با انتشارمقاله ای تحت عنوان «پیام من به دنیای جدید» در روزنامه انگلیسی زبان تهران تایمز به قلم دکتر مسعود پزشکیان رییس جمهوری جدید ایران که در نوع خود ابتکار جدیدی بشمار می رود، ابعاد جدید سیاست خارجی دولت چهاردهم که حداکثر تا دو هفته دیگر پس از برگزاری آیین های تنفیذ و تحلیف رسما آغاز بکار می کند به جهان مخابره شد.
دکتر پزشکیان در این مقاله با تاکید بر سیاست های بنیادی جمهوری اسلامی و تایید رویکردهای اصلی سیاست خارجی دولت های گذشته ایران به تشریح برخی از مواضع دولت خود درخصوص مسائل منطقه ای و جهانی پرداخته و دیدگاه های خود را درباره روابط دوجانبه و چند جانبه ایران با دیگر کشورها و قدرت های جهانی مطرح کرده است.
آنچه که در این مقاله مورد توجه تحلیل گران و صاحب نظران داخلی و خارجی قرار گرفته، تغییر لحن و ادبیات جدید بکار گرفته شده در آن است که این موضوع بخاطر جایگاه آقای پزشکیان در دسته بندی سیاسی و جناحی کشور و انتساب او به اصلاح طلبان چندان نیز دور از انتظار نیست.
اما آنچه که باعث شگفتی این تحلیل گران و صاحب نظران شده برخی چرخش های آشکار آقای پزشکیان در این مقاله نسبت به دیدگاه ها و وعده های او در زمان کارزار انتخاباتی است که با توجه به صبغه اخلاقی و شخصیتی وی که او را از همه اسلاف خود مجزا کرده است، بسیار تعجب آور و تاسف برانگیز است.
همزیستی با یادآوری این مساله که قضاوت درعملکرد آقای پزشکیان را چه در عرصه مسائل داخلی و چه در عرصه مسائل خارجی هنوز بسیاز زود ارزیابی می کند، برخی از نکات مثبت یا منفی قابل تامل این مقاله را صرفا از دیدگاه یک ناظر بی طرف مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
نقد و بررسی برخی از نکات مقاله
این مقاله با این مقدمه شروع می شود:
« در بحبوحه جنگ و ناآرامی‌های منطقه، با برگزاری انتخاباتی رقابتی، مسالمت‌آمیز و منظم، نظام سیاسی ایران ثبات خود را به نمایش گذاشت و بر ادعاهای برخی از «کارشناسان ایران» در برخی دولت‌ها خط بطلان کشید. ثبات سیاسی و شیوه افتخارآمیز برگزاری انتخابات، نشانگر تدبیر رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای، و تعهد مردم ایران به انتقال دموکراتیک قدرت حتی در شرایط دشوار است.»
آوردن عبارت « انتقال دمکراتیک قدرت » و نسبت دادن آن به « تعهد مردم ایران » در اصل درست است و طبیعتا مردم در هر کشور خواستار انتقال دمکراتیک قدرت هستند ولی کیست که نداند مردم در جوامعی که سازوکار دمکراتیک انتخابات برقرار نیست نمی توانند در انتقال دمکراتیک قدرت نقش آفرینی کنند.
آقای پزشکیان که در این مقاله شیوه برگزاری انتخابات را افتخارآمیز خوانده بخوبی می داند که نظارت استصوابی و رد صلاحیت های صورت گرفته و مهم تر از همه تحریم انتخابات از سوی بیش از نیمی از حائزین شرایط، جایی برای این توصیف شیوه انتخابات باقی نمی گذارد.
در بخش دیگری از این مقاله آقای پزشکیان به درستی می نویسد: من با برنامه‌ای که بر «إصلاحات»، «تقویت وحدت ملی» و «تعامل سازنده با جهان» تأکید داشت وارد کارزار انتخابات شدم.
ولی وقتی در ادامه می نویسد: « ... و در نهایت موفق شدم اعتماد هموطنانم را، حتی زنان و مردان جوانی که از وضعیت کلی کشور ناراضی بودند، در پای صندوق‌های رأی جلب نمایم.» در واقع 50درصد حائزین شرایط که این انتخابات را تحریم کردند(بیش از 30 میلیون نفر) و رای دهندگان به کاندیدای رقیب (حدود 5 /13 میلیون نفر) را نادیده می گیرد و حدود 5/16 میلیون رای خود را اعتماد هم وطنان معنی می کند. در صورتی که با آوردن عبارت «بخشی از» به «هم وطنانم» می توانست حق مطلب را بجا بیاورد.
دکتر پزشکیان در ادامه این مقاله می نویسد: « این اعتماد برای من بسیار ارزشمند است و مصمم هستم با ایجاد اجماع، هم در داخل کشور و هم در سطح بین‌المللی، وعده‌هایی را که در دوران تبلیغات انتخاباتی به مردم کشورم داده‌ام، محقق سازم.»
البته تصمیم برای ایجاد اجماع از سوی یک سیاستمدار در داخل و خارج از کشورش بسیار ارزشمند است و موفقیت وی در ایجاد اجماع به معنی اثبات قدرت و توان رهبری اوست و قاعدتا همه ما آرزو داریم و دعا می کنیم که آقای پزشکیان در این راه موفق شوند ولی یادمان نمی رود معجزه هزاره سوم را که مدعی راهبری دنیا بود و سرانجام سر از ناکجاآباد درآورد.
در بخش دیگر این مقاله می خوانیم: «چین و روسیه همواره در روزهای سخت دوست و پشتیبان ما بوده‌اند. ما این دوستی را بسیار ارزشمند می‌دانیم. نقشهٔ راه ۲۵ ساله ایران و چین یک گام مهم در جهت ایجاد یک «شراکت جامع راهبردی» سودمند برای هر دو کشور بود؛ و ما تمایل داریم در آستانه ورود به نظم جدید جهانی، همکاری‌های گسترده‌تری در این مسیر با پکن برقرار سازیم.
روسیه یک هم‌پیمان راهبردی ارزشمند و همسایه ایران است و دولت من متعهد است که به گسترش و تقویت همکاری‌هایمان پایبند بماند.»
در مورد چین فقط کافیست به سخنان و مواضع دکتر پزشکیان در مناظرات انتخاباتی درباره چین رجوع کنیم که به درستی به نقش منفی چین در روابط دوجانبه تهران – پکن تاکید و مواضع دولت قبلی را در نزدیکی افراطی به چین و همچنین روسیه نکوهش می کرد.
مردمی که به آقای پزشکیان رای داده اند هیچوقت انتقاد صریح او را از چین در این مناظرات بخاطر اجرا نکردن قرارداد 25 ساله با ایران فراموش نکرده اند. قراردادی که در این مقاله نقشه راه 25 ساله ایران و چین نامیده شده و آن را یک گام مهم در جهت ایجاد یک شراکت جامع راهبردی سودمند یرای هر دو کشور ارزیابی شده است!
و البته خیلی از ماها هم نمی دانیم که چین و روسیه در بسیاری از قطعنامه های سازمان ملل بر علیه ایران رای داده اند. دو کشوری که در این مقاله دوست و پشتیبان ایران در روزهای سخت خوانده شده است!
دکتر پزشکیان البته به غیراز تکرار بسیاری از مواضع دولت های گذشته، دیدگاه ها و مواضع دلگرم کننده ای را نیز در این مقاله برشمرده است که مهم ترین آنها عبارتند از:
- دولت من حفظ عزت ملی و شأن بین‌المللی ایران در هر شرایط را سرلوحه کار خود قرار خواهد داد. سیاست خارجی ایران بر پایه اصول «عزت، حکمت و مصلحت» استوار است و طراحی و اجرای آن نیز برعهده رئیس‌جمهور و دولت گذاشته شده است. من قصد دارم تمامی اختیارات اعطا شده به این مقام را به کار بگیرم تا این هدف کلان را پیگیری نمایم.
- دولت من قصد دارد سیاستی فرصت‌گرا را پیگیری کند که با ایجاد «تعادل» در روابط با همهٔ کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه و جهان باشد. در این راستا، از تلاش‌های صادقانه برای کاهش تنش‌ها استقبال می‌کنیم و با صداقت به صداقت پاسخ خواهیم داد.
- هدف ما باید ایجاد محیطی باشد که در آن منابع همگان برای پیشرفت و توسعه منطقه، به نفع همه، اختصاص یابد.
- من آماده برگزاری گفتگوهای سازنده با کشورهای اروپایی هستم تا با تلاش مشترک، روابطمان را بر پایه اصل برابری و احترام متقابل، به مسیر صحیح هدایت کنیم.
- فرصت‌های بسیاری برای همکاری بین ایران و اروپا وجود خواهد داشت که می‌توان مورد بررسی قرار داد.فرصت‌های همکاری شامل همکاری‌های اقتصادی و فناورانه، امنیت انرژی، مسیرهای ترانزیت، محیط زیست، همچنین مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، بحران پناهندگان و سایر حوزه‌ها هستند که همه اینها می‌توانند به نفع کشورهای ما پیگیری شوند.
- می‌خواهم بار دیگر تأکید کنم که دکترین دفاعی ایران شامل ساخت سلاح‌های هسته‌ای نیست.
- مردم ایران به من یک مأموریت قوی داده‌اند تا با جدیت پیگیر تعامل سازنده در صحنه بین‌المللی - در حین پافشاری بر حقوق، عزت و نقش مستحق‌مان در منطقه و جهان - باشم. من از همه کسانی که مایل به پیوستن به این تلاش تاریخی هستند، دعوت به همکاری می‌نمایم.
- منبع: هفته نامه همزیستی شماره 752 به تاریخ 27 تیرماه 1403
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.