روابط ایران و ترکمنستان، چیزی بیش از دو همسایگی خوب است

همزیستی نیوز - نشست بررسی روابط ایران و ترکمنستان، 17 آبانماه 1395، با حضور هیات دیپلماتیک ترکمنستان، کارشناسان ارشد و اعضای شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) برگزار شد. در این نشست که «روابط ایران و ترکمنستان: تجارب گذشته، چشم انداز آینده» نامگذاری شده بود، صفر بردی نیازاوف (فرستاده ویژه وزارت امور خارجه ترکمنستان)، مراد ناظاروف (مشاور وزیر امورخارجه ترکمنستان)، آمانگلدی رحمانوف (رئیس دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه ترکمنستان)، آمانگلدی بایراموف (عضو هیات دیپلماتیک) و احمد قربانف (سفیر ترکمنستان در تهران) از جانب هیات ترکمنستانی و دکتر سید محمدموسی هاشمی گلپایگانی (سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان)، دکتر بهرام امیراحمدیان (استاد دانشگاه و عضو شورای علمی ایراس)، ولی کوزه گر کالجی (پژوهشگر ارشد و عضو شورای علمی ایراس) و سایر کارشناسان ارشد موسسه، از جانب ایراس به ارائه دیدگاه ها و تبادل نظر پرداختند.

به گزارش ایراس در ابتدای نشست «روابط ایران و ترکمنستان: تجارب گذشته، چشم انداز آینده» که با استقبال گسترده کارشناسان، پژوهشگران و اصحاب رسانه در حوزه مطالعاتی آسیای مرکزی نیز مواجه شده بود، دکتر داود کیانی (قائم مقام موسسه ایراس)، ضمن خوش آمدگویی به هیات دیپلماتیک ترکمنستان و تأکید بر اهمیت روابط دوجانبه ایران و این همسایه شمالی، ترکمنستان را کشوری دوست و برادر دانست و حضور این هیات را به مثابه فتح بابی برای گسترش روابط میان مراکز علمی و نهادهای پژوهشی دو کشور ارزیابی کرد. وی، با تاکید بر اهمیت نهادهای مشورتی و مراکز علمی-پژوهشی در ساختار تصمیم سازی و تصمیم گیری سیاست خارجی کشورها، از زمینه های ایجاد و گسترش روابط بین مراکز مطالعاتی و فرهنگی بین دو کشور گفت.
 
در ادامه، دکتر سید محمدموسی هاشمی گلپایگانی (سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان) به-عنوان مهان ویژه این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت. وی در سخنان خود، به زمینه های همکاری فرهنگی و اقتصادی بی نظیری که بین دو کشور وجود دارد اشاره کرده و با استناد به تجربه سفارت خود در عشق آباد، سایر زمینه های ممکن برای گسترش همکاری ها را مورد توجه قرار داد. هاشمی گلپایگانی، با تاکید بر تجربه درخشان رفت و آمدها و دیدار سران عالیرتبه دو کشور در سال های گذشته، زمینه برنامه ریزی ها و سرمایه گذاری های مشرک میان دو کشور را حتی به حوزه های دفاعی و امنیتی نیز قابل تعمیم دانست. چرا که دو کشور ایران و ترکمنستان، که مرز بین آن ها به «مرز دوستی» مشهور است، علاوه بر ظرفیت های غیرقابل انکار همکاری اقتصادی و فرهنگی، در حوزه هایی نظیر امنیت نیز با فرصت ها و چالش های نسبتا مشترکی مواجهه می باشند. این همکاری ها، با اصل بی طرفی ترکمنستان نیز منافات ندارد.
 

هاشمی افزود: ترکمنستان از دو امتیاز بسیار ویژه برخوردار است که در سیاست خارجی ایران در منطقه آسیای مرکزی، جایگاه ممتازی به آن اعطا می کند. یکی از این امتیازات، قابلیت ارائه مسیرهای حمل و نقل و ترانزیت کالا به کشورهای منطقه و ایران است و امتیاز دیگر، برخورداری از منابع سرشار هیدروکربنی به ویژه گاز است که این کشور را در زمزه کشورهای هدف سیاست خارجی در حوزه پیرامونی جمهوری اسلامی ایران قرار می دهد.
 
وی در ادامه اظهار داشت: ترکمنستان در سال های نخستین پس از استقلال، با توجه به اولین تجربه های حیات سیاسی مستقل و روابط خارجی با سایر کشورها، گاه با مشکلات زیادی همراه بود که در طی این سال ها و سال های پس از آن، جمهوری اسلامی ایران، همواره در کنار این کشور بوده و در تمام جوانب از ارائه کمک های خود دریغ نکرده است. البته، روابط حسنه این دو همسایه، بعضا محل رشک دشمنان و بدخواهان نیز واقع شده است که در تمام موارد، رهبران و نخبگان سیاسی دو کشور بر این بدخواهی ها فائق آمده و مسیر دوستی و بهبود بیش از پیش روابط را پیموده اند.
 

سپس، صفر بردی نیازاوف (فرستاده ویژه وزارت امور خارجه ترکمنستان) ضمن تشکر از مهمان نوازی طرف ایرانی و قدردانی از حضور و مشارکت کارشناسان ایرانی در این نشست، از این که در جریان این سفر توانسته است شاهد فرصت هایی ارزشمندی در زمینه  برقراری و یا گسترش همکاری های همه جانبه علمی و فرهنگی بین دو کشور باشد ابراز خرسندی کرد و ضمن تصدیق صحبت های آقای هاشمی گلپایگانی در زمینه مناسبت های ایران و ترکمنستان، دستاوردهای سفر هیات دیپلماتیک ترکمنستان به تهران را پنجره جدیدی برای نظاره چشم اندازهای روشن تر از پیش در روابط بین دو کشور همسایه دانست. وی، با اشاره به اهمیت گسترش مروادات دیپلماتیک و نیز روابط نزدیک تر بین نهادهای فرهنگی دو کشور، اظهار کرد که بنیان های روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور مستحکم تر از آن است که با رشک ورزی و حسادت بدخواهان متزلزل شود. وی افزود: در آینده، می بایست در انتظار روزهای روش تر از پیش و روابط گرم تری بین ترکمنستان و ایران باشیم و این چشم انداز روشن، متکی بر اراده رهبرهان سیاسی دو کشور است.
 

در ادامه، آمانگلدی رحمانوف (رئیس دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه ترکمنستان) و مراد ناظاروف (مشاور وزیر امورخارجه ترکمنستان) نیز به ارائه دیدگاه های خود پرداختند. رحمانوف که سابقه سفارت ترکمنستان در کشورهای مختلف را نیز در کارنامه خود دارد، نتایج مثبت سفر خود را به این سفر محدود ندانست و اظهار داشت، تجربه رفت و آمدهای اینچنینی در نزدیک تر شدن دنیای ذهنی دیپلمات های دو کشور به یکدیگر و نتایج مثبتی که در تربیت نسل های آینده مجریان سیاست خارجی ترکمنستان خواهد داشت، بسار مهم و ارزشمند است.
 
وی که حضور هیات ترکمنستان در نهادهای علمی و فرهنگی ایران را نشانه ای از اراده همیشگی تصمیم گیران سیاست خارجی کشورش در بسط فزاینده روابط با جمهوری اسلامی ایران می دانست، ایران و ترکمنستان را «بیش از دو همسایه» عنوان کرده و اظهار داشت: رابطه ترکمنستان و ایران، رابطه ای است که در قالب هایی بالاتر و بیش تر از رابطه دو کشور همسایه قابل تعریف است و این ویژگی، مزیت بی نظری در تعمیق و گسترش روابط بین دو کشور دانست. ناظاروف نیز با اشاره به واقعی بودن ظرفیت های همکاری بین ایران و ترکمنستان، لازمه تقویت بیش از پیش روابط را تعمیم مراودات به بخش های گوناگون دانست. وی که پیش تر، سفیر ترکمنستان در ایران نیز بوده است، افزود: درهم تنیده تر شدن روابط ترکمنستان و ایران در شاخه های مختلف فرهنگی، علمی، اقتصادی و ... فراهم کننده بسترهای ناگسستنی در روابط سیاسی دو کشور خواهد بود.
 

آمانگلدی بایراموف (عضو هیات دیپلماتیک) نیز که در دهه 1990 سفیر ترکمنستان در تهران نیز بوده است، با ابراز خرسندی از حضور دوباره خود در ایران، پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در بخش-های گوناگون صنعتی و عمرانی را ستودنی خواند و افزود، پییشروی ایران در زمینه های گوناگون اقتصادی و صنعتی در حالی بوده است که این کشور، متحمل فشارهای گوناگون بین المللی بوده و با وجود این، دستاوردهای چشمگیری در بخش های مختلف علمی و فن آوری پیشرفته داشته است. وی، ارائه خدمات فنی و علمی از جانب ایران به ترکمنستان را یکی از ظرفیت های بالقوه روابط بین این دو همسایه «دوست» و «برادر» دانست.
 

در ادامه نشست، دکتر بهرام امیراحمدیان (استاد دانشگاه و عضو شورای علمی ایراس)، ضمن تأکید بر اهمیت روابط دو جانبه ایران و ترکمنستان، ثبت و تدوین سوایق روابط دوجانبه این دو کشور در ربع قرن اخیر و نگارش «کتاب جامع 25 سال روابط دیپلماتیک ایران و ترکمستان» را راهگشا دانست. وی، در دسترس بودن سابقه روابط دو جانیه ایران و ترکمنستان را برای علاقمندان و پژوهشگران، در چارچوب هدف مشترک دیپلماسی فرهنگی دو کشور، دارای اهمیت دانست.
 

ولی کوزه گر کالجی (پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیا و عضو شورای علمی ایراس) نیز، تعامل و تقریب دیدگاه ها در خصوص مسیرهای انتقال انرژی را یکی از الزامات گسترش روابط و یکی از مهم ترین حوزه های همکاری بین ایران و ترکمنستان دانست. وی تاکید کرد، میسرهای انتقال انرژی در منطقه اعم از خطوط لوله صلح، تاپی (TAPI) و تاناپ (TANAP) هیچ یک در تعارض با یکدیگر نبوده و همگی به-عنوان ظرفیت های همکاری منطقه ای کشورهای ذی نفع، غیر قابل انکارند. کالجی افزود: ادغام مسیرها و یا چندجانبه سازی خطوط انتقال انرژی، یکی از زمینه های همکاری و حتی انگیزه ای برای بیش از پیش نزدیک تر شدن دیدگاه های کشورهای ذی نفع اعم از ایران و ترکمنستان در حوزه های سیاسی و اقتصادی به یکدیگر است. بنا به اعتقاد وی: خط لوله ای که امکان برقراری از طریق ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و را ترکیه دارد، با حضور ایران و تبدیل شدن به خط لوله چهارجانبه ترکمنستان، ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه، یکی از گام های مؤثر تحکیم روابط منطقه ای این کشورها و تقویت بیش از پیش روابط ایران و ترکمنستان خواهد بود.
 

در ادامه، کارشناسان و خبرنگاران حاضر در نشست پرسش هایی مبنی بر چرایی وقوع برخی مشکلات برای رانندگان ایرانی در مسیر حمل و نقل ترانزیتی ترکمنستان مطرح کردند که احمد قربانف (سفیر ترکمنستان در ایران) به آن ها پاسخ گفت. قربانف، مشکلات پیش آمده اخیر برای رانندگان ایرانی را مربوط به مسائل فنی بین دو کشور در عرصه توافقات حمل و نقل زمینی دانست. وی افزود: جلسات متعددی در سطوح مختلف بین تصمیم گیران ایرانی و ترکمنستانی برگزار شده و نشست های فنی-تخصصی در این زمینه در حال برگزاری است. سفیر ترکمنستان در تهران، چشم انداز رفع این مشکلات را نزدیک و روش دانست و بیان کرد: امیدوارم در آینده ای نزدیک، نتایج مطلوب و مورد پذیرش هر دو طرف ترکمنستانی و ایرانی به عنوان خروجی این جلسات دوجانبه، به اطلاع مردم ایران و ترکمنستان برسد. قربانف، اراده طرف ترکمنی را برای حل این مسائل، جدی و واقعی دانست.
 

در پایان، سفیر ترکمنستان در تهران و هیات دیپلماتیک ترکمنستان از میزبانی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) و از کارشناسان و پژوهشگران حاضر در این نشست، تشکر و قدردانی کردند.

 

نوشتن دیدگاه