یادداشتی برای نوروز ۱۳۹۷: سی ویژگی یک شهروند مسئولیت­ شناس/دکتر محمود سریع القلم

 ۱- آینده خود را تابع تلاش و خلاقیت خود می ­داند؛

1. ۲- هر کاری را با مشورت ­های تخصصی انجام می ­دهد؛
2. ۳- از کسانی که برای مدیریت کشور انتخاب کرده در برابر قدرت و اختیاراتی که دارند، مسئولیت مطالبه می ­کند؛
3. ۴- براساس نظریه سیستم­ ها و نگاه درازمدت به زندگی، راستگوست؛
4. ۵- مانع رشد دیگران نمی ­شود: بلکه با آنها رقابت می ­کند؛
5. ۶- حداقل یک ساعت در روز کتاب می­ خواند؛
6. ۷- از شخصی که زیاد دروغ می­ گوید، فاصله می ­گیرد؛
7. ۸- در انجام کارها، از توان عقلی خود، چندین برابرِ هوش خود بهره می ­گیرد؛
8. ۹- به دلایل حقوقی، به شدت مراقب سخنان خود است؛
9. ۱۰- تا از قضاوتی مطمئن نباشد، مطرح نمی ­کند؛
10. ۱۱- منتظر نمی­ نشیند تا دیگران، گره ­های زندگی او را باز کنند: بلکه با ابتکار و سخت­ کوشی، زندگی خود را مدیریت می­ کند؛
11. ۱۲- رعایت حقوق مردم در جامعه را وظیفه خود می­ داند؛
12. ۱۳- حداقل یک متر با فاصله از شخصی که در حال استفاده از خودپرداز بانک است، می ­ایستد؛
13. ۱۴- وقتی قرار است ساعت ۸ جایی باشد، ساعت ۷:۵۰ دقیقه دَمِ دَر ایستاده است؛
14. ۱۵- در قدرت و سِمَت بیش از ۸ سال نمی­ماند زیرا ۸ سال برای نوآوری حداکثری، کافی است؛
15. ۱۶- حتی سه نصف شب و بدون آنکه دوربینی باشد، پشت چراغ قرمز می­ ایستد؛
16. ۱۷- بسیار سفر می­ کند تا بیاموزد و بلوغ فکری و رفتاری را تجربه کند؛
17. ۱۸- وقتی از یک خیابان فرعی به اصلی می ­رسد، اتومبیل خود را متوقف می­ کند و پس از ایمنی کامل، حرکت می ­کند؛
18. ۱۹- آنقدر Search می­کند تا Fact را از Propaganda تفکیک کند؛
19. ۲۰- کوله پشتی خود را در اتوبوس و مترو در دست می ­گیرد تا مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند؛
20. ۲۱- به دیگران القاب منتسب نمی­ کند: بلکه انگیزه­ ها و افکار آنان را تحلیل می ­کند؛
21. ۲۲- از شخصی که با رانت ثروتمند شده است، فاصله می ­گیرد؛
22. ۲۳- زندگی خود را مانند لوگوی المپیک در پنج دایره متداخل طراحی می­ کند: رشد فردی، توجه به خانواده، حرفه، افزایش سطح دانش تخصصی و خدمات مدنی؛
23. ۲۴- فقط یک شغل دارد و وظایف آن را به بهترین نحو انجام می ­دهد؛
24. ۲۵- بسیار می­ گوید: من نمی­دانم یا این موضوع را به درستی نمی­فهمم؛
25. ۲۶- آنقدر حوصله به خرج می­ دهد تا موضوعی را دقیق بفهمد بعد واکنش نشان دهد؛
26. ۲۷- دفترچه کوچکی دارد که صفحه اول آن نوشته شده: ضعفهای من و روشهای اصلاح؛
27. ۲۸- خمیرمایه ذهنی او این گونه شکل گرفته: ۲۰ درصد اظهارنظر کردن و ۸۰ درصد سئوال کردن؛
28. ۲۹- برای جلب اعتماد دیگران، سیگنال­ های متناقض نمی­ فرستد؛
29. ۳۰- چون خودشناسی مقدمه توسعه ­یافتگی مدنی است، آنقدر از خود شناخت دارد که ۵۰ صفحه در مورد افکار و روحیات خود می ­تواند بنویسد.

منتشر شده در 04 فروردين 1397

بازدید: 319

ممیزی کتاب در سال ۷۵: از انکار عشق تا سانسور شراب

منتشر شده در 04 فروردين 1397

بازدید: 469

جشن دریا/ شهره اکبری

صبح از افق شروع ‌شده بود٬ با تشعشع محو آفتاب در دور دست‌ها٬ با ستاره‌هایی که یکی ‌یکی از آبادی آسمان خاموش می‌شدند.

سوسوی چند نور ضعیف از آبادی کنار ساحل به چشم می‌خورد که انگار قصد داشتند تا اطمینان از آمدن صبح صادق٬ نورافشان ساحل باشند.

همه ملاحان در حال استراحت و تجدید قوا برای کشیدن تور ماهی‌گیری بودند.

انگار که الوارهای لنج ناخدا شریف هم برای شنیدن آواز یامال یامال ملاحان٬ خود را مهیا می‌کردند٬ آوازی که نوایش دریا را در می‌نوردید و تا ساحل می‌رسید و همه اهالی را به زمزمه کردنش وسوسه می‌کرد؛ از بچه‌های شاد مشغول جست‌وخیز در ساحل تا زنان آبادی که با نخ‌های طلایی و نقره‌ای٬ ساق سیمین می‌بافتند و برقع می‌بریدند تا پیرمردانی که دیگر دست‌هایشان یارای جستجوی آمال و آرزو در آب‌های خلیج فارس را نداشت اما باز هم با ملاحان هم‌صدا می‌شدند و می‌خواندند یامال یامال و یامال...

سخاوت و سفیدی موهای ناخدا شریف را همه اهالی می‌شناختند اما دلواپسی ناخدا شریف از پس موهای سفیدش را فقط دیرک‌های روی عرشه می‌فهمیدند‌.

الوارها و چوب‌های لنجش وقتی صدای آواز دسته‌‌جمعی ملاحان برمی‌خاست منتظر چنگ زدن‌های دلواپس ناخدا بودند! دلواپسی از این‌که مبادا تور خالی از دریا بیرون بیاید و ملاحان از یامال یامال گفتن‌شان دل‌زده شوند٬ اما هر بار حمد خدا بود و ...

هر چند در طول هشتاد و چند سالی که در میان آب‌های خلیج فارس تلاش معاش کرده بود هرگز خلیج فارس تنگ‌ چشمی نکرده بود اما باز هم نگران بود که صاحب آمال و آرزوهای ملاحان٬ آوازشان را بی‌پاسخ بگذارد!

قبل از دمیدن آفتابی که مانند طلای گداخته به هر طرف روانه می‌‌شد و هر کسی را به تندیسی طلایی‌‌فام بدل می‌کرد شرجی هوا و تشعشعات محو خورشید صحنه را به آتش کشیده بودند و خلسه را از چشمان همیشه هوشیار و مراقب ناخدا ربودند.

ناخدا شریف میان خواب و بیداری احساس می‌کرد صدای طبل و هیاهوی جشن نوروز صیاد را از ساحل می‌شنود. دو روز بیشتر از جشن نگذشته بود و ناخدای تنها موتور لنج آبادی هنوز شیرینی برقراری حس مشترک با دریا را در ذهنش داشت٬ احساس شیرین درک نیازهای منبع بی‌پایان حیات و روزی٬ حسی مشترک میان صیاد و دریا!

ناخدا به اولین صید پس از جشن نوروز صیاد قدم گذاشته بود٬ جشنی که صیادان برای شادی قلب خلیج فارس برپا می‌کنند و یک روز را به شادمانی در ساحل می‌پردازند و به صید نمی‌روند.

لنج نزدیکی‌های ساحل سلخ و کمی مانده به صبح در میان آبی آب‌های خلیج‌ فارس تور ریخته بود و با صبوری منتظر سخاوت دریا بود.

ناخدا شریف در خلسه جشن بود٬ ناگهان شهاب سنگی خط سرخی در صبح خلیج فارس در انداخت و ناخدا را به مرحله کامل هوشیاری کشاند. شهاب سنگ مستقیم با دنباله سرخ رنگش شرجی را می‌شکافت و به سمت موتور لنج می‌آمد.

ناخدا هزاران هزار شهاب سنگ را دیده بود که در چشم برهم ‌زدنی نورشان در محیط محو شده بود٬ اما انگار این سنگ آسمانی حامل پیامی از عرش برای او بود!

نیم‌خیز شد و با چشمان پیر اما پرفروغش به شهاب سنگ خیره شد.

یارای فریاد کشیدن و یا تکان خوردن نداشت٬ لحظه‌ای هراس دل و دینش را لرزاند مبادا این سنگ آسمانی با موتور لنج برخورد کند و...

اما برخورد خیلی نزدیک بود و جز تسلیم راهی نبود!

صدای بلند برخورد سنگ آسمانی با تن خلیج فارس شنیده شد و موج مدور بزرگی٬ موتور لنج را به سختی تکان داد جاشوها سراسیمه بیدار شدند و یکی‌شان فریاد زد: «نترسید! نهنگ گنوغی غوص کرد! »

همه خندیدند و برای نماز صبح آماده می‌شدند.

ناخدا شریف به یاد سفرش به زنگبار افتاد در آن سفر از یک زنگی شنیده بود؛ اگر سنگ آسمانی جایی یافتی بدان که عصاره اکسیر در آن است و با هر چیزی که هم‌جوارش کنی بی‌درنگ طلا می‌شود! و دیگر زنگی هم صحه بر حرف این حکیم سیاه‌‌ چرده گذاشته بود و گفته بود؛ به چشم خود کسی را دیده که سنگ آسمانی را در گهواره کودکش پنهان کرده و کودک از طلا شده و تبدیل به مجسمه‌ای که فقط چشمانش در چشم‌خانه‌اش می‌چرخیده!

وسوسه به دست آوردن سنگ آسمانی به وجود ناخدا چنگ انداخت٬ هنگامه نماز صبح هم نتوانست تصویر جهاز قدیمی‌اش که حالا‌ در لنگرگاه کوچک روستا خوابیده بود را از نظرش محو کند.

فکر کرد که لنجش در انتظار موجی است که پهلویش را بشکند و به خواب ابدی ببردش اما اگر سنگ آسمانی را به چنگ بیاورد...

لنج کهنه را با بادبان‌های افراشته سر تا پا از طلا با شکوهی دوباره میان دریا تجسم کرد. آرزویی که با آمدن موتور لنج‌ها برای ناخدا دیگر دست‌نیافتنی بود٬ اما با عصاره اکسیر شاید می‌توانست یک‌بار دیگر همان جهاز بادبانی قدیمی‌اش را سوار شود و به سرزمین سبا سفر کند.

حس پدرانه به دست‌ساخته چوبینش٬ رعشه خواستن و خطر کردن را به وجودش انداخت و مانند ایام جوانی و صید مروارید در منامه آماده غوص شد.

هنوز خورشید طلای مذابش را بر تن خلیج فارس نریخته بود. نگاهی به محل برخورد شهاب سنگ انداخت.

تردید نداشت شهاب سنگ الآن یا در تورش است! و یا در زیر موتور لنج در بستر دریاست.

فتیله فانوس را بالا کشید و نردبان طنابی را پایین انداخت و به دریا نگاه کرد.

آن‌چه را می‌دید باور نمی‌کرد٬ زیر پایش درون زلال آرام آب هزارن عروس دریایی شنا می‌کردند٬ گویی همه عروسان خلیج فارس به طلب حلقه طلا آمده باشند!

فانوس به دست تا آن‌جا که می‌توانست به دریا نزدیک شد. عروس‌های دریایی همه دور تا دور نقطه‌ای در ژرفای خلیج فارس می‌چرخیدند و گویی شیداییِ خود را بی‌محابا در پای معشوقی می‌ریختند!

لحظاتی خیره ماند و بی‌ هیچ تردیدی تن به آب زد و غوص کرد. در زیر آب معجزه را لمس کرد! تور ماهی‌گیری‌اش پر از ماهی‌های خوشحال از گرفتار شدن بود و نقطه شیدایی عروس‌های دریایی مملو از صدف‌های مروارید باری بود که در دست سیالیت آب خلسه‌وار تکان می‌خوردند.

بی آنکه ناخدا صدفی بردارد از میان حلقه شیدایی عروس‌ها گذشت و ردای بلند سفید خیسش را به عرشه رساند.

به ساحل نگاه کرد و از اینکه مردم آبادی‌اش از این معجزه شادمان خواهند شد لبخندی زد و با صدای بلندی گفت: « چند نفر برن جوونای آبادی رو خبر کنن بیان کمک! امروز هر کس تن به آب بزنه با دست پر بر می‌گرده! خونه »

‌

گنوغ:دیوانه

جشن دریا؛ از مجموعه داستان «تابستان با طعم اکسیژن»

منتشر شده در 03 فروردين 1397

بازدید: 346

داریوش شایگان درگذشت

داریوش شایگان صبح امروز(پنجشنبه) در سن ۸۳ سالگی از دنیا رفت.

منتشر شده در 02 فروردين 1397

بازدید: 491

چهارشنبه سوری، فرصت مهربانی و یکدلی است

همزیستی نیوز: پژوهشگر فرهنگ عامه در گلستان؛ رسوم رایج چهارشنبه سوری در استرآباد قدیم (گرگان) را فرصت مهربانی و یکدلی بین اهالی منطقه بیان کرد و گفت: مردم در این شب برای استقبال از نوروز و سال نو جشن مهر و دوستی برگزار می کنند.

به گزارش ایرنا اهالی استرآباد (گرگان کنونی) از گذشته های دور همراه با دیگر مردم ایران زمین با برگزاری جشن چهارشنبه سوری سال خود را به پایان برده و برای روزی نو و آغاز بهار مهیا می شدند، اما در سال های اخیر شاهد رفتارهایی خطر ساز در اجرای این سنت هستیم که فرسنگ ها دور از رسم ایرانی آن است.
این رفتارها باعث شده جشنی که فرصت همدلی و پیوند مهر و دوستی ایرانیان بوده به ساعاتی خطرساز و نگران کننده برای بسیاری از خانواده ها و نیز به وقتی برای استفاده از مواد محترقه و آتش زا تبدیل شود.
سیدعباسعلی محسنی مفیدی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارکرد: شبی که از اساس برای شادمانی، نشاط و استقبال از نوروز بوده هم اینک به زمانی پراسترس و نگرانی تبدیل شده است به گونه ای که بسیاری از مردم ترجیح می دهند برای درامان ماندن از مخاطرات چهارشنبه سوری؛ از منزل خود خارج نشوند.
وی اضافه کرد: باید با عزم عمومی یادمان های قدیم را زنده کنیم تا فرصت بیشتری برای شادی و نشاط خانواده ها فراهم شود.
این پژوهشگر گلستانی در مورد آداب چهارشنبه سوری در گرگان کنونی و استرآباد قدیم گفت: قاشق زنی یکی از این سنت ها بوده، در این رسم نوجوانان و جوانان با لباس مبدل قاشق و کاسه مسین برداشته و شب در کوچه به راه می افتادند و در خانه نزدیکان و آشنایان را می زدند و با کوبیدن قاشق به کاسه مسی صاحب خانه را خبر می کردند تا به آنان هدایایی دهد.
وی افزود: صاحب خانه نیز شیرینی، آجیل و نقل و نبات و چیزهایی از این دست در کاسه آنان می ریخت تا کام خود را شیرین کنند.
این پژوهشگر فرهنگ عامه اضافه کرد: همچنین با توجه به رسوم قدیمی دوران نامزدی و ملاحظات آن، رسم قاشق زنی و زدن در خانه همسایگان و آشنایان فرصتی برای دیدن همسر آینده خود نیز بود.
وی در ادامه به کوزه شکنی در استرآباد قدیم اشاره کرد و گفت: در اجرای این رسم از کوزه های سفالی نگهداری نمک و کوزه آب استفاده می شد.
محسنی مفیدی افزود: در چهارشنبه سوری اهل خانه پس از روشن کردن آتش در جای مناسب، مقداری زغال به نشانه سیاه بختی، کمی نمک به نشانه شورچشمی و یک سکه به نشانه تنگدستی در کوزه سفالی می انداختند و هر فرد خانواده یک بار این کوزه را دور سرمی چرخاند و نفر آخر آن را از پشت بام به کوچه پرتاب می کرد تا با این کار تیره بختی، تنگدستی و شوربختی از اهل خانه دور شود.
وی ادامه داد: پریدن از روی آتش نیزهمانند دیگر مناطق کشور از رسوم اصلی در استرآباد قدیم بود بنحوی که خانواده ها با جمع آوری هیزم و آتش روشن کردن از روی آن می پریدند و گرمای آتش، نیرو و سرخی آن را در زندگی طلب می کردند.
این پژوهشگر فرهنگ عامه همچنین گفت: فالگوش ایستادن از دیگر رسم های چهارشنبه سوری گرگانی ها بود، در این شب برخی نیت کرده و نخستین جمله ای را که می شنیدند، نتیجه فال خود می دانستند.
گرگان از شهرهای شمالی ایران با آب و هوای معتدل و اقلیم متنوع است، مرکز استان گلستان بیش از 500هزار نفر جمعیت دارد.

منتشر شده در 20 اسفند 1396

بازدید: 371

تمدن ایران تاثیر زیادی بر شکل گیری تمدن کنونی اروپا داشته است

همزیستی نیوز: رییس کل موزه لوور فرانسه گفت: تمدن و تاریخ گذشته ایران بخصوص دوره کوروش و داریوش تاثیر زیادی روی شکل گیری تمدن کنونی اروپا گذاشته است.

به گزارش ایرنا٬ ژان لوک مارتینز (jean lucmartines) روز دوشنبه در نشست خبری افتتاح نمایشگاه موزه لوور در تهران با یادآوری اینکه ساختمان موزه ملی ایران توسط معمار فرانسوی آندره گدار طراحی و ساخته شده است، گفت: در قرن 19 قراردادهایی بین کشورها برای کاوش های باستانی انجام شد.
وی اظهار کرد: ایران در سال 1984 این امکان را به فرانسوی ها داد تا در این کشور کاوش های باستانی انجام دهیم و این همکاری منتهی شد به هنر صفوی در سال 2007 و همچنین ما شاهد فعالیت های باستان شناسی متخصصان فرانسوی در نیشابور بین سالهای 2004 تا 2010 بودیم.
مارتینز با بیان اینکه نمایشگاه امروز حاصل توافق رئیس جمهوری ایران (دکتر روحانی) و رییس جمهوری فرانسه در سال 2016 است، گفت: در موزه لوور دو دپارتمان به آثار تمدن ایران اختصاص داده شده که مدیران این دو دپارتمان هم به ایران آمده اند.
وی تصریح کرد: با اولین نمایشگاه لوور در تهران خواستیم تنوع مجموعه های موجود در لوور را در تهران به نمایش بگذاریم و قرار نبود هنر و آثار ایرانی را به خود ایرانی ها معرفی کنیم بلکه می خواستیم نقاشی، مجسمه ها و سایر آثار تاریخی را به عنوان پل ارتباطی سایر تمدنها اینجا به نمایش بگذاریم.
مارتینز خاطرنشان کرد: در نمایشگاه موزه لوور در تهران آثاری از مصر باستان، روم، بین النهرین و آثار سلطنتی فرانسه دیده می شود.
وی با توضیح اینکه لوور یک قصر پادشاهی بوده که ناپلئون بناپارت اول و سوم در شکل گیری آن نقش مهمی داشته اند، گفت: در راستای همکاری های دو طرفه ما در 28 مارس (7 فروردین 97) نمایشگاهی از آثار قاجاری ایران را با نام امپراطوری گلهای سرخ در فرانسه برگزار خواهیم کرد که آثار این نمایشگاه از کاخ گلستان و موزه ملی ایران انتخاب شده است.
به گزارش ایرنا، 56 اثر موزه لوور از امروز، 14 اسفند 96 برای اولین بار شامل بیش از 50 پیکره، نقش برجسته، ظرف، تابلو نقاشی، چاپ سنگی و دو شئ شامل یک تبر مفرغی با کتیبه شاه ایلامی «اونتاش ناپیریشا» و دیگری شئ مفرغی از لرستان مربوط به و سایر آثار مربوط به فرانسه، ایتالیا، اتریش، آلمان، هلند، مصر، ترکیه، سوریه، عراق و هند در نمایشگاهی با عنوان «شکوه تمدن های جهان» به مدت چهار ماه در موزه ملی ایران به نمایش درمی آید.
موزهٔ ملی ایران، معروف به «موزه مادر ایران»، مهم‌ترین موزهٔ کشورو درخصوص نگهداری، نمایش و پژوهش مجموعه‌های باستان‌شناختی ایران است.
گستردگی و تنوع مجموعه اشیای این موزه با حدود 300 هزار شیء باستانی به گستردگی جغرافیایی کشور و دورانهای متعدد پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی است که کهن‌ترین آثار آن حدود هشتصد هزار سال قدمت دارد.
این موزه شامل دو ساختمان مجزا به نام‌های موزهٔ ایران باستان با تاریخ گشایش 1318 و موزه دوران اسلامی با تاریخ گشایش 1323 و بازگشایی در تاریخ 1394 است.
موزه ملی ایران در خیابان امام خمینی، مجموعه تاریخی باغ ملی، نبش خیابان پروفسور رولن و خیابان سی تیرواقع شده است.
موزه لوور ( du Louvre) در مرکز شهر پاریس در کشور فرانسه واقع شده و بیش از 35هزار اثر هنری در هشت بخش مختلف این موزه نگهداری می‌شود.موزه لوور با بیش از 9٫5 میلیون بازدیدکننده در سال، پربازدیدترین موزه جهان است.
این موزه از سال 1793 میلادی تا امروز به عنوان موزه عمومی فعال بوده‌است. تمرکز موزهٔ لوور روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ است و آثار بسیاری در این زمینه‌ها در این موزه جای گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به لوح حمورابی، تابلوی بانوی صخره‌ها و تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی اشاره کرد.
آثاری از تمدن ایران نیز در این موزه مشهور جهان در معرض بازدید قرار دارد که از آن جمله می توان به گاو بالدار آشوری، دیواره هایی از تخت جمشید، سنگ نگاره کمان داران کاخ آپادانا و کاشی دختر ایرانی اشاره کرد.

منتشر شده در 14 اسفند 1396

بازدید: 345

برخی مسئولان اعتقادی به پژوهش ندارند

اشاره:

آموزش و پژوهش دو روی یک سکه اند، یعنی اگر این سکه را توسعه بنامیم آموزش و پژوهش برای اجرای برنامه های توسعه لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

به عبارت دیگر در هر بخشی ما به توسعه نخواهیم رسید مگر اینکه آموزش در آن بخش توسعه کیفی و کمی پیدا کند و این هدف نیز محقق نمی شود مگر اینکه راهنما و راهگشای هر حرکت در این مسیر پژوهش باشد.

این راهنما و راهگشا در جامعه امروز ما در کجا قرار گرفته است؟ دانشگاه های ما به عنوان منابع و مراجع اصلی آموزش های توسعه در جامعه، چه نگاهی به پژوهش دارند؟ جایگاه پژوهش در جوامع دیگر چگونه است؟ کاربرد پژوهش در برنامه های توسعه چیست؟ نگاه بخش خصوصی به پژوهش چیست؟ این پرسش ها و پرسش هایی از این دست را با دکتر تورج محمدی* معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و صنعت در میان گذاشتم.

گفت و گو: تاج محمد کاظمی 

اطلاعات: مقوله پژوهش در مباحث توسعه در چه جایگاهی قرار دارد و موقعیت این جایگاه در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها چگونه است؟

دکتر محمدی: پژوهش یعنی اینکه ما قبل از اقدام به کاری در مورد آن کار مطالعه کرده و یک آینده نگری داشته باشیم، احتمالات مختلف را بررسی کنیم و براساس نتایج این موارد تصمیم بگیریم که چه اقدامی انجام بدهیم.

پژوهش برخلاف تصور عمومی تنها به حوزه علوم تجربی نمی شود، بلکه هم در حوزه علوم انسانی و هم در حوزه علوم تجربی و حتی در مسائل سیاسی انجام می شود، ما اگر مثلا در حوزه مسائل سیاسی پژوهش های جدی انجام می دادیم به نظر می رسد که شاید این اشتباهاتی که در طول سال های گذشته در این حوزه اتفاق افتاده است، صورت نمی گرفت.

کشورهای پیشرفته و توسعه یافته و درحال توسعه شاید مهم ترین تفاوتشان در میزان بهره مندی آنها از حوزه پژوهش است، یعنی در کشورهای توسعه یافته، سهم پژوهش به علت اعتقادی که به پژوهش وجود دارد، بسیار بسیار نسبت به کشورهایی مثل ما که در حال توسعه هستیم؛ بیشتر است.

در طول سال های گذشته پژوهش مورد توجه جدی نبوده است، سالهاست که ما شعار تخصیص اعتبار حدود چهار درصد را از درآمد ناخالص ملی برای پژوهش می دهیم، ولی هیچ وقت این رقم به بالاتر از نیم درصد افزایش پیدا نکرده است.

اگرچه وقتی این موضوع را واکاوی می کنیم مشخص می شود در بسیاری از دستگاه ها اعتبارات پژوهشی متاسفانه صرف کارهای اجرایی و جاری می شود و در گزارش های سازمان ها، به عنوان بیلان پژوهشی اعلام می شود.

اطلاعات: پژوهش با آموزش چه ارتباطی دارد؟

دکتر محمدی: ما در بعضی مواقع شاهد این هستیم که بعضی ازمدیران دولتی و همکاران دانشگاهی ما مدعی می شوند که توجه به پژوهش به آموزش لطمه می زند.

این باید بیشتر واکاوی شود و نباید بگذاریم توجه ما به پژوهش به آموزش آسیب برساند این دوکاملا به هم ارتباط دارند و برای پژوهش باید از آموزش استفاده بکنیم، یعنی یک پژوهشگر تا وقتی به درستی آموزش نبیند نمی تواند پژوهش کند و در مسیر پژوهش قرار بگیرد.

آموزش باید با پژوهش به روز شود، ولی متاسفانه آموزش مان را به درستی با پژوهش به روز نکردیم، یعنی این دو باید تاثیرات متقابل مثبتی روی هم بگذارند و این چیزی است که در کشورهای توسعه یافته اتفاق می افتد، ولی متاسفانه در کشورهای در حال توسعه این دو از هم فاصله گرفتند و بی ارتباط هستند.

اطلاعات: ارتباط پژوهش با فناوری چیست؟

دکتر محمدی: فناوری می تواند تبدیل دانش به ثروت باشد، خوشبختانه در طول سال های گذشته در این زمینه اتفاقات خوبی در کشور افتاده است، ولی باید توجه داشته باشیم که ما از چه حوزه ای چه توقعاتی داریم.

ما نمی توانیم از دانشگاه ها همه فناوری را توقع داشته باشیم. فناوری در واقع برای اینکه توسعه، انتقال، بومی سازی و بکار گرفته شود به زیرساخت های دیگری نیز نیاز دارد. طرح توسعه شرکت های دانش بنیان ایده بسیار خوبی است که امیدوارم به درستی اجرا شود و دانشگاه ها از این ظرفیت به درستی استفاده کنند.

توسعه شرکت های دانش بنیان یعنی اینکه ما بتوانیم دانش حاصل از پژوهش را در قالب محصول به فناوری تبدیل کنیم و جامعه بتواند از دستاوردهای علمی دانشگاه ها به بهترین شکل ممکن استفاده کند و نتیجه تحقیق و پژوهش در دانشگاه ها به طور ملموس توسط مردم مورد بهره برداری

قرار بگیرد.

اطلاعات: دیدگاه و نگرش کلی در مورد پژوهش در کشور ما هم در آموزش عالی و هم در خارج از آموزش عالی چگونه است؟

دکتر محمدی: متولی پژوهش در کشور باید مشخص باشد، ما الان در حوزه پژوهش و فناوری هم وزارت علوم و تحقیقات را داریم که عنوان تحقیقات و فناوری را با خود حمل می کند و هم معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را داریم، اگر چه این دوتا به دلایل مختلفی در کنار هم قرار گرفته اند و سالهاست به همین شکل بحث پژوهش و فناوری در کشور مدیریت می شود.

ولی باید متولی پژوهش و فناوری در کشور و جایگاه آن به درستی تبیین شود، الان شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری که به ریاست رئیس محترم جمهوری تشکیل می شود شاَن بالای این جلسه و شورا را نشان می دهد، در این شورا مدیران پژوهش و فناوری همه دستگاه ها می آیند و وزیر علوم نیز دبیر این شوراست، سیاست گذاری ها هم در آن انجام می?شود و این مسائل، مقدمات مدیریت صحیح پژوهش در کشور است.

از منظر سیاست گذاری، نیاز است جایگاه این شورا تصویب و اختیارات بیشتری به آن داده شود. در حال حاضر این شورا، آن طور که باید و شاید حق نظارت و اختیارات کامل برای تصدی گری پژوهش در کشور را کسب نکرده است و باید وظایف بیشتری به آن محول شود تا بتواند سیاست های کلان پژوهش و فناوری کشور را به ارگان های دولتی و حتی غیر دولتی تسری بدهد.

اطلاعات: ظرفیت ها و توانمندی های پژوهشی دانشگاه ها در چه وضعیتی است و آیا ظرفیت های بالقوه ای که در دانشگاه ها وجود دارد، به فعل تبدیل می شود؟

دکتر محمدی: از منظر نیروی انسانی که بخشی اصلی ظرفیت پژوهشی دانشگاه ها محسوب می شوند، دانشگاه های دارای دوره های تحصیلات تکمیلی و خصوصا دانشجوهای مقطع دکترا ظرفیت خوبی هستند که دراختیار دانشگاه ها قرار دارند. اعضای هیئت علمی به عنوان پژوهشگران اصلی می توانند از ظرفیت های نیروی انسانی و فکری دانشگاه های تحصیلات تکمیلی کمک بگیرند ولی این بخشی از ظرفیت موجود ما در دانشگاه هاست.

توسعه‌ گروه ها و آزمایشگاه های تحقیقاتی به منظورشکل گیری هسته های اولیه پژوهش در دانشگاه و عملیاتی کردن آنان و در کنار آن تلاش برای انتقال یافته های پژوهشی و تبدیل آن به فناوری، ضرورتی است که باید شرکت های دانش بنیان را تشکیل بدهیم و اینها اتفاقاتی است که در دانشگاه?ها در حال رخ دادن است.

به عبارتی دیگر، ظرفیت آزمایشگاههای تحقیقاتی، گروه های پژوهشی و پژوهشکده ها در دانشگاه ها شکل گرفته و این امکانات ظرفیت کارهای گروهی را برای انجام پروژه های بزرگ ملی، بالا می برد. برای تجاری سازی آنها می بایست شرکت های دانش بنیان دانشگاهی داشته باشیم.

اطلاعات: ما ممکن است در حال حاضر ظرفیت های خیلی خوبی در بخش پژوهش داشته باشیم، ولی در جامعه استفاده نشود در این زمینه می توانید توضیحاتی بدهید.

دکتر محمدی: نیروی انسانی ما در بخش پژوهش شامل استادان دانشگاه ها، دانشجوهای دکتری و گروه های پژوهشی فعال در قالب کلونی ها

است، ما از نظر نیروی انسانی مشکلی نداریم، اما در بخش تجهیزات مورد نیاز برای برخی از پژوهش ها مخصوصا در علوم تجربی که نیاز به تجهیزات پیشرفته دارد، مشکلاتی است که البته ما در طول سال های گذشته سعی کردیم در دانشگاه ها بخشی از این تجهیزات را خریداری کنیم، ولی محدودیت منابع مالی دانشگاه ها اجازه نمی دهد که همه نیازهای سخت افزاری پژوهشگران را تهیه و در اختیار انها بگذاریم.

برای اینکه بتوانیم از همه ظرفیت های نیروی انسانی دانشگاه ها در بخش پژوهش درست استفاده کنیم و با حداکثر توان کار بکنیم باید

سرمایه گذاری کافی در تجهیزات اولیه مورد نیاز داشته باشیم. دستورالعمل ها و آئین نامه های اجرائی را با کمک هیئت امناء تصویب کنیم و در این راستا تاسیس شرکت های دانش بنیان نیز یک ضرورت بوده که به آن توجه شده است.

به هر حال پژوهش علاوه بر الزاماتی همچون نیروی انسانی و تجهیزات، به امکانات و منابع مالی هم نیاز دارد که متاسفانه منابع مالی که در دانشگاه ها برای پژوهش در نظر گرفته می شود در اولویت های آخر است.

اطلاعات: پس می توان نتیجه گرفت که ممکن است پژوهشگران خیلی مایل به ادامه کارهای پژوهشی نباشند، چون وقتی حق الزحمه خوب به آنان داده نشود، طبیعتا آنها هم رغبتی به ادامه کار نخواهند داشت و این مساله می تواند به جایگاه پژوهش در دانشگاه ها آسیب بزند، در این زمینه چکار باید کرد؟

دکتر محمدی: برای رفع این مشکل، روسای دانشگاه ها، استادان و معاونت پژوهشی دانشگاه ها نشست هایی را با نمایندگان مجلس داشتند و مسائل و مشکلات پژوهش بررسی شده است، ولی به هرحال محدودیت های دولت و کشور هم غیر قابل انکار است و ما نمی توانیم توقع معجزه ای ازآن طرف داشته باشیم.

فرض مثال، شما تصور کنید متوسط اعتبارسالیانه ای که در اختیار یک استاد در دانشگاه های سطح یک کشور برای مقوله پژوهش در نظر گرفته می شود حدود ۱۰ میلیون تومان است. حالا این استاد در طول یکسال با یک الی دو دانشجوی دکتری و دو الی سه دانشجوی کارشناسی ارشد و هزینه های چشم گیر امر پژوهش، چه اقدام خاصی می تواند انجام دهد؟ مسلما پژوهش با کیفیت را نمی توان انجام داد و نتیجه آن چیزی که انتظار داریم؛ نخواهد بود.

اطلاعات: آیا مشکلات و موانع پژوهش در دانشگاه ها صرفا کمبود اعتبارات است یا اشکالات جدی فرهنگی نیز در مقوله پژوهش می توان پیدا کرد، مثلا چرا یک پژوهشگر ایرانی به رغم اینکه ممکن است در مراکز علمی دنیا شناخته شده باشد، متاسفانه در درون کشور شناخته شده نیست؟

دکتر محمدی: بله! درست است و من گفته های شما را تائید می کنم، به نظر من منابع مالی و کمبود این منابع یکی از مشکلات جدی ماست ولی تمام مشکلات ما نیست، ما به پژوهش در کشور اعتقاد نداریم، سال هاست که قطب های علمی را در دانشگاه ها شکل دادیم، یعنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اشخاصی را به عنوان قطب در حوزه های مختلف علمی تائید کرده و به آنها ماموریت داده که درآن موضوع خاص تحقیق و بررسی کنند.

اما وقتی قرار است در کشور در مورد آن موضوع علمی تصمیمی گرفته شود با افراد آن قطب علمی مشورت نمی کنند؟ ما اگر به پژوهش اعتقاد داشتیم منابع پژوهش ها را هم تامین می کردیم. به نظر من مشکل ما مشکل فرهنگی است و به پژوهش آ نطور که باید اعتقاد نداریم، بسیاری از تصمیمات را بدون پژوهش می گیریم.

حرف ما این است که در دانشگاه های ما پژوهشگران بسیار ممتازی داریم که در سطح بین المللی شناخته شده اند و برای کشور اعتبار آورده اند،

ولی آنها فقط در محیط کارشان شناخته شده هستند و متاسفانه خارج از محیط دانشگاه کسی آنها را نمی شناسد و نقش آنها را در جامعه نمی داند و این موارد از جمله ضعف های جدی بخش پژوهش است و نیاز به کارهای اساسی فرهنگی دارد.

اطلاعات: کاربرد و تاثیر پژوهش در بخش های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چیست، آیا پژوهش در ارتقا امور و حل مشکلات در این بخش ها کارساز بوده است؟

دکتر محمدی: هما نطورکه اشاره شد همه حوزه ها نیاز به پژوهش دارد، یعنی در حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بهتر بود که قبل از هر تصمیمی و هر اقدامی پژوهش می کردیم و براساس نتایج آن پژوهش، تصمیم گیری انجام می شد.

به نظر می رسد در حوزه هایی موفق بودیم که از پژوهش و نتایج آن استفاده کرده ایم و در حوزه هایی که امروز مشکل و ایرادی وجود دارد؛ مثل مسائل اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نشان از این واقعیت است که در آن حوزه ها، پژوهشی انجام ندادیم و به نتایج پژوهش های انجام شده هیچ توجهی نکردیم. بدون شک پژوهش هایی در دست انجام است ولی این پژوهش ها اولا، باید اصول علمی در آن رعایت شده باشد تا بتوان به نتایج آنها اعتماد کرد و ثانیا باید به این نتایج درعمل پایبند باشیم، مثلا در بعضی از مواقع پیش می آید که پژوهش را انجام داده ایم ولی به هنگام عمل کار را با نظر و صلاح خودمان پیش می بریم و این موضوع متاسفانه نتیجه اش مشکلاتی می شود که ما در بعضی از حوزه ها با آنها مواجه هستیم.

اطلاعات: آیا بخش خصوصی هم در بحث پژوهش فعال است؟

دکتر محمدی: بخش خصوصی که مجبور باشد بین هزینه ها و درآمدش موازنه سودمند را برقرار کند، ناچار است که پژوهش بکند. در کشورهای توسعه یافته بسیاری از دانشگاه ها و مراکز صنعتی متعلق به بخش خصوصی هستند و برای اینکه بتوانند در بازار سالم رقابت کنند، مجبور به پژوهش هستند. مراکز قوی و مجهز توسعه در بخش های مختلف دارند و تعداد زیادی پژوهشگر در این مراکز فعالیت می کنند.

در کشور ما بخش خصوصی به طورکلی جدی گرفته نشده است و ما دانشگاه خصوصی به معنای واقعی کلمه نداریم، دانشگاه های خصوصی که در حال حاضر در کشور فعال هستند؛ صرفا در زمینه دریافت شهریه خصوصی هستند اما عملا قوانین و مقررات دولتی بر آنان اعمال می شود. فعالیت بخش خصوصی ما در اقتصاد هم این گونه است که کارخانه هایی به عنوان اصل ۴۴ به بخش غیردولتی واگذار شده اند، ولی دولت در سیاست گذاری،

سرمایه گذاری و تعیین میزان سهام آنها در شکل های مختلف دخالت دارد. بطوری که در شرایط کلی نمی توان مشخص کرد که بخش خصوصی چه بخشی ازاین فعالیت ها را انجام می دهد.

آنچه که می توان درباره نقش پژوهش در حوزه مسائل فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و صنعتی گفت این است که اگر این بخش ها به درستی به بخش خصوصی واگذار شوند، قطعا آنها از پژوهش استفاده خواهند کرد، یعنی ناچار هستند که از پژوهش استفاده کنند تا بتوانند در بازار رقابت کنند، مثلا اگر در صنعت خودروسازی پژوهش های درستی انجام می گرفت و نتایج آنها به درستی بکار گرفته می شد، صنعت خودرو ما می توانست در بازار جهانی خودرو رقابت کند، چرا الان نمی توانیم رقابت بکنیم، چرا مجبور می شویم برای رقابت تعرفه های آنچنانی برای ورود خودروهای خارجی بگذاریم، این ها مشکلاتی است که با بهاء دادن به پژوهش حل می شود.

اطلاعات: اگر پیشنهاد مشخصی برای ارتقاء جایگاه پژوهش در کشور دارید، بفرمائید.

دکتر محمدی: پیشنهاد من این است که ضمن تامین منابع مالی برای پژوهش باید به پژوهش اعتقاد داشته باشیم، یعنی باید مراکز تحقیقاتی مان را به عنوان اتاق های فکر بکار بگیریم و به آنها اعتماد کنیم، به نظر من این موضوع حتی نسبت به تامین منابع مالی پژوهش در اولویت قرار دارد، یعنی ما منابع را نیاز داریم تا بتوانیم پژوهش بکنیم، ولی اگر نتیجه این پژوهش بکار گرفته نشود، هیچ فایده ای ندارد.

این به معنی آن است که اول به پژوهشگران و مراکز پژوهشی مان اعتماد کنیم و در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها از آنان استفاده کنیم. وقتی پژوهشگران در موقع اجرا در کنار ما قرار گرفتند، طبیعتا برای اینکه به ما بهتر کمک کنند باید منابع مالی هم در اختیارشان قرار دهیم، به نظر من اگر این اتفاقات بیافتد، می توانیم انتظار داشته باشیم که در سال های آینده در حوزه های مختلف وضعیت بهتری داشته باشیم.

اطلاعات: حرف آخر؟

دکتر محمدی: باید به دانشگاه ها استقلال بیشتری داده شود، متاسفانه اختیارات دانشگاه ها را کمی محدود کردیم، روسای دانشگاه ها در شرایط فعلی طبق مسئولیتی که دارند نمی توانند در حوزه های مختلف تصمیم بگیرند و این کم کردن استقلال دانشگاه ها مانع از این می شود که دانشگاه ها شکوفا بشوند.

با واگذاری اعتبارات بیشتر و در عین حال مسئولیت های بیشتر به دانشگاه ها می توانیم امیدوار باشیم که آنها نیز نقش خودشان را در جامعه به درستی ایفا کنند. تا زمانی که ما آن حالت قیم مآبانه را بر دانشگاه ها داشته باشیم و اختیارات لازم را به آنها واگذار نکنیم و خود آنها مسئولیت هایشان را به عهده نگیرند و ما بخواهیم از بالا آنها را کنترل کنیم، نمی توانیم انتظار این را داشته باشیم که دانشگاه ها بطور جدی شکوفا شوند.

من از مسئولین اجرائی کشور تقاضا می کنم که به دانشگاه ها توجه بیشتری کنند، هم به حوزه پژوهش و هم به سایر حوزه ها، اگر بخواهیم که دانشگاه ها نقش خودشان را در توسعه کشور به درستی ایفا کنند، نیاز است که به دانشگاه ها، بخصوص در سال های پیش رو توجه جدی و عملی شود.

* استاد ممتاز دانشگاه علم و صنعت ایران – دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز

منبع: روزنامه اطلاعات 13اسفند96

منتشر شده در 14 اسفند 1396

بازدید: 341

آقایان مسئول! لطفا کمتر حرف بزنید

چرا مسئولان ما این همه عطش دارند در مورد هر مسئله ای حرف بزنند؟ زیاد حرف زدن فضیلت است؟ چه ایرادی دارد گاهی بگویند من در این حوزه اطلاعات کافی ندارم و بهتر است متخصصان حرف بزنند.

منتشر شده در 09 اسفند 1396

بازدید: 641

سالروز تولد خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس/شهره اکبری

با یک حساب سر انگشتی و ضرب و تقسیم ساده می‌توان دید که خواجه نصیرالدین طوسی بطور متوسط در هر سال بیش از سه کتاب به رشته تحریر درآورده و جالب‌تر این که در شرایطی موفق به چنین مهمی گردیده که کشور زیر تاخت و تاز حمله مغول‌ها بوده و شیخ هم ناچار به گریز از شرارت دشنه‌های دشمن علم و بینش مغول‌ها.

اما شیخ در این شرایط بحرانی چه مطالبی نوشته؟ ریاضیات٬ نجوم٬ فلسفه٬ علم کلام٬ منطق٬ اخلاق٬ تذکره٬ علوم حدیث و روایت و فقه و شعر و...

شیخ در همان اوضاع بحرانی کشور در مراغه رصدخانه می‌سازد و در میان وحشی‌گری‌های مغول‌های بیگانه با علم کتابخانه می‌سازد.

شیخ صدها شاگرد نیز تربیت می‌کند که هر کدام‌شان فخر زمان خود بوده‌اند و هنوز هم کشورمان به آن‌ها می‌بالد؛ علامه حلی٬ قطب‌الدین شیرازی که کاشف علت تشکیل رنگین‌کمان است و البته ابن میثم بَحرانی صاحب کتاب بی‌بدیل شرحی بر نهج‌البلاغه و...

باری سخن گفتن از شیوخ و علمای این دیار بسیار مشکل است و در این مقالات کوتاه زمانه تکنولوژی گفتن از همه سجایا و خدمات آن‌ها مشکل است.

تاریخ‌نویسان نوشته‌اند خواجه نصیرالدین طوسی در زمان حمله قوم مغول به ایران در مراغه رصدخانه می‌سازد و در کنارش کتابخانه‌ای با ۴۰۰ هزار جلد کتاب بنا می‌گذارد! کاری شگفت که در شرایط کنونی و حتی به لطف تکنولوژی‌های مدرن چاپ هم ساخت کتابخانه‌ای با ۴۰۰ هزار عنوان زیر یک سقف بیشتر شبیه یک رویا می‌ماند.

اما این شیخ فعل خواستن٬ توانستن است را صرف می‌کند و بی‌هیچ بهانه‌ای کتاب‌ها را گرد می‌آورد.

و باز هم تاریخ‌نویسان نوشته‌اند خواجه نصیرالدین طوسی بیش از ۱۸۰ کتاب به رشته تحریر درآورده و مانند همه علما و فقها شاعر هم بوده؛

منم آن که خدمت تو کنم و نمی‌توانم

تویی آن که چاره من نکنی و می‌توانی

دل من نمی‌پذیرد که به جز تو یار گیرد

به تو دیگری چه ماند، تو به دیگری چه مانی؟

به سادگی می‌توان بیشتر روزهای سال را به اسم خدمات و دانش این شیخ نام‌گذاری کرد اما این امر حتماً اجحافی است در حق سایر نام‌آوران این دیار.

و در این میان مهندسان روز تولد این اسطوره علم کشور را به نام خود در تقویم ثبت کرده‌اند.

ضمن شادباش به همه مهندسین کوشای کشور علت این نام‌گذاری را اگر پرسان شویم خالی از لطف نیست!

تاریخ‌نویسان در صفحات افتخار این دیار نوشته‌اند که رصدخانه مراغه بزرگ‌ترین رصدخانه جهان پیش از اختراع تلسکوپ بوده و دیوار ( ذات‌الحلق ) از شاهکارهای محاسباتی جهان است که دیواری حلقوی بوده و در رصد ستارگان بسیار راهگشا بوده.

پنجم اسفندماه سال‌روز میلاد خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس را به جامعه پویای مهندسین و همه جویندگان علم تبریک می‌گوییم و هرچند گفتن از این شیخ پایان‌ناپذیر است اما بناچار این سخن را با یکی از اشعارش به پایان می‌بریم که یادمان باشد علم و ادب در این دیار پیوندی دیرینه دارند.

موجود به حق واحد اول باشد

باقی همه موجود مخیل باشد

هر چیز جز او که آید اندر نظرت

نقش دومین چشم احول باشد

منتشر شده در 05 اسفند 1396

بازدید: 445

دوازدهمین جشنواره شعر فجر در تبریز به کار خود پایان می‌دهد

همزیستی نیوز:  با برگزاری محفل تبریز از محافل دوازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، این جشنواره به آخرین خانه از برگزاری محافل ادبی خود می‌رسد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا در این برنامه که در تالار هتل شهریار برگزار می‌شود، علاوه بر شاعران خطه آذربایجان و شهر تبریز، میهمانانی از کشورهای ترکیه و آذربایجان نیز حضور خواهند داشت.

پس از برگزاری محافل شعر فجر در شهرهای کرمانشاه، سرپل ذهاب، تهران، زاهدان، قم و اصفهان، پرونده محافل دوازدهمین جشنواره شعر فجر در تبریز بسته می‌شود.

عصر یکشنبه ساعت 16، دوازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر که مهمترین رویداد کشور در حوزه شعر به شمار می‌رود، در تالار پتروشیمی تبریز به کار خود پایان خواهد داد.

منتشر شده در 05 اسفند 1396

بازدید: 342