جلوه‌های فرهنگ و تمدن کهن در جنوب ایران بر کسی پوشیده نیست٬ فرهنگی که همه شئونش با طبیعت بویژه دریا و آسمان پیوندی ناگسستنی دارد.
شاید اگر تازه‌واردی به جزیره قشم بیاید و بشنود مردم این دیار تقویمی مخصوص به خود دارند شگفت‌زده شود. تقویم صیادی مردم جنوب ایران با توجه به تحولات جوی تنظیم گردیده و ستاره‌شناسی و رصد ستارگان در آن بسیار حائز اهمیت است.
علوم باستانی نزد مردم جنوب ایران از جمله مردمان بومی جزیره قشم نمودی بسیار دارد و برخلاف تلاش مهندسی شده‌ای که سعی در سیاه‌نمایی دارد٬ جنوب ایران دارای تاریخی روشن و پر نور است.
( ذبیح‌الله بهروز ) پژوهشگر فرهنگ و نویسنده معاصر معتقد است؛ مبدأ تقویم باستانی ایران ۱۷۵۲ سال پیش از میلاد مسیح بوده. هرچند بیشترین شهرت ذبیح‌الله بهروز مربوط به تئوری ( توطئه غرب علیه فرهنگ ایران ) است٬ اما تحقیقات او ثابت می‌کند منشأ تقویم رسمی ایران دقت ساحل‌نشینان جنوب در حرکت ثوابت و سیارات در آسمان و سمت و سوی حرکت امواج و جریانات آبی دریای پارس است.
مردم قشم هنوز هم این تقویم را به رسمیت می‌شناسند و در میان همه هجمه‌های مدرنیسم٬ چشم و گوش و دل و هوش به دریا و آسمان و کویر دارند و به میراث گذشتگان خود احترام می‌گذارند.
جشن نوروز صیاد یکی از بارزترین نشانه‌های این احترام به میراث گذشتگان است. میراثی که همواره یادآور پیوند مردم ساحل‌نشین با دریا و آسمان است. مردمی با خلق و خویی به رنگ آسمان و دریا.
در تقویم قشمی تقسیم زمان بر اساس چهار فصل است٬ که دریا نقش مؤثری در تنظیم آن دارد. در این تقویم سه دوره صد روزه و یک دوره ۶۵ روزه وجود دارد.
مبدأ آغاز سال در تقویم قشمی دهم مرداد است. در این تقویم هفته و ماه وجود ندارد و سیستم (ده دهی) رایج است. ده روز اول (دهی)٬ ده روز دوم (بیستی) و...
تقویم صیادی قشم تنظیم شده بر اساس خلق و خوی دریاست. شاید از منظر یک مسافر٬ خلیج فارس پهنه‌ای آرام از آب‌هاست اما از نظر جزیرتی دریای پارس در هر جزر و مد هزاران حرف و نکته دارد.
با طلوع و غروب هر ستاره در آسمان٬ دریای پارس و همه ساکنانش از عمیق‌ترین نقاط در بستر تا ساکنان جزیره هزاران تغییر در رفتارش می‌بینند.
این تغییرات شامل تردد دسته‌های گوناگون ماهی٬ جریان‌های آبی در اعماق٬ جریان‌های باد٬ درجه حرارت آب و هوا٬ میزان شدت تابش خورشید و رشد میکروارگانیزم‌های دریایی که با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شوند٬ رنگ و طعم آب است. جزیرتی حتی کوچکترین تغییری در رفتار مردم را در تغیرات دریا جستجو می‌کند چرا که معتقد است خلق و خوی آدم جدای از طبیعت نیست و دریا به عنوان نیرومندترین عنصر طبیعت نقش تعیین کننده‌ای در خلق و خوی کرانه‌نشین‌هایش دارد.
تقویم صیادی جزیره قشم٬ تقویمی است که هرگز کهنه نمی‌شود و سالش شماره ندارد! گویی گذر عمر در نگاه‌شان افتادن برگی از درخت است. در این تقویم اسم هیچ حیوانی روی جلدش خودنمایی نمی‌کند و هر چه هست دریایی است.
تقویم صیادی در هیچ فروشگاهی فروخته نمی‌شود و در هیچ چاپخانه‌ای طبع نمی‌گردد!
اگر کسی سراغی از آن را بخواهد بگیرد بجز در کلام ناخداها و صیادان و زنان و مردان جزیرتی نشانی نمی‌یابد.
به دلیل مکتوب نشدن این تقویم ارائه مستنداتی از آن دشوار است.
تنها اثری که از این تقویم پیدا شده مربوط به وبلاگ مردم مهربان و سختکوش روستای سهیلی است که با کسب اجازه از این عزیزانِ کوشا در حفظ میراث گذشتگان تصویری از تقویم را به مخاطبان هدیه می‌نماییم.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.