همزیستی نیوز - پاسخ به نیاز و مطالبات مخاطبان یکی از وظایف اصلی هر رسانه است. اما امروزه شاهد هستیم که خیلی از رسانه ها مرجعیت خود را برای مخاطب از دست داده‌اند و مخاطب رسانه‌های رسمی در حال ریزش است. همین عامل باعث شده تا رسانه‌ها از وظایف اصلی خود دور شوند و یک سلب اعتماد عمومی نسبت به آن‌ها ایجاد شود. چرا مخاطب امروزی ارتباط خود را با رسانه‌های رسمی قطع کرده است؟ راه‌های برون‌رفت از این بحران چیست؟
بیژن نفیسی مدرس ارتباطات و روزنامه‌نگار پیشکسوت در این رابطه به شفقنا رسانه می‌گوید: ما هیچ‌وقت وضع مطلوبی از نظر مخاطب برای رسانه‌های مان نداشتیم و این مشکلی است که به صورت نهادینه در ساختار اجتماعی ما از گذشته وجود داشته است. نمونه آن تیراژ مطبوعات و کتاب است. شاید در مقاطعی مثلاً در دوران انقلاب تیراژ بالا رفته باشد ولی این مقطعی بود و به شرایط خاص آن دوره برمی‌گشت.
شبکه های اجتماعی نقش مهمی در کاهش مخاطب رسانه های رسمی داشته اند
وی با اشاره به شرایط جدید ایجاد شده برای رسانه‌ها توسط جبر تکنولوژی می‌گوید: درحال حاضر مسئله‌ای که برای مطبوعات و رسانه‌های ما پیش‌آمده است شرایط جدیدی است که جبر تکنولوژی آن را به ما تحمیل می‌کند. شبکه‌های اجتماعی نقش پررنگی در این زمینه دارند و بخش عمده‌ای از مخاطبان را به سمت خود کشیده‌اند و احتیاجات اولیه مخاطب را برطرف می‌کنند. برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی حتی نگاه تحلیلی هم به موضوعات دارند. به عبارتی در اوایل اخبار را به صورت کوتاه منتشر می‌کردند ولی الان سعی می‌کنند با تحلیل موضوعات، مخاطب را در جریان علت و معلولی آن قرار دهند.
نفیسی ادامه می‌دهد: سهولت دسترسی و نداشتن هزینه بالا برای مخاطب خود به خود باعث می‌شود گرایشش در پیگیری اخبار به سمت شبکه‌های اجتماعی بیشتر شود و ما آن ریزش را در ساختار رسانه‌های رسمی‌مان احساس می‌کنیم. این شرایطی جبری است که به وضعیت موجود رسانه‌های ما تحمیل می‌شود. ولی رسانه‌های ما باید سعی کنند فاصله خود را با مخاطب کمتر کنند و از این تکنولوژی به بهترین شیوه استفاده کنند. ما به ناچار باید نگاه سنتی درباره رسانه‌های مان را کنار بگذاریم و از شیوه‌های مدرن تر استفاده کنیم. الان خبرگزاری‌ها و رسانه‌های ما سعی می‌کنند دراین فضای مجازی فعال‌تر باشند. بعضی هم کلاً به سمت فضای مجازی آمده‌اند و سعی می‌کنند از شرایط گذشته فاصله بگیرند.
این روزنامه‌نگار پیشکسوت معتقد است، وقتی قیمت نشریه بالا برود و تیراژ آن پایین، عملاً به ریزش مخاطب کمک کرده‌ایم. او می‌گوید: الان تعداد بیشتری از نشریات ما به دلیل هزینه‌های چاپ ، کاغذ، فیلم و زینک و… تیراژشان را پایین آورده‌اند. به عبارتی همه این شرایط دست به دست هم داده و شرایط تازه‌ای را ایجاد کرده است. شاید یکی از راه‌ها این باشد که رسانه‌های رسمی ما از این فضای مجازی بیشتر استفاده کنند و نگذارند فاصله‌ای طولانی بین مخاطب و رسانه‌های مان ایجاد شود.
رسانه ها برای حفظ مخاطبان شان اطلاعات کامل ارائه دهند
وی یکی از علل کاهش مخاطب در رسانه‌های رسمی را اطلاع‌رسانی ناقص درباره موضوعات می‌داند و توضیح می‌دهد: یکی از وظایف بزرگی که جزء وظایف اولیه هر رسانه محسوب می‌شود اطلاع رسانی و آگاهی بخشی است. زمانی که رسانه این اطلاع رسانی را کامل انجام ندهد به دلیل تعدد کانال‌های اطلاع‌رسانی مخاطب به سمت کانالی می‌رود که اطلاعات کامل را به دست بیاورد و رسانه رسمی عملاً اعتماد مخاطب و جایگاه اصلی خود نزد مخاطب را از دست می‌دهد. باید توجه داشته باشد که اعتماد مخاطب ذره ذره به دست می‌آید و به یک‌باره از بین می‌رود.
نفیسی ادامه می‌دهد: ما گاهی در اطلاع رسانی سعی می‌کنیم بخش‌هایی را کمرنگ کنیم و یا اطلاع رسانی ناقص انجام دهیم. در دنیای امروز تعدد رسانه‌ها این شرایط را برای مخاطب ایجاد می‌کند تا بتواند به راحتی به مقایسه پوشش مطلب بپردازد و ببیند آیا اطلاعات درست دریافت کرده یا خیر. این یکی از نکات کلیدی است که رسانه‌های ما برای حفظ مخاطبان شان باید به آن توجه کنند و اطلاعات کامل، جامع و دقیق را به مخاطب دهند.
نباید رسانه‌های مان را به خط قرمزهای خاص محدود کنیم
آیا این از بین رفتن اعتماد مخاطب ناشی از وجود خط قرمز در رسانه‌های رسمی نیست؟ این پیشکسوت روزنامه‌نگاری پاسخ می‌دهد: بله این نکته مهمی است که کاملاً درست بر روی آن دست گذاشتید. عملاً با شرایط فعلی رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی دیگر خط قرمزی نباید وجود داشته باشد. یعنی ما نباید دنبال این مسئله باشیم که رسانه‌های مان را به یکسری خط قرمزهای خاص محدود کنیم. قبول دارم گاهی ممکن است اطلاعاتی سری و محرمانه باشد و دسترسی به آن هم مقدور نباشد، این مسئله جای خود دارد. ولی وقتی ما بیاییم خط قرمزها را به گونه ای بگذاریم که از شخصیتی نتوانیم انتقاد کنیم یا در بررسی موضوعات اظهارنظرهای موافق و مخالف را در نظر نگیریم، مخاطب اعتمادش را نسبت به رسانه و رسالتش از دست می‌دهد.
او ادامه می‌دهد: این تنها خاص رسانه‌های داخلی نیست. در ابعاد بین‌المللی هم می‌بینم که چیزی نمی‌تواند پنهان بماند. سریع اطلاع‌رسانی می‌شود. بنابراین اگر ما سعی کنیم اطلاع‌رسانی درست و کامل انجام دهیم، خودمان در برابر این مسائل واکسینه می شویم. برای اینکه ما خودمان با قضیه شفاف برخورد می‌کنیم و نمی‌گذاریم شایعه‌ای کنار این مسئله شکل بگیرد.
نفیسی درباره چگونگی مقابله با شایعه می‌گوید: شایعه در جامعه فرمول خیلی ساده‌ای دارد. به عبارتی شایعه برابر است با اهمیت ضرب در ابهام. هرکدام از این دو صفر شود معادله ما صفر می‌شود. حال اتفاقی که افتاده یا باید ابهام را از آن گرفت یا اهمیت. اکثر مواقع نمی‌توان اهمیت را از این اتفاق گرفت و تنها راه این است که ابهام را از آن بگیریم و این باعث می‌شود معادله ما صفر شود و شایعه‌ای ایجاد نشود و حرف وحدیث‌ها در کنار آن از بین برود.
وی تصریح می کند: این‌ها نکاتی است که اگر در نظر بگیریم می‌توان توانایی رسانه‌ای ما را بالا ببرد و اگر در نظر نگیریم بازار شایعه رونق می‌گیرد و ممکن است اطلاع رسانی ناقص بر روی زمینه‌های ذهنی مردم اثر بگذارد و تأثیر مخربی بر روی اجتماع به وجود بیاورد ولی اگر ما کار را درست انجام دهیم جلوی شایعه و این تخریب گرفته می‌شود.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.