در حالی به اتمام دوره چهارساله دولت یازدهم نزدیک می شویم که این دولت با چالش هایی بزرگ مواجه است. چالش هایی که دولت در ابتدا وعده رفع آن را داده بود، ولی اکنون به دلیل موانع موجود برای تحقق آن، فرصتی برای منتقدین و مخالفین فراهم شده است تا کارآمدی دولت را زیر سوال ببرند و وعده بازگشت به دوران قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم را بدهند.
وجود این چالش ها در سطوح عوام و لایه های زیرین جامعه، شرایط شکننده ای را بوجود آورده است. قدرت اقناعی دولت نیز تاکنون متوجه نخبگان جامعه بوده و نتوانسته عوام را شامل خود کند.
اولین چالش مهم، رکود اقتصادی حاکم بر کشور است. دولت به رغم اینکه توانسته برجام را به سرانجام برساند، اما کشور هنوز بطور کامل از مزایای برجام بهره مند نشده است. عدم اعتماد اقتصاد جهانی به ساختار اقتصادی ایران سبب شده که به رغم برداشته شدن موانع حقوقی، باز هم ورود سرمایه به اقتصاد ایران با تردید همراه باشد.
مسأله ورود کالا، تعطیلی کارخانه ها، بحران کشاورزی به دلیل خشکسالی و تعطیلی تجارت مرزی و بیکاری مرزنشینان، مسأله اشتغال و تأمین شرایط حداقلی زندگی بخش های زیادی از جامعه مشکل اساسی پیش پای دولت است.
رکود اقتصادی حاکم فشار زیادی را بر مردم خصوصاً قشر متوسط و پایین جامعه وارد کرده است و این در حالی است که دولت مصمم است به هر قیمت ممکن تورم را کنترل نماید ولو به قیمت رکود اقتصادی، زیرا مهار تورم را در دراز مدت اقدامی اساسی در مدیریت اقتصاد ایران می داند.
مهار تورم زمان بر و نیازمند استقامت مردم است، این در حالیست که دولت برای فروش نفت خود با قیمت مناسب مشکل دارد و این امر تأمین هزینه های جاری کشور را با مشکل مواجه ساخته است.
هر چند که اقتصاددانان این شیوه را به نفع اقتصاد کشور می دانند، اما در کوتاه مدت شاهد کاهش درآمد مردم و رکود بازار هستیم که نتیجه آن فشار اقتصادی بر اقشار مختلف جامعه است.
در چنین شرایطی بخش های زیادی از مردم ناامیدانه به دنبال روزنه ای هستند که شرایط اقتصادی خودشان را کمی بهبود ببخشد، لذا شعار رهایی از رکود و افزایش درآمد مردم از سوی هر کاندیدایی که در انتخابات ریاست جمهوری مطرح شود با استقبال اجتماعی مردم مواجه خواهد شد.
سطح نیازمندی عمومی لایه های پایین جامعه در حدی است که بعید است قدرت استدلال نخبگان و اقتصاددانان بتواند آن را برای عموم توجیه کند.
دومین چالش مهم دولت، بحران مدیریت انسانی است. هنوز بسیاری از مدیران دولت قبل متولی امور هستند یا در وزارتخانه ها این نیروها هستند که ساختار قدرت را در دست دارند. این در حالی است که رأی مردم به دولت روحانی برای تغییر رویه قبل بوده است و هنگامی که مردم می بینند دولت از تغییر این رویه ناتوان است، از کارآمدی دولت و توان آن برای تغییر ناامید می شوند.
ناامیدی از تغییر، احساس بی تفاوتی به جامعه می دهد و این همان شرایط مطلوب رقبای دولت است تا نشان دهند رأی دادن به یک دولت میانه رو اما ناتوان تغییری در زندگی مردم ایجاد نمی کند.
این ناامیدی در غالب سطوح اعم از جوانان، بانوان، اقلیت های مذهبی و ... که رای آنها به دولت فعلی بوده، دیده می شود. هرچند که دولت مدعی است در راه حقوق این اقشار تلاش زیادی کرده است و ممکن است نخبگان این اقشار این تلاش دولت را تایید کنند، اما این تلاش ها در حدی نتیجه نداده است که بدنه اصلی رأی دهندگان به دولت را، خصوصا در سطوح عوام، راضی نگه دارد.
سطوح پایین جامعه به کارآمدی مدیران فعلی در این خصوص نگاه می کنند و چون این کارآمدی را بطور ملموس احساس نمی کنند، نتیجه این می شود که اصل توانایی دولت زیر سئوال می رود.
فقط در حوزه اقلیت های مذهبی (اهل سنت)، اهل سنت در ایران بیشترین رأی را به دولت داده اند تا آنجا که بدون رأی حداکثری آنها موفقیت دولت در دور اول انتخابات ریاست جمهوری ممکن نبود. اما این قشر عظیم اکنون می بینند که در بسیاری از حوزه ها دولت از تحقق وعده هایش ناتوان است و در بخش های زیادی از دولت، همان مدیران دولت قبل، با روش دولت سابق با گروه های اقلیت برخورد می کنند و صدای آنها نیز در جایی شنیده نمی شود. این مشکل در خصوص دیگر اقشار رأی دهنده به دولت که نقش اساسی در موفقیت دولت در انتخابات داشتند، دیده می شود. نتیجه چنین نارضایتی، ناامیدی از کارآمدی دولت در حوزه هایی است که به تحقق حقوق اقشار مختلف جامعه مربوط می شود.
تداوم این شرایط به معنای ریزش آراء از بخش هایی از جامعه است که در دور قبل انتخابات ریاست جمهوری به این دولت رأی داده اند و اکنون نسبت به فضای ملی و حل مشکلات حقوق شهروندی به مرحله بی اعتمادی یا بی تفاوتی رسیده اند.
دولت در زمان باقیمانده باید با اراده بیشتر در جهت تحقق وعده های خود گام بردارد و روزنه های امید را در سطوح مختلف جامعه بشکافد.
اگر دولت نتواند در مدت باقیمانده تا زمان انتخابات ریاست جمهوری برای این دو چالش فکری اساسی بکند، این چالش به ناامیدی بدنه اصلی رأی دهنده به دولت روحانی و ریزش اساسی رأی دولت فعلی ختم خواهد شد.
* فعال سیاسی در هرمزگان
دیدگاه‌ها
برای دولت تدبیر و امید آرزوی پیروزی و بهروزی دارم.