سام هریس در کتاب خود می‌نویسد؛ حقیقت و صداقت باید در هر نوع تعامل انسانی حاکم باشد٬ حتی در شرایط مرگ و زندگی.
سام هریس معتقد است شخص شرافتمند هرگز دروغ نمی‌گوید و استدلال می‌کند که دروغ شکاف‌های جبران ناپذیری در روابط اجتماعی ایجاد می‌کند و باعث بی‌اعتمادی افراد نسبت به یکدیگر می‌شود.
از نظر این کتاب دروغ گفتن قربانی کردن تمامیت انسانیت و صداقت جامعه است.
اما از نظر سام هریس دروغ چیست؟ « همواره افراد توقع ارتباط صادقانه دارند اگر آنان را به عمد گمراه نماییم دروغ گفته‌ایم. »
سام هریس دروغ را به ۲ دسته تقسیم می‌کند: اول دروغ آگاهانه. دوم دروغ آگاهانه تنبلانه و یا منفعلانه!
در دسته اول فرد دروغگو تلاش می‌کند کسی یا کسانی را فریب دهد٬ بعنوان مثال؛ متقاضی شغل یا موقعیتی در تلاش برای به دست آوردن خواسته خود٬ مدارکش را جعل می‌کند.
در دسته دوم برخی کاری را انجام نمی‌دهند و بعنوان مثال؛ شخصی متقاضی شغل یا موقعیتی است و در ثبت این نکته که از شغل قبلی‌اش اخراج شده و یا موفق نبوده اشاره نمی‌کند.
اگر شخصی بگوید: « من در دانشگاه استنفورد مدرک دکترا دریافت کرده‌ام. » با وجود آن که هرگز در آن دانشگاه درس نخوانده٬ در مقایسه با کسی که در آن دانشگاه درس خوانده ولی کتمان کند که موفق نشده پایان نامه‌اش را تمام کند٬ می‌توان گفت در مثال دوم کوتاهی شده و در شکل اول دروغی وقیحانه اتفاق افتاده است هرچند که هر دو دروغ٬ زشت هستند.
بنظر می‌رسد که تمرکز کتاب بیشتر بر دروغ‌های اختیاری است و سم هریس به سرزنش دروغ‌های اختیاری بیشتر می‌پردازد.
برقراری ارتباط صادقانه جهان را بهتر می‌کند. عنوان کردن بسیاری از حقایق دشوار هستند اما نباید صورت مسأله را پاک کنیم. عنوان کردن واقعیت‌هایی که با احساسات ما ارتباط دارند نیز مسئولیت ما را سلب نمی‌کند٬ بویژه زمانی که دروغ‌هایی طراحی شده‌اند تا حقایقی را پنهان نمایند.
از نظر سام هریس اگر شخصی برایمان مهم باشد نباید حقایق را از او پنهان کنیم و در غیر این‌صورت رفتاری بی‌رحمانه‌ای داشته‌ایم.
از دروغ‌های مصلحتی و دلگرمی‌های دروغین نیز باید پرهیز کرد و روابط سودمندی با دیگران ایجاد کرد.
سام هریس مثالی در مورد خودش می‌زند؛ شخصی از من می‌پرسد آیا اضافه وزن دارم؟ هریس صادقانه پاسخ می‌دهد که فکر کنم حدود ۱۲ کیلو باید وزن کم کنی. بعد از مدتی همان شخص را می‌بیند که حالا ۷ کیلو وزن کم کرده. حال اگر به غلط به دوست خود در مورد وزنش قوت قلب می‌دادم، از او فرصت مواجهه مستقیم با مشکل اضافه وزنش را گرفته بودم.
سام هریس سعی دارد افرادی که با دروغ‌های مصلحتی خود تظاهر می‌کنند در حال منفعت رساندن به دیگران هستند را « نمونه افراد خودبین و یا دارای ( عقده خود کم‌بینی ) » نشان دهد و استدلال می‌کند دروغگو تظاهر می‌کند که نسبت به خیر دیگران بیشتر از خود آن‌ها آگاهی دارد! و فرد دروغگو به خود حق می‌دهد که قضاوت کند دیگران توانایی روبرو شدن با کدام واقعیت‌ها را دارند.
بی‌شک پس از مطالعه کتاب کمتر افکار خود را سانسور و تغییر خواهیم داد و مصداقی عینی برای ضرب‌المثل « صداقت بهترین سیاست است. » پیدا می‌کنیم.
دروغگویی صفتی ناپسند در همه جوامع و ادیان است و کتاب دروغگویی هرچند تکرار مکررات است اما خواندنش تلنگری است برای پرهیز از این رفتار ضد اجتماعی.
کتاب دروغگویی در سال ۲۰۱۱ به قلم نورولوژیست آمریکایی سام هریس نوشته شد و در سال ۱۳۹۴ توسط خشایار دیهیمی ترجمه و از سوی نشر گمان با نام ( دروغ / اراده آزاد ) منتشر گردید.
بخش‌هایی از کتاب که در آگهی ناشر درج گردیده‌اند؛ ( فرصت برای فریب دادن دیگران همیشه وجود دارد و همیشه هم وسوسه‌انگیز است.
شمار اندکی از ما قاتل یا دزد هستیم، اما همه‌مان دروغ می‌گوییم. بیشتر رذایل شخصی و اجتماعی مستلزم دروغ گفتن است: خیانت‌های زناشویی، کلاهبرداری‌های مالی، فساد دولتی و حتی قتل و نسل کشی.
هریس در این کتاب می‌گوید ما می‌توانیم با یک راهکار ساده از بسیاری از مسائل و مشکلات پیچیده در زندگی‌مان و در جامعه اجتناب کنیم: در شرایطی که همه دروغ می‌گویند ما راستش را بگوییم.
سام هریس در این جستار عمیق نشان می‌دهد که شهامت صادق بودن و گفتن حقیقت چه مزایایی دارد.
اما در جستار « اراده آزاد » می‌خوانیم:
باور به اراده آزاد زیربنای همه چیزهایی است که برای انسان‌ها ارزشمند است. بدون باور به اینکه فرد واقعاً منشا اصلی افکار و رفتارهایش است، تصور حقوق، سیاست، دین، سیاست‌های اجتماعی، روابط صمیمی و اخلاقیات و احساساتی همچون پشیمانی از رفتارهای نادرست یا خوشحالی از دستاوردهای شخصی بسیار سخت می‌شود. اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد آزادی اراده فقط یک توهم است.
هریس در « اراده آزاد » این بحث را مطرح می‌کند که باور به توهم بودن اراده آزاد به معنای تضعیف پایه‌های اخلاقیات یا از بین رفتن اهمیت آزادی‌های سیاسی یا اجتماعی ما نیست، بلکه می‌تواند و باید شیوه تفکر ما را درباره برخی از مهمترین مسائل زندگی‌مان تغییر دهد. )
گردآوری: شهره اکبری
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.