دکتر محمود سریع القلم
استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
۱-به شخصی که به ما محبت کرده و احترام گذاشته، لطمه می زنیم؛
۲-اینکه در چه جغرافیایی، چه سخنی را باید بگوییم یا نگوییم، آموزش ندیده ایم؛
۳-با یک ویژگی منفی، کلیتِ یک فرد را تخطئه می کنیم؛
۴-ظاهر و باطنِ ما در دوستی، بسیار فاصله دارد؛
۵-روزی چندین بار حرفمان را تغییر می دهیم؛
۶-مسئولیتِ قولی را که می دهیم نمی پذیریم؛
۷-تا بتوانیم از گفتنِ “اشتباه کردم” فرار می کنیم؛
۸-پشتِ سرِ فردی که از ما انتقادِ معقول کرده، بد گویی می کنیم؛
۹-خیلی زود محبتِ دیگران را فراموش می کنیم؛
۱۰-خود را ده برابرِ آنچه که هستیم نشان می دهیم؛
۱۱-ناخودآگاهِ ما از فردی که موفق است، دائماً ناراحت و پریشان است؛
۱۲-در حذفِ افرادِ توانا، بسیار کوشا هستیم؛
۱۳-به هر موضوع ریزُ و درشت، واکنش نشان می دهیم؛
۱۴-در گرفتنِ جواب، خیلی عجله داریم؛
۱۵-بدون توجه به ظرفیت و توانایی، اکثریت می خواهند سلبریتی شوند؛
۱۶-آدابِ دوستی و مراقبت از دوستی را، قبل از ده سالگی نیاموخته ایم؛
۱۷-نسبت به دروغ و ابهام، سِر شده ایم ؛
۱۸-متوجه نیستیم که تعداد دروغ، Peak دارد؛
۱۹-اصولِ ساختنِ اعتماد با انسان های دیگر را، قبل از ده سالگی نیاموخته ایم؛
۲۰- دنبالِ بُرد های کوتاه مدت هستیم؛
۲۱-ظاهری متواضع ولی عمدتاً باطنی مغرور داریم؛
۲۲-تفاوت های یکدیگر را به رسمیت نمی شناسیم؛
۲۳-افکارِ متفاوتِ انسان ها را، حق آن ها نمی دانیم؛
۲۴- بسیاری مسائل کم اهمیت، به ما برمی خورد و زود ناراحت می شویم؛
۲۵-بیشتر دعوایی هستیم تا اهلِ تفاهم، کوتاه آمدن و خویشتن داری؛
۲۶-تعداد افرادِ Bipolar بیشتر از آن است که تصور می کنیم؛
۲۷-بسیارعطش داریم واردِ حریمِ خصوصی دیگران شویم؛
۲۸-عمدتاً تخیلی، تحلیل می کنیم؛
۲۹-چون سیگنال های متضاد می فرستیم، نمی توانیم اعتمادِ هم دیگر را جلب کنیم؛
۳۰-چون از یکدیگر در امان نیستیم، نمی توانیم گروه، تشکیلات، حزب، بنگاه، سیستم و نظام اجتماعی درست کنیم.
همزیستی نیوز - سه روز پیش خبری منتشر شد مبنی‌بر اینکه «۱۹دانشگاه ایرانی در فهرست برترین دانشگاه‌های جهان قرار گرفتند». خبری که هیچ منبع موثقی نداشت و حتی مؤسسه «شاخص پژوه» که در این لیست قرار گرفته، مجوز آن در سال 95 لغو شده است. حال سؤال این است که چطور ممکن است موسسه‌ای که سه سال پیش لغو مجوز شده، در رنکینگ جهانی قرار گیرد؟
به گزارش ایرنا پلاس در این خبر که رسانه‌های رسمی مانند شبکه خبر منتشر کرده‌اند، آمده بود: «بر اساس جدیدترین نتایج نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، دانشگاه‌های علامه طباطبائی، الزهرا (س)، صنعتی امیرکبیر، آزاد واحد علوم تحقیقات، فردوسی مشهد، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، آزاد واحد نجف‌آباد، کاشان، علوم پزشکی شهید بهشتی، مؤسسه تحقیقاتی شاخص پژوه، صنعتی شریف، شیراز، تبریز، تربیت مدرس، تهران، علوم پزشکی تهران، خواجه نصیرالدین طوسی و یزد در این فهرست قرار گرفته‌اند.»
تکذیب لیست ۱۹ تایی دانشگاه‌های ایران در برترین‌های جهان
در واکنش به این خبر، محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به ایرناپلاس گفت: «این خبر معتبر نیست و حتی یکی از این موسسه‌هایی که در این رتبه‌بندی اسمش آمده، منحل شده است. ما به این مدل اخبار اهمیتی نمی‌دهیم و آنها را تأیید نمی‌کنیم. چرا که هیچ منبع و اعتباری ندارند.»
اما مسئله فقط تکذیب این خبر و این رنکینگ نیست، سؤالی که مطرح می‌شود این است مؤسسه‌ای که در مجموعه دانشگاه اصفهان مشغول فعالیت بوده و از سه سال پیش لغو فعالیت شده و از طرف وزارت علوم و مسئولان این دانشگاه عنوان شده «متخلف» است، چگونه در رنکینگ جهانی قرار می‌گیرد؟
مروری بر فراز و نشیب‌های پژوهشگاه شاخص پژوه
مروری بر آنچه در این مؤسسه در چند سال اخیر اتفاق افتاده شاید نگاه روشن‌تری از وضعیت آن به‌دست دهد. در تاریخچه این مؤسسه آمده است: «پژوهشگاه شاخص پژوه از اوایل دهه هشتاد، با هسته اولیه گروه پژوهشی بهسازی لرزه‌ای شاخص پژوه و با مجوز وزارت علوم تحقیقات و فناوری تشکیل شد. این گروه پژوهشی پس از طی مراحل قانونی و تشکیل سه گروه پژوهشی مجزا، مبدل به مرکز پژوهشی شاخص پژوه شد و از حالت موافقت اصولی، تبدیل به یک مرکز قطعی پژوهشی شد و این پژوهشکده به‌عنوان اولین مجموعه پژوهشی از بخش خصوصی کشور و هم زمان با گسترش فعالیت‌های پژوهشی خود، موفق به اخذ مجوز پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری پژوهش‌محور از اوایل دهه نود شد.» یعنی این مؤسسه در سال ۹۱ شروع به پذیرش دانشجو کرده است.
اما ماجرا از بهمن ۹۵ شروع می‌شود. آنجا که دبیر هیئت رئیسه دانشگاه اصفهان گفته بود: «با توجه به رأی شعبه یک دادگاه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مؤسسه شاخص پژوه که از سال ۹۱ طی قراردادی غیرقانونی از نام دانشگاه اصفهان سوءاستفاده کرده، ناچار به خروج از دانشگاه است.» فعالیت این پژوهشگاه ادامه داشت تا اینکه مرکز نظارت و ارزیابی آموزش عالی وزارت علوم طی نامه‌ای پایان کار این مرکز و انحلال آن را بر اساس مکاتبات سازمان بازرسی کل کشور و همچنین بررسی‌های به عمل آمده اعلام کرد.
از افق ۱۴۰۰ شاخص پژوه تا لغو مجوز آن
وزارت علوم در تاریخ ۹ اسفند ۹۵ در اطلاعیه‌ای اعلام کرد این مؤسسه منحل شده است. در این اطلاعیه آمده بود: «با عنایت به مستندات دریافتی از مرکز نظارت و ارزیابی آموزش عالی، مکاتبات سازمان بازرسی کل کشور و بررسی‌های به عمل آمده و بر اساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی مورخ ۰۱/۱۲/۹۵ بدین‌وسیله ضمن لغو مجوز، انحلال پژوهشگاه مهندسی بحران‌های طبیعی شاخص پژوه (خصوصی) اعلام می‌شود.» در ادامه این حکم انحلال، پژوهشگاه شاخص پژوه موظف شده است مستندات مربوط به عملکرد آموزشی و پژوهشی دانشجویانی را که از مجاری قانونی و رسمی پذیرش شده‌اند به‌منظور تعیین تکلیف، ظرف مدت یک هفته به معاونت آموزشی وزارت علوم ارسال کند.
ورود به دانشگاه با ضابطه و بدون کنکور
ماجرا بین دانشگاه اصفهان و شاخص پژوه ادامه داشت. تا مردادماه ۹۷ که حسین احمدی‌کیا، رئیس دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه اصفهان دراین‌باره گفته بود: «این مؤسسه در سطح فوق‌لیسانس و دکتری، بدون کنکور از نهادها و ادارات دولتی دانشجو می‌گرفت و تعداد زیادی از مدیران را از مراکز مختلف به شاخص پژوه آورد. آمار این دانشجویان در وزارت علوم ثبت شده است، در این آمار مشخص می‌شود که عده‌ای بدون ضابطه و کنکور وارد دانشگاه می‌شدند و بدون هیچ دوره خاصی، فارغ‌التحصیل شدند.»
مشکل ما با وزارت علوم یک مشکل سیاسی است
امیر محمودزاده، رئیس پژوهشکده شاخص‌پژوه در این باره به ایرناپلاس می‌گوید: «مشکلی اصلی ما با وزارت علوم، یک مشکل سیاسی است که برای ما درست کرده‌اند. به این معنی که پس از تغییر دولت و استقرار دولت جدید، در سال ۹۲ وزارت علوم و دانشگاه اصفهان علی‌رغم قرارداد ۳۰ سالهای که ما در دولت‌های قبلی بسته بودیم، افراد جدیدی که آمدند گفتند ما این را قبول نداریم. ما به این قراردادها پایبند نیستیم. از همان ابتدای سال ۹۲ که دولت آقای روحانی مستقر شد، درگیری بین رئیس جدید دانشگاه اصفهان که یک اصلاح‌طلب است با رئیس قبلی دانشگاه باعث شد که ما دچار بحران‌هایی در وزارت علوم شویم. کشمکش‌های خیلی زیادی وجود داشت و آنها آمدند در تاریخ ۰۱/۱۲/۹۵ گفتند که ما ضمن لغو مجوز پژوهشگاه، آن را منحل اعلام می‌کنیم. در صورتی که آنها اصلاً اجازه ندارند مؤسسه یک بخش خصوصی را منحل کنند. آنها مجوز دادند و می‌توانند مجوزشان را پس بگیرند.»
درگیری ریاست قبلی و جدید دانشگاه اصفهان
وی ادامه داد: این کار آنها چند دلیل داشت؛ «دلیل اول این بود که خود این مجموعه بسیار خصوصی، چابک، فعال و کیفی بود و عملاً بدنه‌های دولتی با آن بودجه عریض و طویل نمی‌توانستند با این مجموعه رقابت کنند. نکته دوم هم همین درگیری ریاست قبلی و جدید دانشگاه اصفهان است. این درگیری به ساختار وزارت علوم کشیده شد. ما در کمیسیون آموزش مجلس و در کمیسیون اصل ۹۰ یک شکایتی را علیه وزارت علوم مطرح کردیم. هر دو کمیسیون به نفع ما رأی دادند و اعلام کردند ادامه فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگاه بلامانع است. اما هنوز که هنوز است به رأی کمیسیون اصل ۹۰ و رأی کمیسیون آموزش تمکین نمی‌کند. جدا از این موضوع‌ها، ما در دیوان عدالت اداری و در دادگاه اعتراض کردیم و پرونده‌ها در حال رسیدگی است، اما با این حال شاخص پژوه در سطح بین‌المللی مطالعاتش، تحقیقاتش، اختراعات و مقالاتش را انجام می‌دهد. این مجموعه یک مؤسسه کیفی و علمی در ایران است و حالا دنیا دارد اعلام می‌کند که این مجموعه به‌عنوان تنها مؤسسه خصوصی در ایران در این رنکینگ قرار گرفته و جزو ۱۹ دانشگاه برتر شده است، وزارت علوم هم دست از عناد و لجاجت بردارد.»
اظهارات آقای محمودزاده غیرواقعی است
در این میان محسن قائم‌فرد، مدیر حقوقی دانشگاه اصفهان در واکنش به اظهارات رئیس مؤسسه شاخص پژوه به ایرناپلاس می‌گوید: «ما مشکل سیاسی را تکذیب می‌کنیم. آقای محمودزاده به کاغذهایی که هیچ نیست و ارزشی ندارد، استنادهای آن‌چنانی می‌کند. کمیسیون اصل ۹۰ به وزارت علوم نوشته است که مؤسسه ایشان که بخش آموزشی‌اش ابطال شده، پیشنهاد و اجازه داده می‌شود که کار پژوهشی انجام دهد. نه اصل ۹۰ میتواند که چنین حکمی بدهد و نه برای وزارت لازم‌الاجرا است. من به‌عنوان مسئول حقوقی دانشگاه اصفهان اظهارات آقای محمودزاده را غیرواقعی دانسته و تکذیب می‌کنم.» قائم فرد ادامه می‌دهد: «شاخص پژوه از نظر وزارت علوم منحل شده و انحلال آن به همه جا اعلام شده است. این مؤسسه الان چندین پرونده تخلف در دادگستری دارد. از نظر قانونی هیچ‌گونه فعالیتی هم نمی‌تواند داشته باشد.»
وی اظهار کرد: «اساس قرارداد دانشگاه اصفهان و مؤسسه شاخص پژوه مشکل دارد؛ چرا که بر اساس رعایت موارد قانونی تدوین نشده است، جذب دانشجو و ارائه مدارک غیرقانونی، برگزاری مراسم فارغ‌التحصیلی و دفاع از رساله‌های غیرقانونی از جمله تخلفات این مؤسسه محسوب می‌شوند. ما در حال حاضر سه پرونده داریم که دو مورد آنها مربوط به شخص آقای محمودزاده است. در دو پرونده در دادسرا اتهام ایشان محرز و به قرار جلب دادرسی منتهی شده است. ایشان هم با قرارهای مبلغ بالا که نمی‌دانم چند میلیارد بود، وثیقه سپرده و آزاد شده است. در یک شکایت دیگری که اخیراً مطرح شده است همه هیأت امنای این شرکت احضار شدند و به همه جز یک نفر تفهیم اتهام شده است. در نهایت حرف من این شعر است که خاقانی می‌گوید: گیرم که مارچوبه کند تن به شکل مار / کو زهر بهر دشمن و کو مهره بهر دوست»
دریافت پول‌های غیرقانونی از دانشجویان
در واکنش به این موضوع، مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ایرناپلاس می‌گوید: «این مؤسسه در سال ۹۵ به دلیل تخلفاتی که انجام داده بود، لغو مجوز شد و به دلیل کارهای غیرقانونی که انجام داده بود در اطلاعیه‌ای به مسئولان آن اعلام کردیم که این پژوهشکده منحل شده است.»
شریعتی نیاسر ادامه داد: «این مؤسسه با اینکه مجوز داشت، اما تخلفات زیادی انجام داد و پول‌های غیرقانونی زیادی از دانشجویان دریافت کرد. بعد از انحلال نیز با ما همکاری نداشت و ما ناچار شدیم بر اساس خوداظهاری افراد، از آنها مستنداتی بگیریم و آزمونی که برای این دانشجویان در نظر گرفته شد برای این بود که این افراد ارزیابی شوند و افرادی که در این آزمون موفق شوند، مشروط به اینکه مستندات قانونی ارائه کنند، به آنها کمک می‌کنیم.»
رتبه شاخص‌پژوه بر اساس خوداظهاری است و اعتبار ندارد
وی در پاسخ به این سؤال که مؤسسه‌ای که در سال گذشته هیچ‌گونه فعالیتی نداشته چگونه ممکن است رتبه بیاورد، توضیح داد: «رتبه‌بندی(U-Multirank) اعتباری ندارد. رتبه این پژوهشکده در این رنکینگ بر اساس خوداظهاری مسئولان مؤسسه شاخص‌پژوه برآورد شده و اساساً چارچوب خاصی ندارد. اساساً مسئولان این رنکینگ، از قوانین و مقررات کشور ما بی‌اطلاع هستند و نمی‌دانند که این مؤسسه منحل شده است.»
به گزارش خبرنگار ایرناپلاس، با تمام آنچه گفته شده، اما مأموریت پژوهشکده شاخص‌پژوه تا سال ۱۴۰۰ ترسیم شده است و اسمش همچنان در رنکینگ‌های جهانی هرچند فاقد اعتبار، قرار می‌گیرد و این جای سؤال دارد.
همزیستی نیوز - نتایج یک تحقیق نشان می دهد که نابرابری آموزش تاثیر منفی بر اشتغال دارد.
به گزارش ایسنا، سرمایه انسانی یکی از با ارزش ترین عوامل در فرآیند توسعه اقتصادی است. یکی از ابزارهای اصلی تقویت این نوع سرمایه، ارائه خدمات آموزشی برای افراد جامعه است. هدف از استفاده از این ابزار، شکوفایی توانایی های ذاتی هر فرد و ایجاد امکان پذیر شدن او در جایگاه متناسب با توانایی های او در جامعه است.
در تحقیقی که زهرا کریمی مگاری، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران، مهرداد معصومه، دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه مازندران و زهرا علمی، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران، می نویسد: «آموزش نقش اساسی در برقراری ارتباط بین دو عنصر ذاتی و به دست آوردن سرمایه انسانی ایفا می کند این ابزار قادر به کاهش تفاوت های ارثی و شکافهای آموزشی در میان اقشار مختلف می باشد. از این جهت دستیابی برابر به همه افراد از طبقات و گروه های درآمددی متفاوت به این ابزار می تواند تا حدودی امکان پذیر بودن فرصت های مساوی را در ارتقای سرمایه انسانی در آنها فراهم کند. از طریق دریافت خدمات آموزشی میتواند مبنای برای کسب وکار حرفهای افراد ایجاد کند و تأثیر بر درآمد و رفاه فرد در طول عمر وی داشته باشد. »
اين پژوهش با استفاده از تابلوي دادهاي سالهاي 1380 تا 1392، ابتدا شاخص ياد كردن نابرابر آموزشي براي هر استان را محاسبه و پس از آن، اثر آموزش نابرابري بر اشتغال در اين استان ها با تاكيد بر فقدان استان ها محاسبه شده است.
در این تحقیق آمده است: "با توجه به محاسبات، استان های تهران و بوشهر که دارای بیشترین درآمد سرانه هستند، دارای کمترین ضریبجینی و آموزشی نابابایی هستند، اما استان های آذربایجان غربی، کردستان و سیستان که دارای بیشترین نابرابری هستند، نیز در ردیف کمترین قاره ها قرار دارند براساس انتظار، بیشتر استان های برخوردار، آموزش نابرابری کمتری نسبت به استان های فقیر دارند، اما این روند به طور قطعی در همه استان ها صدق نمی کند. »
نتایج این تحقیق بیانگر آن است که «عدم انطباق آموزشی منفی بر نرخ اشتغال دارد. شاخص های زیادی برای اندازه گیری جنبه های مختلف آموزش در کشورهای استفاده می شود که از جمله می توان به نرخ ثبت نام، متوسط تحصیلات، کیفیت تحصیل و ضریبجینی آموزش اشاره کرد. در این پژوهش از ضریب جینی آموزش و متوسط سطح تحصیلی به عنوان شاخص برای ارزیابی آموزش نابرابری بین استان ها استفاده می شود. »
کریمی مگاری و همکارانش در این تحقیق می گویند: "شاخص جینی تحصیالت شاخص، با استفاده از داده های بانک جهانی تعیین می شود. در فرمول ضریبجینی آموزشی از میانگین سال تحصیلی در هر کشور، نسبت جمعیت تحصیل شده در هر مقطع تحصیلی، تعداد سالهای تحصیل در هر مقطع تحصیلی و تعداد دسته بندی تحصیلی استفاده می شود. »
نتایج حاصل از مدل برآورد نشان می دهد که «بین نرخ اشتغال و آموزش نابرابری رابطه معنی دار و معناداری وجود دارد. بررسی روند تغییرات داده ها نرخ اشتغال و جینای آموزشی در استان های محروم و غافل نیز تأیید می کند که رابطه معکوس میان این دو متغیر وجود دارد.
در تمامی استان های کشور، با کاهش جینی آموزش، افزایش اشتغال روندی افزایش می یابد. علاوه بر این، میانگین ضریب جینی آموزشی نشان می دهد که آموزش نابرابری در استان های محروم از استان های دارای بالاتر است. همچنین بین رشد تولید ناخالص داخلی سرانه و میزان سرمایه گذاری با نرخ اشتغال ارتباط مثبت و معنادار به دست آمد. »
این پژوهش در هفتاد و ششمین شماره دوازده ساله فصلنامه تحقیقات اقتصادی ایران منتشر شده است.
