همزیستی نیوز : روز جهانی زبان مادری فرصتی برای طرح یک مساله مهم در زندگی ما انسان هاست، زیرا زبان برای ما غیر از ابزار ارتباطی، وسیله ای برای بیان احساسات، آرزوها، نیازها و در یک کلام هویت ماست.
زبان همچنین پیوند دهنده قلب های ماست. قلب هایی که ذاتا سپیدند و برای یکدیگر می تپند، حامل این تپش ها هم زبان است، زبان حامل پیام عشق، محبت، دوستی و صلح میان انسان ها هم است و البته حامل پیام هایی از جنس دیگر نیز است، پیام دشمنی، نفرت پراکنی، کینه ورزی و مانند اینها نیز متاسفانه توسط زبان منتقل می شود.
مهم ترین خصوصیت یک زبان خاستگاه آن است، یعنی انسان که پا به عرصه وجود می گذارد زبان نیز با او به دنیا می اید، با او بزرگ می شود و پا به پای او رشد می کند و به همین خاطر زبانی که هرفرد از زمان تولدش برای ارتباط با محیط اطرافش مورد استفاده قرار می دهد، زبان مادری او نامیده می شود.
به عبارت دیگر زبانی که مادر ما تکلم می کند خود به خود زبان مادری ما محسوب می شود، گرچه ممکن است افرادی در جامعه باشند که به محض تولد، از مادر جدا شده و در محیطی بزرگ شوند که با زبان غیر از زبان مادرشان تکلم می شود، در چنین شرایطی نیز زبان مادر اصلی افراد، زبان مادری آنها محسوب می شود، به رغم اینکه ممکن است این زبان برای آنها کاملا غریبه باشد.
نکته مهم هم همینجاست، اگر برای انسان هایی شرایطی ایجاد شود که در هنگام تولد یا بطور کلی در زمان کودکی آنها امکان تکلم آزادانه زبان مادریشان فراهم نشود، یا امکان فراگیری و آموختن صحیح این زبان برای آنها وجود نداشته باشد، چه اتفاقی می افتد؟
مهم ترین اتفاقی که می افتد این است که بخاطر نقش تعیین کننده زبان در شکل گیری فرهنگ و شخصیت انسان ها، هویت فرهنگی افراد در چنین شرایطی به تدریج تغییر ماهیت می دهد، بطوری که این افراد نسبت به فرهنگ و هویت خود احساس بیگانگی می کنند.
این نقش تعیین کننده زبان می تواند به مانند یک شمشیر دولبه در جوامع انسانی عمل کند، یعنی هم نقش مثبت داشته باشد و هم نقش منفی.
نقش مثبت آن به این شکل است که در یک جامعه، زمینه رشد، توسعه، گسترش، غنا و شکوفایی زبان مادری برای افراد فراهم شود تا آنها با رضایت، سهولت و لذت هرچه تمام تر در توسعه فرهنگ جامعه خود مشارکت نمایند.
نقش منفی آن نیز می تواند به این شکل خودش را نشان بدهد که زمینه رشد و شکوفایی زبان مادری افراد در یک جامعه محدود شود، محدود نه به این معنی که تکلم افراد به زبان مادری شان ممنوع باشد، بلکه زمینه یادگیری علمی، مکتوب و کاربردی این زبان فراهم نباشد و افراد به ناچار در قالب زبان غالب جامعه خود در امور جامعه مشارکت کنند.
نمود و تاثیراین دو نقش را می توان در جای جای دنیا مشاهده کرد، نگاه کنید جوامعی را که عنوان زبان ملی آنها با عنوان ملیت یا کشورشان یکی است، مانند انگلیسی، روسی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و ژاپنی و رتبه آنها از نظر توسعه یافتگی در میان کشورهای دنیا.
ولی نگاه کنید به جوامعی که نام زبان ملی(یا رسمی) آنها با نام ملیت و کشورشان یکی نیست مانند پاکستان(زبان اردو)، مصر(زبان عربی) و اکثر قریب به اتفاق کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی که زبان اصلی آنها اسپانیایی است و به جایگاه آنها از نظر توسعه یافتگی در دنیا.
البته در این میان جوامعی مانند ترکیه، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان با حفظ زبان مادری خود الفبای زبان شان را تغییر دادند(به لاتین) که در هر صورت تاثیر این اتفاق را می توان با درجه توسعه یافتگی این کشورها ارزیابی کرد.
به غیر از این سه مورد "جوامعی هم در دنیا هستند که چندین زبان مختلف در آنها رسمیت دارد ومردم این کشورها به رغم این تنوع در زبانشان، خود را متعلق به یک ملت می‌دانند، مهم ترین این ملت ها چین، هند و سوئیس هستد.
هند متنوع ترین کشور جهان از نظر زبان و نژاد محسوب می‌شود در حالی که مردم آن خود را هندی و متعلق به هویت هندی می‌دانند.
در چین نیز شش خانواده زبانی مختلف و صدها زبان محلی متفاوت وجود دارد، تفاوت این زبان‌ها به حدی است که مردم مناطق مختلف چین در صورت ندانستن زبان چینی استاندارد، قادر به مکالمه و فهم یکدیگر نبوده و به مترجم احتیاج دارند، ولی با وجود این تنوع زبانی گسترده، تمامی این مردمان خود را چینی دانسته و جهانیان نیز آنها را به نام یک ملت واحد یعنی چین می‌شناسد.
سویس هم کشوری است که مردم آن به چهار زبان مختلف آلمانی، فرانسه، ایتالیایی و رومانش صحبت می‌کنند، ولی همگی خود را سوئیسی می‌دانند و نه آلمانی یا به طور مثال فرانسوی."( منبع: ویکی پدیا)
بنا براین زبان مادری اگر درهرجامعه تقویت، توسعه و شکوفا شود، متکلمان به آن زبان نیز در شکوفایی فرهنگ و هویت خود و جامعه شان درنگ نمی کنند ولی برعکس، اگر زبان مادری در جامعه ای محدود و محجور باشد، ممکن است متکلمان به آن زبان نیز خود را محدود و محجور بپندارند و این یعنی تضعیف حس مشارکت خواهی بخش بزرگی از مردم در امور توسعه آن جامعه است.
در جوامعی که زبان مادری مردمانی تحت هرعنوان و با هر هدف و انگیزه ای تضعیف و نادیده گرفته شده است، جاده برای ورود و نفوذ فرهنگ های وارداتی به آن جوامع صاف شده است، کسانی که در این جوامع نگران نفوذ بیگانگان هستند، بهتر است سری هم به این جاده بزنند!
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.