همزیستی نیوز - صبح امروز (سه شنبه 25 آبان 95) برای اولین بار در تاریخ ایران گوشه ای از اسناد تاریخی وزارت امور خارجه مربوط به دوران قاجار و پهلوی اول تا شهریور سال 1320 از حالت محرمانه خارج و رونمایی شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران،محمد جواد ظریف در ایین رونمایی این اسناد گفت: مراسم امروز فرصتی را فراهم می‌کند تا با گوشه هایی از گنجینه های ارزشمند موجود در مرکز اسناد وزارت امور خارجه و نقش آن در تحکیم حاکمیت ملی، تقویت میراث فرهنگی و تمدنی ایران و انتقال آن به نسل های جدید بیشتر آشنا شویم.
وزیر امور خارجه افزود: نگاه نهادینه و منسجم به آرشیو اسناد سیاست خارجی بیش از 115 سال قبل در اولین قانون تأسیس وزارت امور خارجه مورد توجه واقع شد. مرکز اسناد وزارت امور خارجه در برگیرنده مجموعه ای بی نظیر از میراث مستند ملی در قالب حدود 50 میلیون انواع سند سیاسی ـ تاریخی است که قدیمی ترین آن ها متعلق به سال 868 هجری شمسی (1463 میلادی) است. این اسناد مجموعه ای از فرمان ها، احکام، دست‌خط، دیوانیات، اخوانیات، سیاهه ها، تصدیق ها، نقشه ها، امهار، عکس ها، معاهدات و اسناد دیداری و شنیداری است که به همت پیشینیان جمع آوری شده و حفظ و نگهداری می شود.
وی ادامه داد: صرف نظر از نفیس بودن هر برگ از این اسناد از جهت نوع کاغذ، خط، مرکب، افشانگری، جدول کشی، تذهیب، ترصیع، توقیع، ظهرنویسی، آستر، تاریخ و محل کتابت، اسلوب نگارش و غیره، آن چه آنها را از دیگر اسناد آرشیوی کشور متمایز می کند نقشی است که این اسناد می توانند در حفظ و معرفی میراث فرهنگی و تمدنی کشور و کمک به بازخوانی حافظه تاریخی ایرانیان داشته باشند. هم‌چنین اسناد تاریخ دیپلماسی شیوه های به کارگیری فن دیپلماسی در نزد گذشتگان را نیز مشخص می کنند.
ظریف تصریح کرد: بخش اصلی اسناد تاریخ روابط خارجی ایران به صورت کشف بوده و در چارچوب ضوابط قانونی منتشر و در اختیار پژوهشگران قرار می گیرد. اما بخش مهمی از این گنجینه ملی نیز به صورت اسناد طبقه بندی شده هستند که حدود 20 درصد از آرشیو تاریخ دیپلماسی را تشکیل می دهند. هنگامی که همراه با گشایش اولین سفارت خانه های ایران در خارج از کشور، هسته های اولیه نظام اداری وزارت امور خارجه نیز در حوزه ستادی ایجاد شدند، بخش یا واحدی به نام «دایره مرموزات»، «واحد رمز و محرمانه» و «اداره رمز و حفاظت اسناد» به وجود آمد تا ارتباطات طبقه بندی این وزارتخانه را ساماندهی و مدیریت کند. این بخش از جمله تشکیلاتی است که تا به امروز نیز همواره مورد توجه ویژه ای بوده و همگام با پیشرفت دانش و فن آوری، از ابزارها و امکانات پیشرفته برخوردار شده است.
وی گفت: طبیعتا قانونگذار به این نکته واقف بوده است که بدون مراجعه به این بخش از اسناد، هر نوع برداشتی از دیپلماسی گذشته و یا حتی درک صحیح مسائل امروز سیاست خارجی ناقص خواهد بود. تصویب ماده واحده توسط مجلس شورای اسلامی در زمینه «انتشار اسناد طبقه‌بندی شده و تاریخی» وزارت امور خارجه در اسفند 1363 و آیین نامه هیات وزیران مصوب سال 1365 راه را برای آزادساری مشروط اسناد تاریخی در ایران هموار کرد. به موجب این قانون، اسناد کشف تاریخی با قدمت بالای 30 سال و اسناد طبقه بندی شده بالای 40 سال تحت ضوابطی زیر نطر شورای عالی نظارت بر اسناد با مسوولیت وزیر امور خارجه، اجازه انتشار خواهند یافت.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: اگرچه شرایط خاص دوران جنگ تحمیلی و وجود موانع اداری در سال های پس از آن، یک وقفه 20 ساله را در اجرای این قانون ایجاد کرد، اما خوشبختانه با تلاش همکاران ما در مرکز اسناد وزارت خارجه و تصویب شورای عالی نظارت بر انتشار اسناد، امکان آزادسازی حدود هفتاد هزار سند محرمانه تاریخی تا مقطع شهریور 1320 فراهم شده است. علاوه بر این، رویکرد شورا و وزارت خارجه آن است که اسناد کشف و طبقه بندی تا بازه زمانی شهریور 1356 به تدریج مشمول آزادسازی قرار گیرند تا جامعه علمی و پژوهشی کشور امکان دسترسی به آنها را به‌دست آورند.
وی تأکید کرد: بی تردید در عصر انفجار اطلاعات، اسناد روابط خارجی به ما کمک می کنند تا حافظه تاریخی خود را بهتر به یاد بیاوریم و از تجربه‌های گذشته برای زندگی امروز درس بگیریم. تجربه به ما می آموزد که اگر امروز انتشار اسنادی را که به تقویت هویت ایرانی، تحکیم حاکمیت ملی و افزایش پیوندهای فرهنگی و تمدنی با حوزه همسایگان کمک خواهند کرد به تأخیر بیاندازیم، فردا دیگران با اسناد ناقص و مخدوش و برخوردهای گزینشی با اسناد تاریخی، برای خود هویت جعلی خواهند ساخت.
ظریف با بیان اینکه موضوع اسناد تاریخ دیپلماسی تنها به انتشار آنها خلاصه نمی‌شود، تصریح کرد: اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه به اتکای گنجینه ارزشمند اسنادی که در اختیار دارد، مجموعه ای از فعالیت های مرتبط با خدمات پژوهشی، همکاری های اسنادی، برگزاری همایش ها و میزگردهای بزرگداشت و گرامیداشت شخصیت های فرهنگی و تاریخی و گفت و گوهای تاریخی تمدنی با دیگر کشورها به‌ویژه در حوزه تمدنی ایران را با هدف احیاء و تحکیم پیوندهای فرهنگی و تمدنی، کمک به ارتقای روابط سیاسی، ترویج ادیبات تاریخ پژوهی در حوزه سیاست خارجی و کمک به دستگاه دیپلماسی در دستور کار قرار داده است.
وی افزود: از دیگر اقداماتی که با هدف بهره‌گیری از اسناد تاریخی برای معرفی ویژگی های فرهنگی و تمدنی ایران در دستور کار قرار دارد، ثبت مجموعه های اسنادی وزارت امور خارجه در فهرست ملی و بین المللی حافظه جهانی یونسکو است. در این رابطه تاکنون مجموعه نفیس نقشه های تاریخی مربوط به عصر قاجار در فهرست بین المللی برنامه حافظه جهانی یونسکو و مجموعه اسناد و تصاویر کربلا در فهرست حافظه جهانی منطقه آسیا و اقیانوسیه یونسکو ثبت شده اند. علاوه بر این، دو مجموعه ارزشمند اسنادی «عکس‌های تاریخی» و «مکاتبات سران جهان با دولت ایران در دوره قاجار» نیز اخیرا در فهرست ملی برنامه حافظه جهانی به ثبت رسیده است.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.