همزیستی نیوز - "تکثر رسانه ای یعنی در عین حال که تعدد و فراوانی رسانه ها وجود دارد، محتوای رسانه ها هم با هم فرق داشته باشد.به عنوان مثال هم اکنون در تلویزیون ایران با وجود تعدد کانال ها، تکثری وجود ندارد. یعنی نگاه ها و محتوای برنامه ها روی یک خط و روی یک استاندارد و عرف است. این رویه نباید در مطبوعات هم وجود داشته باشد. یعنی مطبوعات باید در کنار تعدد از تکثر هم برخوردار باشند."
با توجه به اهمیت سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره لزوم توجه بیشتر به تقویت رسانه های غیردولتی، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در گفت و گویی با «سید وحید عقیلی» استاد دانشگاه و رییس پیشین دانشکده علوم انسانی و اجتماعی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی چرایی رویکرد مثبت تکثر رسانه های غیر دولتی در جهت پویایی سیاسی و اجتماعی را مورد بررسی قرار داد. متن گفت وگو به این شرح است:
** ایرنا: تقویت رسانه های غیردولتی چه فایده ای برای نظام رسانه ای کشور دارد؟
**عقیلی: نتیجه مستقیم تقویت رسانه های غیر دولتی تکثر رسانه ای است. تعدد و مهمتر از آن تکثر رسانه ای در جوامعی رخ می دهد که به طور نسبی فضای سیاسی و رسانه ای در آنها به نحوی باشد که صدای های گوناگون شنیده شود. همیشه بین مالکیت یک رسانه با محتوای آن رابطه ای مستقیم وجود دارد به گونه ای که شما با آگاهی از مالکیت یک رسانه می توانید محتوای آن را حدس بزنید و برعکس.
اکنون جامعه ما به این آگاهی رسیده است که با سنجش محتوای رسانه ها، مالکیت آنها را حدس بزند. از این رو زمان آن فرا رسیده که برای اغنای افکار عمومی و ایجاد سرزندگی، پویایی و نشاط سیاسی و اجتماعی جامعه، تکثر واقعی در فضای رسانه ای صورت گیرد.
** ایرنا: از نگاه شما اعطای مجوز برای تشکیل رسانه های مکتوب یا دیجیتال که به تعدد رسانه ها می انجامد، می تواند تضمین کننده تکثر رسانه ای باشد؟
** عقیلی: تکثر رسانه ای یعنی در عین حال که تعدد و فراوانی رسانه ها وجود دارد، محتوای رسانه ها هم با هم فرق داشته باشد.به عنوان مثال هم اکنون در تلویزیون ایران با وجود تعدد کانال ها، تکثری وجود ندارد. یعنی نگاه ها و محتوای برنامه ها روی یک خط و روی یک استاندارد و عرف است. این رویه نباید در مطبوعات هم وجود داشته باشد. یعنی مطبوعات باید در کنار تعدد از تکثر هم برخوردار باشند.
** ایرنا: آیا این تکثر تاکنون در مطبوعات ایران وجود داشته است؟
** عقیلی: متاسفانه تا به امروز به موجب برخی دیدگاه ها و مسایل موجود در جامعه ایران که هم اهل مطبوعات و هم مسوولان از آن با خبر هستند، تکثر رسانه ای آنگونه که باید در فضای مطبوعاتی ایران شکل نگرفته است و نوعی نابرابری بین رسانه های بخش خصوصی و بخش دولتی وجود دارد.
در همین حال رسانه های غیردولتی به لحاظ مالی نیز امکان رقابت با رسانه های دولتی یا وابسته به نهادهایی چون شهرداری و دیگر سازمان ها و وزارتخانه ها را ندارند. بنابر این لازم است نوعی تعادل و عدالت در بین رسانه های دولتی و غیر دولتی ایجاد شود. دراین مسیراعطای مجوز تاسیس به رسانه های خصوصی و پرداخت یارانه به آنها، در صورتی که عدم وابستگی و خصوصی بودنشان به اثبات رسیده باشد، می تواند موثر واقع شود.
** ایرنا: آیا رسانه های وابسته به نهادهای حاکم در همه جای دنیا وجود دارند؟ به طور کلی وجود این رسانه ها تا چه اندازه لازم است؟
** عقیلی: تقریبا در همه کشورها رسانه هایی وجود دارند که تابع حاکمیت و دولت هستند. این موضوع طبیعی است زیرا دولت و حاکمیت کشورها باید سخنگو داشته باشند. در این میان آنچه از اهمیت برخوردار است وجود تعادل در شمار رسانه های دولتی و خصوصی، نوع پرداخت سوبسید یا یارانه و دیگر معافیت های دولتی به آنها است. اگر در این موارد عدالت برقرار باشد، اشکالی در فضای رسانه ای کشور پیش نمی آید.
** ایرنا: به نظر شما ایجاد رسانه خصوصی به معنای واقعی کلمه، در فضای سیاسی و رسانه ای ایران تا چه اندازه امکان پذیر است؟
** عقیلی: ایجاد رسانه خصوصی واقعی، کار خیلی سختی است اما غیر ممکن نیست. به عقیده من در فضای سیاسی امروز ایران، برای تاسیس رسانه های خصوصی، به نظر شورایی مقبول و عدالت محور متشکل از نمایندگان دولت، مجلس، قوه قضاییه و دیگر نهادهای حاکمیتی و خود روزنامه نگاران و اصحاب جراید و مطبوعات نیاز است.
« فکر می کنم این شورا که بنده نام آن را «شورای مطبوعات» می گذارم، بتواند راه حلی برای سروسامان دادن به وضعیت رسانه ای کشور و ارتقای رسانه های خصوصی باشد. »
** ایرنا: به نظر شما حضور نمایندگان نهادهای حاکم در چنین شورایی، اصل خصوصی بودن رسانه های غیردولتی را زیر سوال نمی برد؟
** عقیلی: ما در مسیر تقویت رسانه های غیردولتی نباید مطلق گرا باشیم. هدف ما باید ارتقای نظام رسانه ای با تقویت رسانه های خصوصی باشد. در این مسیر اما نباید آرمانی فکر کرد و در تاسیس رسانه های غیردولتی بر نبود نظارت نهادهای دولتی و دیگر نهادهای حاکم اصرار داشت. بخش خصوصی نمی تواند مدعی شود که به تنهایی برای رسانه ها تصمیم گیری کند زیرا در هیچ جای دنیا اینگونه نیست. با این وجود دولت، دفتر مطالعات رسانه ها و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نباید به تنهایی برای رسانه ها تصمیم گیری کنند.
باید سهم زیادی از این تصمیم گیری به خود اهالی مطبوعات واگذار شود. عقل سلیم می گوید تصمیم گیری در خصوص رسانه ها باید به طور جمعی صورت گیرد. در این صورت است که هیچ نهاد دولتی، حکومتی یا سازمان خصوصی نمی تواند در شکل گیری رسانه ها فقط خواست ها و منافع خود را در نظر داشته باشد.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.