همزیستی نیوز - دانشجویان شرکت کننده در میزگرد ترکیب مطلوب شورای شهر از نگاه دانشجویان بر پرهیز از سیاسی کاریٰ؛ارائه برنامه از جانب نامزدها؛ ضرورت اعمال مدیریت یکپارچه شهری و نظارت بر عملکرد شهرداری ها تاکید کردند.
پنجمین انتخابات شوراهای شهر و روستای کشور 26 اردیبهشت ماه 96 برگزار می شود. عملکرد 4 شورای گذشته با پاره ای از انتقادات همراه بوده است. عدم نظارت کافی بر مدیریت شهری، برخی اتهامات مالی، سیاسی کاری و فقدان تخصص لازم از جمله انتقاداتی بوده که به بسیاری از این شوراها وارد شده است.
صرف نظر از قضاوت درباره میزان صحت این اتهامات، ایرنا در نظر دارد با حضور طیف های مختلف جامعه از جمله بانوان، دانشجویان، دانش آموزان، اساتید دانشگاه، کسبه، ساکنین روستاها و دیگر اقشار جامعه وضعیت فعلی و آرمانی شوراها را به نقد بنشیند.
در میزگرد ایرنا که با عنوان کیفیت مطلوب شورای شهر از نگاه دانشجویان برگزار شد به ارزیابی این قشر از شوراهای شهر و روستا اختصاص دارد.
مهمانان این برنامه؛ کیوان لطفی دانشجوی دکتری علوم ارتباطات از اهواز؛ میلاد شاهی اردکانی دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری از تهران؛ محمدصالح شریفی دانشجوی دکترای شهرسازی از مشهد و مسیح عقیلی دانشجوی دکتری فلسفه هنر از تهران بودند.
متن میزگرد در پی می آید:
** باید به برنامه ها رای داد نه اشخاص
مهمان تلفنی ایرنا کیوان لطفی دانشجوی دکتری علوم ارتباطات از اهواز بود. وی میزان محبوبیت شوراهای شهر را در جامعه کم دانست و گفت: شوراها تبدیل به شرکت سهامی شده اند و هر عضو شورا متناسب با لابی و قدرتی که پس از عضویت در شورا کسب کرده است دست به تقسیم غنایم می زند.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: مردم برای انتخاب اعضای شورای شهر، پای صندوق ها می روند و با امید و آرزوی حل معضلات شهری خود رای می دهند اما نفرات برگزیده پس از مدتی نقش اصلی خود در حفظ و پیگیری منافع مردم را فراموش کرده و تبدیل به اعضای شورای شهرداری می شوند که صرفا پشتیبانی از شهردار را برعهده می گیرند.
لطفی تصریح کرد: اعضای شورای شهر وارد زد و بند می شوند و شهرداری را تبدیل به اداره کاریابی برای اطرافیان خود می کنند. آنها بی توجه به تخصص های لازم و نیازهای شهرداری واسطه استخدام گسترده دوستان و آشنایان خود در این نهاد می شوند.
وی گفت: این کار عملا شهرداری را از نیروهای کارآمد و زبده ای که قادر به برطرف کردن نیازهای شهر باشند محروم می کند و سازمان شهرداری را تبدیل به دستگاهی فربه، کند و راکد می کند که هر روز بودجه اش افزایش و کارآیی اش کاهش می یابد.
لطفی ادامه می دهد: به دلیل ضعف لایه میانی و متشکل تصمیم ساز و مشارکت طلب جامعه، عملا افرادی که به شورا وارد می شوند برآیند یک اجماع پیشینی معقول نیستند بلکه مثلا در کلان شهر اهواز که خود من ساکن و اهل آنجا هستم و سبقه قومی بر انتخاب افراد سایه انداخته است و هر کس دنبال فرستادن فامیل خود به شورا است.
وی خاطر نشان کرد: مردم بر اساس شناخت خود از فرد رای می دهند. به همین خاطر کسی بر اساس برنامه ارائه شده به نامزدها رای نمی دهد هر چند که اغلب نامزدها اصلا برنامه ای برای اداره شهر ندارند. جدی ترین گواه این مساله هم این است که نامزدها در تبلیغاتشان با ژست گرفتن و انداختن عکس های زیبا می خواهند رای مردم را جلب کنند نه با ارائه یک برنامه و مانیفست صیقل خورده.
لطفی گفت: اعضای شورای شهر به عنوان وکلای مردم به این شورا راه می یابند اما عملا قدرت اعمال هیچ گونه نظارت و اعمال سیاست بر امورات شهرداری را ندارند. همین باعث انباشته تر شدن مطالبات فزاینده مردم و به تبع آن سرخوردگی آنها از رای دادن می شود.
وی اضافه کرد: متعاقب آن دلسردی مردم مزمن تر و میزان مشارکت و اثرگذاری شهروندان در اداره امور شهر روز به روز کمرنگ تر و دودش در چشم شهر و مردم آن می رود.
لطفی آلودگی شوراها را به زد و بندهای سیاسی و نبود مدیریت یکپارچه شهری را ضعف های عمده دیگر شوراها دانست و گفت: مجموع این عوامل باعث شده است مردم به شورا به عنوان مرجعی برای حل مشکلات خود نگاه نکنند و شورا عملا تبدیل به نهادی بی رمق و غیر موثر شده است.
وی گفت: مثال آشکار آن را در مساله هجوم ریزگردها به اهواز شاهد بودیم که در عمل شورای شهر در گوشه رینگ بود و هیچ کاری نمی کرد.
وی شورای شهر مطلوب را عکس شورای فعلی دانست و گفت: با مهندسی معکوس معضلات ذکر شده، می توان فهمید شورای شهر آرمانی باید دارای چه ویژگی هایی باشد.
**دغدغه شورای شهر اداره شهر باشد نه لابی کاری سیاسی
مسیح عقیلی، مدرس دانشگاه و دانشجوی دکتری فلسفه هنر درباره حیطه وظایف و کارکردهای اصلی شوراهای شهر گفت: اگر شهر را مجموعه ای از افراد در نظر بگیریم که دارای زمینه فرهنگی، دینی، سیاسی و اجتماعی هستند، طبیعتا کارکرد شوراهای شهر نیز در همین ساحت و زمینه دیده می شود.
وی با بیان اینکه شورای شهر باید نماد عقلانیت، خردورزی، پرهیز از سیاسی کاری و با دغدغه اداره شهر باشد، درخصوص ویژگی های اعضای شورای شهر، افزود: مهارت انجام کارجمعی و گروهی یکی از ویژگی های اعضای شوراهای شهر است؛ چرا که شورا معنای جمعی دارد و افرادی که به شورا وارد می شوند لازم است تا توان انجام کارگروهی داشته باشند که این مهم نیازمند فراگیری یکسری از مهارت ها است.
عقیلی اظهار کرد: متاسفانه در جامعه ما توانایی انجام کارگروهی و مشارکت در افراد در سطح پایینی قرار دارد و این موضوع از دوران کودکی و در فرایند تربیت و جامعه پذیری افراد دیده می شود؛ به گونه ای که شاید در دوره هایی از زندگی جمعی، موضوع کارگروهی و مشارکت به افراد یاد داده شده باشد اما مشارکت و کارجمعی در افراد فراگیر نشده و تنها در سطح یادگیری باقیمانده و بنابراین کارجمعی آن چنان که باید نهادینه نشده است.
به گفته وی، به دلیل فقدان مهارت و توانایی کارجمعی و گروهی، معمولا در ورزش های انفرادی مدال آوری و کسب افتخارات خوبی داریم اما در ورزش های گروهی اینگونه نیست و به همین ترتیب در سیاست و سایر امور اجتماعی عمل می کنیم.
عقیلی، صداقت و امانت داری را دو ویژگی شاخص برای اعضای شوراهای شهر دانست و افزود: کسی که می خواهد وارد شورا شود باید صداقت داشته باشد و علاوه بر آن امانت دار نیز باشد چرا که شورای شهر کارکردها و وظایف مهمی در رابطه با مسائل و امور مختلف زندگی افراد در جامعه اسلامی برعهده دارد و جامعه ای که می خواهد براساس فضائل انسانی اداره شود، لازم است تا به این دو مهم، همانگونه که در آموزه های اسلامی مورد تاکید است، توجه ویژه داشته باشد.
وی ویژگی بعدی اعضای شورای شهر را توجه به کارکرد شورا و آموزه های اسلامی و مشورت پذیری اعلام کرد و گفت: در تمام فرهنگ ها مشورت پذیری به عنوان امری پسندیده مورد اجماع همگان است و به دلیل اینکه تعداد اعضای شوراها محدود است، باید شرایطی فراهم شود تا آنان از نظرات افراد خبره و متخصص در امور مختلف مدیریت شهری، بهره مند شوند تا شورای شهر به عنوان یک نهاد بالادستی جامعه، بتواند کارکرد مناسب خود را عملیاتی کند.
عقیلی تصریح کرد: لازم نیست همه اعضا در همه امور شهری متخصص باشند بلکه مهمتر آن است که بتوانند در هر موضوعی براساس مشورت با افراد متخصص تصمیم گیری کنند و در این راستا استفاده از انجمن های تخصصی علمی و صنفی می تواند موثر باشد.
وی با تاکید بر پرهیز از سیاست زدگی در شوراهای شهر، گفت: سیاست در تار و پود زندگی اجتماعی تنیده شده است اما سیاستمدار بودن با سیاست زده بودن فرق دارد. متاسفانه در برخی دوره ها در شوراهای شهر، سیاست بازی بر سیاستمداری و حتی عقلانیت غلبه پیدا کرد و به همین دلیل تصمیمات نادرستی گرفته شد.
عقیلی تاکید کرد: نظارت مستمر بر عملکرد شهرداری ها نیز از سوی شوراهای شهر باید با دقت و به صورت شفاف برای ارائه گزارش به افکار عمومی انجام گیرد و هر آن چه که در ارتباطات میان شهرداری و شورای شهر وجود دارد به اطلاع مردم برسد.
وی درخصوص در آمدهای پایدار و ناپایدار شهرداری ها افزود: زمانی که هزینه های غیر ضروری ایجاد شود، آن گاه مجبوریم درآمدهای ناپایدار داشته باشیم. به عنوان نمونه نزدیک به 80 درصد از بودجه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ، بودجه جاری است و تنها 20 درصد به فعالیت های دیگر اختصاص داده می شود.
این استاد دانشگاه یکی از مشکلات مدیریتی در کشور را بخشی نگر بودن دانست و گفت: مصداق بسیاری برای فقدان مدیریت یکپارچه در سطح شهر وجود دارد مثلا مبلمان شهری و یا حتی موزاییک های پیاده رو ها هیچ هماهنگی و هارمونی ندارد که این مسائل اگرچه مهم نیستند اما نشانگر این است که عملیات های انجام شده در سطح شهر، با نگاه کارشناسی و مدیریت یکپارچه انجام نگرفته است.
وی با اشاره به ویژگی های عصر ارتباطات و گسترش شبکه های اجتماعی، گفت: در دوره ای زندگی می کنیم که جامعه دچار جهش شده است و شبکه های اجتماعی و رسانه های مجازی، بر افکار عمومی تاثیر شایانی دارد و به نظر می رسد که این تاثیرات به نفع جریان خردورز کشور در عرصه سیاست و مسائل شهری خواهد بود.
عقیلی با تاکید بر نقش مردم در انتخابات شورا ها، اظهار کرد: اگر از طریق آموزش،آگاهی مردم ارتقا یابد، شرایط فرق دارد و مردم باید بفهمند که می توانند در سرنوشت خود تاثیرگذار باشند.
وی خاطرنشان کرد: ما اگر بخواهیم خصیصه خوب شورا ها را تعیین کنیم و وضعیت مطلوب را برای شوراهای شهر در نظر بگیریم لازم است تا نقاط ضعف شوراهایی که تاکنون فعالیت داشته اند را شناسایی کنیم.
** شهر، رینگ بوکس و تشک کشتی نیست
در بخش دیگری از این میزگرد، محمدصالح شریفی، دانشجوی دکتری شهرسازی ساکن مشهد که از طریق تماس تلفنی دراین میزگرد شرکت داشت، گفت: کار شورای شهر به هیچ وجه کار حزب یا گروه سیاسی نیست و شورای شهر نباید هر روز درگیر بازی های جناحی و قدرت طلبی شود؛ چرا که سیاستمدار بودن با سیاسی کاری و سیاست زدگی فرق دارد و اگر اعضای شورا از گروه ها و دیدگاه های مختلف هم باشند، باید بر روی مدیریت مسائل شهری اتفاق نظر داشته باشند.
وی ادامه داد: رسیدگی به امور شهری از عهده یک فرد و یک تخصص خاص بر نمی آید و به نظر می رسد، هر کس با زندگی روزمره شهری مرتبط است، می تواند در حوزه شهری فعالیت کند.
شریفی اضافه کرد: فرصت برای حضور همه تخصص ها در شورای شهر وجود ندارد و با توجه به نوع موضوعات زندگی شهری، باید به سراغ متخصصانی رفت که در حوزه میان رشته ای، بین رشته تخصصی خود و شهر بتوانند پیوند و ارتباط برقرار کنند و بر موضوعات شهری به تناسب تخصص خود متمرکز شوند؛ چرا که اگر شهر را به هر یک از تخصص ها به تنهایی بسپاریم این موضوع مشکل ساز و خسارت بار خواهد بود کما اینکه در دوره هایی هم تجربه شده است.
شریفی اظهار کرد: به عنوان نمونه، ورزشکار جا دارد که در شورا باشد؛ البته ورزشکاری که زمان قابل توجهی را برای موضوع شهر و ورزش گذاشته باشد و در این زمینه کار کرده باشد.
وی ضمن احترام به اعضای شوراهای شهر که از ورزشکاران و مدال آوران هستند، تصریح کرد: تعداد زیادی از اعضای شورای شهر را نباید قهرمانان المپیک تشکیل دهند که البته همه آنان قابل احترام هستند و رکوردها و مدال های جهانی دارند اما باید دقت کرد که شهر رینگ بوکس، میدان تکواندو، تشک برای کشتی و تخته برای وزنه برداری نیست.
شریفی گفت: اگر شورای شهر را به صفحه شطرنج تشبیه کنیم، پر از مهره های گوناگون است که هر یک نقش و ویژگی خاصی دارد و قبل از اینکه هر گونه اقدامی انجام شود، باید تفکر و تامل دقیق صورت گیرد. در این راستا بسیاری از اعضای شورای شهر زمانی که در مورد تخصص ها صحبت می شود، به مدارک تحصیلی، سرانه های ورزشی و مسائلی از این قبیل اشاره می کنند و معتقد هستند که ادبیات مدیریت شهری را می دانند اما مشکلاتی که در مدیریت شهری به وجود آمده است، ناشی از این است که عده ای مدرک صرف دارند و خودشان را متخصص امور می دانند.
وی تاکید کرد: مسائل شهری چند وجهی است و مدیریت آن باید با حضور متخصص های گوناگون باشد که در مورد شهر و زندگی شهروندان کار کرده باشند و نباید انتظار داشته باشیم که تک متخصصانی وارد شورا شوند و تصمیمات درستی بگیرند.
شریفی در مورد ظرفیت درآمد های پایدار شهری گفت: هزینه هوشمندانه مهمتر از درآمد پایدار است و اگر چه درآمد پایدار برای شهرداری ها مهم است اما مهمتر آن است که چگونه منابع موجود، تخصیص داده شود چرا که به هر حال همواره بودجه محدود است و مهم این است که اولویت بخشی در هزینه ها برنامه ریزی شود.
وی تصریح کرد: متاسفانه بخش عمده ای از درآمدهای شهرداری ها ناپایدار است و از طریق فروش تراکم حاصل می شود که این مسئله ظاهرا درآمدزایی خوبی برای شهرداری دارد اما تبعات و پیامدهای منفی آن در آینده، خسارت های جبران ناپذیری در پی خواهد داشت و هزینه های سنگینی را بر شهر تحمیل می کند.
شریفی اظهار کرد: آنچه اهمیت دارد این است که براساس بودجه، بهترین برنامه هوشمندانه جهت تحقق اهداف تعیین شده، انجام گیرد مثلا در خصوص بودجه حمل و نقل شهری، اولویت بخشی انجام شود که این بودجه برای عملیات عمرانی ساخت تونل، تقاطع غیر همسطح و اتوبان هزینه شود و یا ناوگان حمل و نقل عمومی توسعه یابد.
وی با تاکید بر اینکه شورای شهر به تنهایی نمی تواند سیستم مدیریت شهری را یکپارچه کند، افزود: شورای شهر نمی تواند به تنهایی همه مسائل مربوط به شهر را برنامه ریزی و مدیریت کند و معمولا با سازمان ها و نهادهای مرتبط با فضای شهری باید همسو باشد به عنوان نمونه در شهر مشهد بین شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی معمولا اختلاف نظرهایی درخصوص بافت های تاریخی اطراف حرم وجود دارد که منجر به تعارض های مدیریت شهری می شود.
شریفی گفت: معمولا در کنار قوای سه گانه باید قوه چهارمی برای برنامه ریزی و هماهنگی وجود داشته باشد تا تعارض هایی بین نهادهای مختلف را رسیدگی و حل و فصل کند.
وی درخصوص نقش مردم در انتخابات شوراها، اظهار کرد: اعضای شوراها نماینده و منتخب مردم هستند و در این راستا سازمان های مردم نهاد باید در انتخاب مردم اثربخش باشند و سلیقه و ذائقه مردم را تغییر داد تا انتخاب صحیح و منطقی داشته باشند و پیامدهای بلند مدت انتخاب های خود را در نظر بگیرند.
شریفی درباره تغییر نگرش مردم برای انتخاب صحیح اعضای شورای شهر، افزود: تغییر نگرش در بلند مدت اتفاق می افتد و بازه زمانی طولانی را می طلبد و لازم است که نهادهای متولی امور حقوق شهروندی، تاثیر مردم در امور مدیریت شهری را مدام یاد آور شوند و راه کوتاه تر این است که نتیجه انتخاب هایی که تاکنون داشتیم و البته برخی از آنها نیز نادرست بوده را مورد ارزیابی و بازبینی قرار دهیم.
** به انتخابات آتی شورا خوش بینم
میلاد شاهی اردکانی دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه تهران دیگر مهمان این میزگرد نیز گفت: با توجه به شرایط شورا و درگیر بودن اعضای شورا با پیشنهادات مالی وسوسه برانگیز، بسیار حیاتی است افرادی که دغدغه ورود به شورا را دارند، افراد پاکدستی باشند، وگرنه چه بسا رسوایی هایی به مراتب بدتر از مساله املاک نجومی را به بار آورند. درگیر بودن مدیریت شهری، شورا و شهرداری با ملک و زمین باعث می‌شود پیشنهاداتی از این دست در یک دوره 4 ساله به کرات مطرح شود و ضروری است افراد ظرفیت لازم برای مقاومت در برابر این مسائل را داشته باشند.
وی تصریح کرد: مساله دیگر، حوزه تخصصی افرادی است که بنا است به شورا وارد شوند، دلیلی بر اینکه تمامی افراد متخصص امور مدیریت شهری باشند وجود ندارد، ولی مسلما آشنایی به فضای چند بعدی و پیچیده شهر، امر مهمی است. به عنوان مثال بحث تامین منابع مالی پایدار برای هزینه های اداره شهر، تیم جهادی فعلی، دیگر منبعی برای فروش باقی نگذاشته است. در این دوره شاید تنها نماینده واقعی مردم در میان اعضای شورای شهر، جناب آقای دکتر حافظی، یک پزشک است. مساله بعدی اما ناکارآمدی حضور افراد و چهره های ورزشی و هنری است که در شورا حضور یافته اند. مشخصا این حضرات هیچ نقشی جز در حساسترین زمانهای شورا یعنی در انتخابات ها نداشته اند.
میلاد شاهی اضافه کرد: مورد مهم دیگر این است که افراد تنها دغدغه بهتر کردن شرایط فعلی را داشته باشند، یعنی ابتدا بحرانی بودن شرایط کنونی را باور داشته باشند و تنها به قصد بهبود وضعیت وارد شورا شوند و شورای شهر حکم سکوی پرش برای آنان نداشته باشد. سکویی برای رسیدن به پست ها و مقامهای بالاتر نظیر نمایندگی مجلس، شهردار شدن و در مواردی ریاست جمهوری!
وی گفت: نکته مهم دیگر در خصوص شرایط مطلوب، شرایط و وضعیت اکثر نمایندگان فعلی است، یعنی کسانی که قرار است وارد شورا شوند، نباید مانند آنها باشند، مانند اکثرشان! چرا که مهمترین فعالیت جمعی اعضای فعلی، انتخاب و تغییر نام معابر سطح شهر بوده است. و سکوت همیشگی عده ای از آنان به نفع تخلفات گسترده شهرداری!
این فعال دانشجویی با اشاره به نقش سمن‌ها، چهره ها، احزاب در معرفی نامزدها خاطر نشان کرد: خوشبختانه فعالیتهای مستقلی سوای از سوگیری ها و جهت گیری های سیاسی برای انتخاب افراد شایسته جهت ورود به شورا صورت گرفته است.
وی ادامه داد: شکی وجود ندارد که گروهی بر اساس تقسیم بندی جناحی برای رای دادن به پای صندوق های رای خواهند آمد، نکته مهم این است که لیست ها را به سمتی جهت داد که در آن نفع بیشتری برای شهروندان باشد، و چهره های کارآمدتری برای اداره امور پیچیده پایتخت معرفی شوند.
میلاد شاهی در پایان گفت:در هر صورت من به انتخابات آتی شورا خوش بین هستم.عملکرد فعلی شهرداری پایتخت باعث شده مردم شرایط ضروری را بهتر درک کنند، و انگیزه لازم برای بهبود امور را داشته باشند. فقط وای به حال کسانی که با ادعا بهبود امور وارد شورا شوند و نتوانند عملکرد مثتبی از خود ارائه دهند، مسلما این مساله آثار خود خود را در انتخابات بعدی نشان خواهد داد.
اخبرنگاران: حنانه شفیعی/ ناصرغضنفری
صرف نظر از قضاوت درباره میزان صحت این اتهامات، ایرنا در نظر دارد با حضور طیف های مختلف جامعه از جمله بانوان، دانشجویان، دانش آموزان، اساتید دانشگاه، کسبه، ساکنین روستاها و دیگر اقشار جامعه وضعیت فعلی و آرمانی شوراها را به نقد بنشیند.
در میزگرد ایرنا که با عنوان کیفیت مطلوب شورای شهر از نگاه دانشجویان برگزار شد به ارزیابی این قشر از شوراهای شهر و روستا اختصاص دارد.
مهمانان این برنامه؛ کیوان لطفی دانشجوی دکتری علوم ارتباطات از اهواز؛ میلاد شاهی اردکانی دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری از تهران؛ محمدصالح شریفی دانشجوی دکترای شهرسازی از مشهد و مسیح عقیلی دانشجوی دکتری فلسفه هنر از تهران بودند.
متن میزگرد در پی می آید:
** باید به برنامه ها رای داد نه اشخاص
مهمان تلفنی ایرنا کیوان لطفی دانشجوی دکتری علوم ارتباطات از اهواز بود. وی میزان محبوبیت شوراهای شهر را در جامعه کم دانست و گفت: شوراها تبدیل به شرکت سهامی شده اند و هر عضو شورا متناسب با لابی و قدرتی که پس از عضویت در شورا کسب کرده است دست به تقسیم غنایم می زند.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: مردم برای انتخاب اعضای شورای شهر، پای صندوق ها می روند و با امید و آرزوی حل معضلات شهری خود رای می دهند اما نفرات برگزیده پس از مدتی نقش اصلی خود در حفظ و پیگیری منافع مردم را فراموش کرده و تبدیل به اعضای شورای شهرداری می شوند که صرفا پشتیبانی از شهردار را برعهده می گیرند.
لطفی تصریح کرد: اعضای شورای شهر وارد زد و بند می شوند و شهرداری را تبدیل به اداره کاریابی برای اطرافیان خود می کنند. آنها بی توجه به تخصص های لازم و نیازهای شهرداری واسطه استخدام گسترده دوستان و آشنایان خود در این نهاد می شوند.
وی گفت: این کار عملا شهرداری را از نیروهای کارآمد و زبده ای که قادر به برطرف کردن نیازهای شهر باشند محروم می کند و سازمان شهرداری را تبدیل به دستگاهی فربه، کند و راکد می کند که هر روز بودجه اش افزایش و کارآیی اش کاهش می یابد.
لطفی ادامه می دهد: به دلیل ضعف لایه میانی و متشکل تصمیم ساز و مشارکت طلب جامعه، عملا افرادی که به شورا وارد می شوند برآیند یک اجماع پیشینی معقول نیستند بلکه مثلا در کلان شهر اهواز که خود من ساکن و اهل آنجا هستم و سبقه قومی بر انتخاب افراد سایه انداخته است و هر کس دنبال فرستادن فامیل خود به شورا است.
وی خاطر نشان کرد: مردم بر اساس شناخت خود از فرد رای می دهند. به همین خاطر کسی بر اساس برنامه ارائه شده به نامزدها رای نمی دهد هر چند که اغلب نامزدها اصلا برنامه ای برای اداره شهر ندارند. جدی ترین گواه این مساله هم این است که نامزدها در تبلیغاتشان با ژست گرفتن و انداختن عکس های زیبا می خواهند رای مردم را جلب کنند نه با ارائه یک برنامه و مانیفست صیقل خورده.
لطفی گفت: اعضای شورای شهر به عنوان وکلای مردم به این شورا راه می یابند اما عملا قدرت اعمال هیچ گونه نظارت و اعمال سیاست بر امورات شهرداری را ندارند. همین باعث انباشته تر شدن مطالبات فزاینده مردم و به تبع آن سرخوردگی آنها از رای دادن می شود.
وی اضافه کرد: متعاقب آن دلسردی مردم مزمن تر و میزان مشارکت و اثرگذاری شهروندان در اداره امور شهر روز به روز کمرنگ تر و دودش در چشم شهر و مردم آن می رود.
لطفی آلودگی شوراها را به زد و بندهای سیاسی و نبود مدیریت یکپارچه شهری را ضعف های عمده دیگر شوراها دانست و گفت: مجموع این عوامل باعث شده است مردم به شورا به عنوان مرجعی برای حل مشکلات خود نگاه نکنند و شورا عملا تبدیل به نهادی بی رمق و غیر موثر شده است.
وی گفت: مثال آشکار آن را در مساله هجوم ریزگردها به اهواز شاهد بودیم که در عمل شورای شهر در گوشه رینگ بود و هیچ کاری نمی کرد.
وی شورای شهر مطلوب را عکس شورای فعلی دانست و گفت: با مهندسی معکوس معضلات ذکر شده، می توان فهمید شورای شهر آرمانی باید دارای چه ویژگی هایی باشد.
**دغدغه شورای شهر اداره شهر باشد نه لابی کاری سیاسی
مسیح عقیلی، مدرس دانشگاه و دانشجوی دکتری فلسفه هنر درباره حیطه وظایف و کارکردهای اصلی شوراهای شهر گفت: اگر شهر را مجموعه ای از افراد در نظر بگیریم که دارای زمینه فرهنگی، دینی، سیاسی و اجتماعی هستند، طبیعتا کارکرد شوراهای شهر نیز در همین ساحت و زمینه دیده می شود.
وی با بیان اینکه شورای شهر باید نماد عقلانیت، خردورزی، پرهیز از سیاسی کاری و با دغدغه اداره شهر باشد، درخصوص ویژگی های اعضای شورای شهر، افزود: مهارت انجام کارجمعی و گروهی یکی از ویژگی های اعضای شوراهای شهر است؛ چرا که شورا معنای جمعی دارد و افرادی که به شورا وارد می شوند لازم است تا توان انجام کارگروهی داشته باشند که این مهم نیازمند فراگیری یکسری از مهارت ها است.
عقیلی اظهار کرد: متاسفانه در جامعه ما توانایی انجام کارگروهی و مشارکت در افراد در سطح پایینی قرار دارد و این موضوع از دوران کودکی و در فرایند تربیت و جامعه پذیری افراد دیده می شود؛ به گونه ای که شاید در دوره هایی از زندگی جمعی، موضوع کارگروهی و مشارکت به افراد یاد داده شده باشد اما مشارکت و کارجمعی در افراد فراگیر نشده و تنها در سطح یادگیری باقیمانده و بنابراین کارجمعی آن چنان که باید نهادینه نشده است.
به گفته وی، به دلیل فقدان مهارت و توانایی کارجمعی و گروهی، معمولا در ورزش های انفرادی مدال آوری و کسب افتخارات خوبی داریم اما در ورزش های گروهی اینگونه نیست و به همین ترتیب در سیاست و سایر امور اجتماعی عمل می کنیم.
عقیلی، صداقت و امانت داری را دو ویژگی شاخص برای اعضای شوراهای شهر دانست و افزود: کسی که می خواهد وارد شورا شود باید صداقت داشته باشد و علاوه بر آن امانت دار نیز باشد چرا که شورای شهر کارکردها و وظایف مهمی در رابطه با مسائل و امور مختلف زندگی افراد در جامعه اسلامی برعهده دارد و جامعه ای که می خواهد براساس فضائل انسانی اداره شود، لازم است تا به این دو مهم، همانگونه که در آموزه های اسلامی مورد تاکید است، توجه ویژه داشته باشد.
وی ویژگی بعدی اعضای شورای شهر را توجه به کارکرد شورا و آموزه های اسلامی و مشورت پذیری اعلام کرد و گفت: در تمام فرهنگ ها مشورت پذیری به عنوان امری پسندیده مورد اجماع همگان است و به دلیل اینکه تعداد اعضای شوراها محدود است، باید شرایطی فراهم شود تا آنان از نظرات افراد خبره و متخصص در امور مختلف مدیریت شهری، بهره مند شوند تا شورای شهر به عنوان یک نهاد بالادستی جامعه، بتواند کارکرد مناسب خود را عملیاتی کند.
عقیلی تصریح کرد: لازم نیست همه اعضا در همه امور شهری متخصص باشند بلکه مهمتر آن است که بتوانند در هر موضوعی براساس مشورت با افراد متخصص تصمیم گیری کنند و در این راستا استفاده از انجمن های تخصصی علمی و صنفی می تواند موثر باشد.
وی با تاکید بر پرهیز از سیاست زدگی در شوراهای شهر، گفت: سیاست در تار و پود زندگی اجتماعی تنیده شده است اما سیاستمدار بودن با سیاست زده بودن فرق دارد. متاسفانه در برخی دوره ها در شوراهای شهر، سیاست بازی بر سیاستمداری و حتی عقلانیت غلبه پیدا کرد و به همین دلیل تصمیمات نادرستی گرفته شد.
عقیلی تاکید کرد: نظارت مستمر بر عملکرد شهرداری ها نیز از سوی شوراهای شهر باید با دقت و به صورت شفاف برای ارائه گزارش به افکار عمومی انجام گیرد و هر آن چه که در ارتباطات میان شهرداری و شورای شهر وجود دارد به اطلاع مردم برسد.
وی درخصوص در آمدهای پایدار و ناپایدار شهرداری ها افزود: زمانی که هزینه های غیر ضروری ایجاد شود، آن گاه مجبوریم درآمدهای ناپایدار داشته باشیم. به عنوان نمونه نزدیک به 80 درصد از بودجه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ، بودجه جاری است و تنها 20 درصد به فعالیت های دیگر اختصاص داده می شود.
این استاد دانشگاه یکی از مشکلات مدیریتی در کشور را بخشی نگر بودن دانست و گفت: مصداق بسیاری برای فقدان مدیریت یکپارچه در سطح شهر وجود دارد مثلا مبلمان شهری و یا حتی موزاییک های پیاده رو ها هیچ هماهنگی و هارمونی ندارد که این مسائل اگرچه مهم نیستند اما نشانگر این است که عملیات های انجام شده در سطح شهر، با نگاه کارشناسی و مدیریت یکپارچه انجام نگرفته است.
وی با اشاره به ویژگی های عصر ارتباطات و گسترش شبکه های اجتماعی، گفت: در دوره ای زندگی می کنیم که جامعه دچار جهش شده است و شبکه های اجتماعی و رسانه های مجازی، بر افکار عمومی تاثیر شایانی دارد و به نظر می رسد که این تاثیرات به نفع جریان خردورز کشور در عرصه سیاست و مسائل شهری خواهد بود.
عقیلی با تاکید بر نقش مردم در انتخابات شورا ها، اظهار کرد: اگر از طریق آموزش،آگاهی مردم ارتقا یابد، شرایط فرق دارد و مردم باید بفهمند که می توانند در سرنوشت خود تاثیرگذار باشند.
وی خاطرنشان کرد: ما اگر بخواهیم خصیصه خوب شورا ها را تعیین کنیم و وضعیت مطلوب را برای شوراهای شهر در نظر بگیریم لازم است تا نقاط ضعف شوراهایی که تاکنون فعالیت داشته اند را شناسایی کنیم.
** شهر، رینگ بوکس و تشک کشتی نیست
در بخش دیگری از این میزگرد، محمدصالح شریفی، دانشجوی دکتری شهرسازی ساکن مشهد که از طریق تماس تلفنی دراین میزگرد شرکت داشت، گفت: کار شورای شهر به هیچ وجه کار حزب یا گروه سیاسی نیست و شورای شهر نباید هر روز درگیر بازی های جناحی و قدرت طلبی شود؛ چرا که سیاستمدار بودن با سیاسی کاری و سیاست زدگی فرق دارد و اگر اعضای شورا از گروه ها و دیدگاه های مختلف هم باشند، باید بر روی مدیریت مسائل شهری اتفاق نظر داشته باشند.
وی ادامه داد: رسیدگی به امور شهری از عهده یک فرد و یک تخصص خاص بر نمی آید و به نظر می رسد، هر کس با زندگی روزمره شهری مرتبط است، می تواند در حوزه شهری فعالیت کند.
شریفی اضافه کرد: فرصت برای حضور همه تخصص ها در شورای شهر وجود ندارد و با توجه به نوع موضوعات زندگی شهری، باید به سراغ متخصصانی رفت که در حوزه میان رشته ای، بین رشته تخصصی خود و شهر بتوانند پیوند و ارتباط برقرار کنند و بر موضوعات شهری به تناسب تخصص خود متمرکز شوند؛ چرا که اگر شهر را به هر یک از تخصص ها به تنهایی بسپاریم این موضوع مشکل ساز و خسارت بار خواهد بود کما اینکه در دوره هایی هم تجربه شده است.
شریفی اظهار کرد: به عنوان نمونه، ورزشکار جا دارد که در شورا باشد؛ البته ورزشکاری که زمان قابل توجهی را برای موضوع شهر و ورزش گذاشته باشد و در این زمینه کار کرده باشد.
وی ضمن احترام به اعضای شوراهای شهر که از ورزشکاران و مدال آوران هستند، تصریح کرد: تعداد زیادی از اعضای شورای شهر را نباید قهرمانان المپیک تشکیل دهند که البته همه آنان قابل احترام هستند و رکوردها و مدال های جهانی دارند اما باید دقت کرد که شهر رینگ بوکس، میدان تکواندو، تشک برای کشتی و تخته برای وزنه برداری نیست.
شریفی گفت: اگر شورای شهر را به صفحه شطرنج تشبیه کنیم، پر از مهره های گوناگون است که هر یک نقش و ویژگی خاصی دارد و قبل از اینکه هر گونه اقدامی انجام شود، باید تفکر و تامل دقیق صورت گیرد. در این راستا بسیاری از اعضای شورای شهر زمانی که در مورد تخصص ها صحبت می شود، به مدارک تحصیلی، سرانه های ورزشی و مسائلی از این قبیل اشاره می کنند و معتقد هستند که ادبیات مدیریت شهری را می دانند اما مشکلاتی که در مدیریت شهری به وجود آمده است، ناشی از این است که عده ای مدرک صرف دارند و خودشان را متخصص امور می دانند.
وی تاکید کرد: مسائل شهری چند وجهی است و مدیریت آن باید با حضور متخصص های گوناگون باشد که در مورد شهر و زندگی شهروندان کار کرده باشند و نباید انتظار داشته باشیم که تک متخصصانی وارد شورا شوند و تصمیمات درستی بگیرند.
شریفی در مورد ظرفیت درآمد های پایدار شهری گفت: هزینه هوشمندانه مهمتر از درآمد پایدار است و اگر چه درآمد پایدار برای شهرداری ها مهم است اما مهمتر آن است که چگونه منابع موجود، تخصیص داده شود چرا که به هر حال همواره بودجه محدود است و مهم این است که اولویت بخشی در هزینه ها برنامه ریزی شود.
وی تصریح کرد: متاسفانه بخش عمده ای از درآمدهای شهرداری ها ناپایدار است و از طریق فروش تراکم حاصل می شود که این مسئله ظاهرا درآمدزایی خوبی برای شهرداری دارد اما تبعات و پیامدهای منفی آن در آینده، خسارت های جبران ناپذیری در پی خواهد داشت و هزینه های سنگینی را بر شهر تحمیل می کند.
شریفی اظهار کرد: آنچه اهمیت دارد این است که براساس بودجه، بهترین برنامه هوشمندانه جهت تحقق اهداف تعیین شده، انجام گیرد مثلا در خصوص بودجه حمل و نقل شهری، اولویت بخشی انجام شود که این بودجه برای عملیات عمرانی ساخت تونل، تقاطع غیر همسطح و اتوبان هزینه شود و یا ناوگان حمل و نقل عمومی توسعه یابد.
وی با تاکید بر اینکه شورای شهر به تنهایی نمی تواند سیستم مدیریت شهری را یکپارچه کند، افزود: شورای شهر نمی تواند به تنهایی همه مسائل مربوط به شهر را برنامه ریزی و مدیریت کند و معمولا با سازمان ها و نهادهای مرتبط با فضای شهری باید همسو باشد به عنوان نمونه در شهر مشهد بین شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی معمولا اختلاف نظرهایی درخصوص بافت های تاریخی اطراف حرم وجود دارد که منجر به تعارض های مدیریت شهری می شود.
شریفی گفت: معمولا در کنار قوای سه گانه باید قوه چهارمی برای برنامه ریزی و هماهنگی وجود داشته باشد تا تعارض هایی بین نهادهای مختلف را رسیدگی و حل و فصل کند.
وی درخصوص نقش مردم در انتخابات شوراها، اظهار کرد: اعضای شوراها نماینده و منتخب مردم هستند و در این راستا سازمان های مردم نهاد باید در انتخاب مردم اثربخش باشند و سلیقه و ذائقه مردم را تغییر داد تا انتخاب صحیح و منطقی داشته باشند و پیامدهای بلند مدت انتخاب های خود را در نظر بگیرند.
شریفی درباره تغییر نگرش مردم برای انتخاب صحیح اعضای شورای شهر، افزود: تغییر نگرش در بلند مدت اتفاق می افتد و بازه زمانی طولانی را می طلبد و لازم است که نهادهای متولی امور حقوق شهروندی، تاثیر مردم در امور مدیریت شهری را مدام یاد آور شوند و راه کوتاه تر این است که نتیجه انتخاب هایی که تاکنون داشتیم و البته برخی از آنها نیز نادرست بوده را مورد ارزیابی و بازبینی قرار دهیم.
** به انتخابات آتی شورا خوش بینم
میلاد شاهی اردکانی دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه تهران دیگر مهمان این میزگرد نیز گفت: با توجه به شرایط شورا و درگیر بودن اعضای شورا با پیشنهادات مالی وسوسه برانگیز، بسیار حیاتی است افرادی که دغدغه ورود به شورا را دارند، افراد پاکدستی باشند، وگرنه چه بسا رسوایی هایی به مراتب بدتر از مساله املاک نجومی را به بار آورند. درگیر بودن مدیریت شهری، شورا و شهرداری با ملک و زمین باعث می‌شود پیشنهاداتی از این دست در یک دوره 4 ساله به کرات مطرح شود و ضروری است افراد ظرفیت لازم برای مقاومت در برابر این مسائل را داشته باشند.
وی تصریح کرد: مساله دیگر، حوزه تخصصی افرادی است که بنا است به شورا وارد شوند، دلیلی بر اینکه تمامی افراد متخصص امور مدیریت شهری باشند وجود ندارد، ولی مسلما آشنایی به فضای چند بعدی و پیچیده شهر، امر مهمی است. به عنوان مثال بحث تامین منابع مالی پایدار برای هزینه های اداره شهر، تیم جهادی فعلی، دیگر منبعی برای فروش باقی نگذاشته است. در این دوره شاید تنها نماینده واقعی مردم در میان اعضای شورای شهر، جناب آقای دکتر حافظی، یک پزشک است. مساله بعدی اما ناکارآمدی حضور افراد و چهره های ورزشی و هنری است که در شورا حضور یافته اند. مشخصا این حضرات هیچ نقشی جز در حساسترین زمانهای شورا یعنی در انتخابات ها نداشته اند.
میلاد شاهی اضافه کرد: مورد مهم دیگر این است که افراد تنها دغدغه بهتر کردن شرایط فعلی را داشته باشند، یعنی ابتدا بحرانی بودن شرایط کنونی را باور داشته باشند و تنها به قصد بهبود وضعیت وارد شورا شوند و شورای شهر حکم سکوی پرش برای آنان نداشته باشد. سکویی برای رسیدن به پست ها و مقامهای بالاتر نظیر نمایندگی مجلس، شهردار شدن و در مواردی ریاست جمهوری!
وی گفت: نکته مهم دیگر در خصوص شرایط مطلوب، شرایط و وضعیت اکثر نمایندگان فعلی است، یعنی کسانی که قرار است وارد شورا شوند، نباید مانند آنها باشند، مانند اکثرشان! چرا که مهمترین فعالیت جمعی اعضای فعلی، انتخاب و تغییر نام معابر سطح شهر بوده است. و سکوت همیشگی عده ای از آنان به نفع تخلفات گسترده شهرداری!
این فعال دانشجویی با اشاره به نقش سمن‌ها، چهره ها، احزاب در معرفی نامزدها خاطر نشان کرد: خوشبختانه فعالیتهای مستقلی سوای از سوگیری ها و جهت گیری های سیاسی برای انتخاب افراد شایسته جهت ورود به شورا صورت گرفته است.
وی ادامه داد: شکی وجود ندارد که گروهی بر اساس تقسیم بندی جناحی برای رای دادن به پای صندوق های رای خواهند آمد، نکته مهم این است که لیست ها را به سمتی جهت داد که در آن نفع بیشتری برای شهروندان باشد، و چهره های کارآمدتری برای اداره امور پیچیده پایتخت معرفی شوند.
میلاد شاهی در پایان گفت:در هر صورت من به انتخابات آتی شورا خوش بین هستم.عملکرد فعلی شهرداری پایتخت باعث شده مردم شرایط ضروری را بهتر درک کنند، و انگیزه لازم برای بهبود امور را داشته باشند. فقط وای به حال کسانی که با ادعا بهبود امور وارد شورا شوند و نتوانند عملکرد مثتبی از خود ارائه دهند، مسلما این مساله آثار خود خود را در انتخابات بعدی نشان خواهد داد.
اخبرنگاران: حنانه شفیعی/ ناصرغضنفری
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.