همزیستی نیوز- مفاهیم میراث مادی و معنوی جزیره قشم دارای معانی خاصی است که شناخت آنها می تواند به تقویت شناخت مردم نسبت به هویت، تاریخ و تمدن خودشان و آموزش نسل جوان در این خصوص کمک شایانی بکند.
برای گفت و گو درباره ویژگی های این مفاهیم در جامعه محلی جزیره قشم به عنوان یکی از غنی ترین جوامع ایران از حیث میراث فرهنگی به سراغ رییس اداره میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم می رویم.
عبدالرضا دشتی زاده جزیره قشم را سرشار از هر دو نوع میراث مادی و معنوی می داند و در تشریح میراث مادی این جزیره می گوید: این نوع میراث که به میراث ملموس نیز مشهور است شامل آثار تاریخی و عناصر معماری بومی مثل بادگیرها و آب انبار(برکه به گویش محلی) و دیگر عناصر می باشد.
این دانش آموخته رشته باستان شناسی وسعت بی همتای جزیره قشم در مقایسه با دیگر جزایر خلیج فارس و همجواری آن با تنگه مشهور و بین المللی هرمز را از خصوصیات بارز و جذاب جزیره قشم برای گردشگران داخلی و خارجی می خواند ودرباره آثار تاریخی این جزیرهم یادآور می شود: قلعه تاریخی پرتغالی ها از جمله مشهورترین میراث ملموس جزیره قشم و نشانی از استعمار ستیزی ایران در خلیج فارس محسوب می شود. به گفته وی این مکان تاریخی با توجه به قرار گرفتن آن در داخل شهر قشم از مزیت های گردشگری فراوانی برخوردار است و ضرورت دارد مانند بقیه کشورهای دیگر که کنسرت ها، نمایش ها، کنفرانس ها، سمینارها و همایش های شان را در محوطه های تاریخی شان برگزار می کنند، در قشم نیز برخی از این گونه رویدادها در مکان هایی مانند قلعه پرتغالی ها برگزار شود.
وی غار خَربَس منتسب به دوران اشکانی ها و ساسانی ها در نزدیکی روستای رمچاه، قلعه نادری و چاه های تلا در روستای لافت قشم را نیز از دیگر میراث های مادی جزیره قشم برمی شمارد و از لافت به عنوان یکی از مهم ترین مناطق گردشگری و میراث فرهنگی نه تنها این جزیره بلکه جنوب ایران نام برده و تصریح می کند: این منطقه از لحاظ جنبه های مختلف مردم شناسی و معماری منحصربفرد است و به عنوان نخستین اکوموزه ایران شناخته شده است.
دشتی زاده بادگیر را یکی از مهم ترین عناصر معماری جزیره قشم می داند و می گوید: بادگیر یک سازه طبیعی عادی نیست بلکه نشانه ای از بکارگیری هوشمندانه این عنصر از سوی مردم قشم در جهت تطبیق سازه اقامت گاه های شان با شرایط آب و هوایی جزیره قشم است. وی با تاکید بر جذاب بودن بادگیر برای گردشگران از راهنماها و تورگردان های گردشگری می خواهد گردشگران را به اقامت گاه هایی ببرند که سازه آنها بادگیر داشته باشد.
رییس اداره میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم در بخش دیگری از این گفت و گو از میراث معنوی به عنوان میراث ناملموس نام می برد و درباره خصوصیات این نوع میراث خاطرنشان می سازد: میراث معنوی توسط مردم و جوامع ایجاد و از جامعه ای به جوامع دیگر منتقل می شود.
وی تنوع را نیز از دیگر ویژگی های میراث معنوی می خواند و با اشاره به اینکه این نوع میراث در هر کشوری با خطر جهانی شدن مواجه است، یادآور می شود: دانش بومی مانند مهارت های مختلف از جمله لنج سازی در جزیره قشم از مصادیق این نوع میراث بشمار می رود.
دشتی زاده آیین هایی مانند بادبان کشی در لافت، زار، ازوا، موسیقی بومی و گونه های مختلف درخت نخل و شتر را نیز از دیگر مصادیق میراث معنوی این جزیره می داند ونسبت به برخی دخل و تصرف ها، تجاری سازی ها و سوء استفاده ها از این نوع میراث های شکوهمند معنوی در جزیره قشم هشدار می دهد..
وی همچنین بر ضرورت حمایت نهادها و سازمان های مسئول از جوامع محلی قشم برای حفظ و تقویت میراث ناملموس این جزیره تاکید می کند و با اظهار نگرانی از فراموش شدن گویش های محلی این جزیره به نقش بی بدیل دریانوردان قدیم قشم در تولید میراث معنوی در این جزیره اشاره وآنها را که با کشتی های هوزاری(بادبانی) به هند و آفریقا سفر می کردند، دانشمندان زمان خود می خواند.
رییس اداره میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم در این گفت و گو گریزی هم به نقش زنان قشم درحفظ میراث فرهنگی این جزیره می زند و می گوید: زنان قشم میراث بانان و حافظان اصلی هویت و تاریخ کهن این جزیره هستند و حمایت از این زنان باعث صیانت و حفاظت از میراث گرانبهای قشم می شود.
دشتی زاده دراین خصوص می افزاید: زنان قشم مانند زنان همه نقاط دنیا، باورها و اعتقادات خود را در قالب آیین ها و سنت ها منتقل می کنند و باعث تقویت و تداوم ارزش های فرهنگی جامعه خود می شوند.
وی آیین ها و سنت های اهالی جزیره قشم مربوط به ازدواج، اعیاد و شادی ها و همچنین نوع پوشاک، زیورآلات ومانند اینها را که در طول تاریخ تداوم داشته است، نشانه هایی از نقش بی بدیل زنان درحفظ میراث فرهنگی جوامع می داند.
دشتی زاده همچنین با تاکید بر نقش آیین ها و سنت ها در ایجاد وحدت، انسجام و دوستی بین اقشار و جوامع مختلف، به اننتقال این مفاهیم به نسل جوان تاکید داشت.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.