزینه های واردات، کاهش و مسیر ارتباطات بانکی هموار و زمینه برای سرمایه گذاری مهیا شده است و ما باید قدردان این کار بزرگ ملی باشیم.
در ابتدای این مراسم نیز دکتر مسعود پزشکیان نائب رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به بحث ها و تبادل نظرات گوناگون میان نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسولان هسته ای و سیاست خارجی پیرامون برنامه هسته ای کشور و مسیری که باید در این راستا طی شود، گفت: پیش از برجام هر قطعنامه ای علیه ایران در سازمان ملل متحد با رای بالا به تصویب می رسید اما امروز وحدت جهانی علیه کشور ما شکسته شده و این دستاورد بزرگ برجام است.
نائب رییس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید واقعیت ها را به درستی برای مردم بازگو کرده و مسیر حرکت و هدفمان را بدانیم، خاطر نشان کرد: برجام دستاوردهای بزرگی برای کشور و ملت داشته است و شیطنت های آمریکا و اسراییل هم در این مسیر به خاطر ذات دشمنی آنان با ملت ایران است.
پزشکیان با بیان اینکه دشمنان ملت ایران نمی خواهند تا این کشور و مردم روی پای خود بایستند، گفت: ملت ایران روی پای خود خواهد ایستاد و از مسیر تعامل و گفتگو برای رسیدن به اهداف خود استفاده خواهد کرد.
دکتر شافع استاد حقوق بین الملل دانشگاه شهید بهشتی نیز در این مراسم در بیان ابعاد حقوقی دستاورد برجام با اشاره به پروسه ارجاع برنامه ایران از آژانس به شورای امنیت و صدور قطعنامه ها علیه ایران، افزود: برجام نشان داد که حقوق بین الملل ضمانت اجرایی داشته و با استفاده از قواعد حقوق بین الملل می شود یک چالش بزرگ را پشت سر گذاشت.
وی با بیان اینکه این موفقیت نشان داد که تیم مذاکره کننده هسته توانستند دستاوردهای بزرگی را نصیب ملت ایران کنند، اظهار داشت: مهمترین دستاورد حقوقی توافق برجام پایان دادن به یک چالش بزرگ در فصل هفتم منشور سازمان ملل علیه ایران بود.
این استاد حقوق بین الملل دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه موضوع هسته ای ایران و رفتن پرونده به فصل ٧ می توانست در تفاسیر گسترده ای بهانه ها را برای حمله نظامی به ایران فراهم بیاورد، گفت: برجام توانست پرونده ایران را از چارچوب فصل ٧ بیرون بیاورد و این در تاریخ حقوق بین الملل بی نظیر است.
دکتر شافع خاطرنشان کرد: برجام شجاعتی به ایران داد که به دیگر چالش ها و مسائل خود نیز در عرصه بین الملل از منظری حقوقی بنگرد.
وی با اشاره اینکه خوشبختانه امروز یک نگاه جدید مبتنی بر حقوق بین الملل در عرصه سیاست خارجی کشور وجود دارد، گفت: دستاوردی که امروز تیم مذاکره کننده هسته ای در توافق برجام به دست آورده نشان از قدرت تعامل، درایت، بصیرت و توانایی این تیم است.
دکتر عقیلی مدیر عامل بانک خاورمیانه نیز بر ضرورت اصلاح سیستم بانکی داخلی برای ارتباط با بانک های بین المللی تاکید کرد و گفت: اگر بانک های داخلی با احتیاجات بین المللی تطبیق یابند، قطعا بانک های بزرگ دنیا علاقمند به همکاری با بانک های کشور خواهند بود.